Chính phủ Trung Quốc mới đây đã chính thức triển khai chương trình trợ cấp chăm sóc trẻ em trên toàn quốc. Theo đó, các gia đình sẽ nhận được 3.600 nhân dân tệ (khoảng 503 USD) mỗi năm cho mỗi trẻ em dưới 3 tuổi. Đây là lần đầu tiên chính quyền trung ương nước này trực tiếp can thiệp vào lĩnh vực chăm sóc trẻ em thông qua một chương trình mang tính quốc gia, thay vì để các địa phương tự triển khai. Trước đó, hơn 20 tỉnh đã thử nghiệm nhiều hình thức trợ cấp khác nhau để khuyến khích sinh con.
Các chuyên gia kinh tế nhận định rằng chính sách này đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc hỗ trợ trực tiếp các hộ gia đình. Nó có thể tạo nền tảng cho các khoản trợ cấp lớn hơn trong tương lai. Tuy nhiên, mức hỗ trợ hiện tại được cho là còn quá thấp để tạo ra sự khác biệt đáng kể với tỷ lệ sinh hoặc chi tiêu của các hộ gia đình. Huang Zichun, chuyên gia kinh tế từ Capital Economics, bày tỏ quan điểm của mình về vấn đề này.
Trước đó, nhiều địa phương tại Trung Quốc đã triển khai các gói hỗ trợ tài chính riêng để khuyến khích sinh con. Ví dụ, thành phố Hohhot, thủ phủ của Nội Mông, cấp tới 100.000 nhân dân tệ (14.000 USD) cho mỗi bé sinh ra từ gia đình có ba con trở lên. Tại thành phố Thẩm Dương, tỉnh Liêu Ninh, các gia đình sinh con thứ ba sẽ nhận 500 nhân dân tệ mỗi tháng cho đến khi trẻ đủ 3 tuổi.
Dân số Trung Quốc đã giảm năm thứ ba liên tiếp trong năm 2024 và hiện còn 1,4083 tỷ người. Chính sách một con kéo dài nhiều thập kỷ không chỉ hạn chế sinh nở mà còn làm thay đổi sâu sắc quan niệm xã hội về sinh đẻ và nuôi dạy con cái. Mặc dù số ca sinh năm 2024 đã tăng lần đầu tiên kể từ năm 2017, đạt 9,54 triệu trẻ, nhưng tỷ lệ tử vong vẫn cao hơn sinh nở, cho thấy xu hướng giảm dân số chưa thể đảo ngược.
Các chuyên gia cảnh báo rằng đà phục hồi hiện tại chỉ mang tính tạm thời và không đồng đều. Hệ thống trợ cấp mới dự kiến sẽ mang lại phạm vi bao phủ rộng hơn và hỗ trợ bền vững hơn, đặc biệt cho các gia đình thu nhập thấp. Ngoài ra, chính quyền địa phương và các tập đoàn lớn cũng đang triển khai nhiều ưu đãi khác như tiền thưởng, kéo dài thời gian nghỉ thai sản, giảm thuế và hỗ trợ nhà ở.
Tuy nhiên, thách thức lớn nhất hiện nay là sự sụt giảm của các cặp đăng ký kết hôn. Năm 2024, chỉ có 6,11 triệu cặp tiến tới hôn nhân, giảm 20% so với năm trước. Điều này báo hiệu xu hướng suy giảm dân số sẽ tiếp diễn trong tương lai gần.
