Trong khuôn khổ Kỳ họp lần thứ 47 của Ủy ban Di sản Thế giới (UNESCO) tại Paris, Cộng hòa Pháp, một quyết định quan trọng đã được thông qua. Quyết định này liên quan đến việc điều chỉnh ranh giới đáng kể của Di sản Thiên nhiên Thế giới Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng. Sự điều chỉnh này không chỉ dừng lại ở việc mở rộng sang Vườn quốc gia Hin Nam Nô của Lào mà còn đánh dấu một bước tiến mới trong việc bảo tồn và phát huy giá trị của di sản thiên nhiên này.
Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng, với tên gọi mới là ‘Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng và Vườn quốc gia Hin Nam Nô’, tiếp tục khẳng định vị thế của mình trong danh sách Di sản Thiên nhiên Thế giới của UNESCO. Di sản này được ghi nhận dựa trên các tiêu chí (viii), (ix) và (x) về địa chất, địa mạo, hệ sinh thái và đa dạng sinh học. Đây là minh chứng cho sự phong phú và giá trị đặc biệt của khu vực này, không chỉ trên bán đảo Đông Dương mà còn trên toàn thế giới.
Được Thủ tướng Chính phủ xếp hạng là Danh lam thắng cảnh quốc gia đặc biệt vào năm 2009, Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng đã hai lần được UNESCO công nhận là Di sản Thiên nhiên Thế giới, vào các năm 2003 và 2015. Tại thời điểm công nhận lần thứ hai, di sản này có diện tích vùng lõi là 123.326ha và vùng đệm là 220.055ha. Sự mở rộng này không chỉ giúp bảo vệ hệ sinh thái và đa dạng sinh học của khu vực mà còn tạo tiền đề cho việc hợp tác xuyên biên giới trong công tác bảo tồn.
Vườn quốc gia Hin Nam Nô của Lào, được đề cử bởi UNESCO như một phần mở rộng của Di sản thiên nhiên thế giới Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng, đánh dấu một cột mốc quan trọng trong hợp tác quốc tế về bảo tồn thiên nhiên. Hồ sơ đề cử được Chính phủ Lào và Việt Nam thống nhất gửi tới UNESCO vào tháng 2/2024 đã trải qua quá trình thẩm định nghiêm ngặt bởi Cơ quan tư vấn của UNESCO, Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên quốc tế (IUCN).
Kết quả của quá trình hợp tác này là việc điều chỉnh ranh giới để bao gồm cả Vườn quốc gia Hin Nam Nô, qua đó tăng cường bảo vệ và phát huy giá trị của di sản. Khu vực này, nằm tại điểm giao thoa của dãy núi Annam và vành đai đá vôi Trung Đông Dương, bắc qua biên giới Việt Nam và Lào, đại diện cho một trong những khu vực karst quy mô lớn và lâu đời nhất ở châu Á.
Sự đa dạng của các hệ sinh thái và cấu trúc ngầm trong khu vực này không chỉ có giá trị về mặt khoa học mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì cân bằng sinh thái của khu vực. Việc quản lý Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng và Vườn quốc gia Hin Nam Nô sẽ được thực hiện thông qua hai bản Kế hoạch quản lý riêng biệt, nhấn mạnh sự phối hợp chặt chẽ giữa Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Việt Nam với Bộ Thông tin, Văn hóa và Du lịch Lào.
Đây là một hình mẫu trong quản lý di sản thế giới liên biên giới, đánh dấu rằng đến nay, Việt Nam đã có 9 di sản thế giới, trong đó có 2 Di sản thế giới liên tỉnh và 1 Di sản thế giới liên biên giới đầu tiên là Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng và Vườn quốc gia Hin Nam Nô. Sự công nhận này của UNESCO không chỉ là một vinh dự mà còn là trách nhiệm đối với Việt Nam và Lào trong việc bảo tồn và phát huy giá trị của di sản thiên nhiên quý giá này.
