Tổng thống Mỹ Donald Trump gần đây đã có một động thái chưa từng có trong lịch sử khi đến trực tiếp trụ sở Cục Dự trữ Liên bang (Fed) và công khai đề nghị Chủ tịch Jay Powell giảm lãi suất. Đây là một diễn biến đang thu hút sự chú ý của dư luận và làm dấy lên lo ngại về tính độc lập của ngân hàng trung ương quyền lực nhất thế giới.
Ông Trump đã đến trụ sở Fed tại Washington và có một cử chỉ thân mật khi vỗ vai Chủ tịch Powell, nói: ‘Tôi thực sự muốn ông giảm lãi suất’. Phản ứng của Powell sau lời đề nghị này dường như cho thấy ông Trump đang công khai thách thức Fed. Động thái này của ông Trump được đánh giá là hiếm có và chưa từng xảy ra trong bối cảnh căng thẳng như hiện nay.
Ông David Wilcox, cựu quan chức Fed và hiện là thành viên của Viện Peterson, nhận định: ‘Việc Tổng thống Mỹ đến tận Fed là chuyện cực kỳ hiếm, và càng chưa từng xảy ra trong bối cảnh căng thẳng như thế này’. Việc ông Trump công khai chỉ trích Chủ tịch Fed về chi phí cải tạo trụ sở của Ngân hàng trung ương cũng làm dấy lên tranh cãi.
Chủ tịch Fed đã lên tiếng bác bỏ con số 3,1 tỷ USD mà ông Trump đưa ra liên quan đến dự án trùng tu tòa nhà Marriner S. Eccles. Cuộc đối đầu này đã đánh dấu rạn nứt công khai lớn nhất giữa một tổng thống Mỹ và lãnh đạo Fed kể từ khi cơ quan này được trao quyền tự chủ khỏi Chính phủ vào năm 1951.
Nhiều quan chức Fed đã bày tỏ lo lắng trước làn sóng tấn công ngày càng gay gắt của ông Trump nhằm vào ngân hàng trung ương này. Họ lo ngại rằng ông Trump có thể lấy lý do dự án sửa chữa vượt dự toán để cách chức Powell. Ông Wilcox nhận định: ‘Rõ ràng đây là một tính toán khá thô thiển nhằm tìm cớ để bãi nhiệm Powell’.
Ông Daniel Tarullo, giáo sư luật Đại học Harvard, người từng là Phó Chủ tịch Giám sát của Fed, cũng khẳng định: ‘Tôi không tin có dấu hiệu nào cho thấy hành vi sai phạm hay lơ là trách nhiệm ở đây’. Dù gần đây dư luận chủ yếu xoáy vào dự án nâng cấp trụ sở, nhưng điều khiến ông Trump bất bình hơn cả lại là việc Chủ tịch Powell kiên quyết giữ lãi suất ở mức cao.
Hầu hết chuyên gia kinh tế dòng chính đều châm biếm những lý lẽ của ông Trump. Một số nhà phân tích thậm chí so sánh ông với Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdoğan, người nổi tiếng với việc sa thải các lãnh đạo ngân hàng trung ương do bất đồng trong chính sách lãi suất. Tuy nhiên, quan điểm của ông Trump lại vẫn rất được lòng nhóm cử tri trung thành, vốn xưa nay chẳng mấy tin tưởng vào Fed.
Một cựu lãnh đạo cấp cao của ngân hàng trung ương chia sẻ: ‘Một khi đã bước vào cuộc chiến dư luận thì quả thực rất khó giành phần thắng’. Nhiều cựu quan chức Fed cũng nhận định, các đòn công kích không ngớt của ông Trump đang gây tổn thương nặng nề đến tinh thần của đội ngũ nhân viên, những người luôn xem mình là người bảo vệ sứ mệnh mà Quốc hội Mỹ phó thác cho Fed: giữ cho nền kinh tế quốc gia ổn định.
Về phần mình, Chủ tịch Powell khẳng định ông sẽ không rời vị trí trước thời hạn nhiệm kỳ kết thúc vào tháng 05/2026. Trong bối cảnh hiện nay, dư luận đang theo dõi chặt chẽ diễn biến của tình hình và đánh giá tác động tiềm tàng của các động thái này đối với nền kinh tế Mỹ và thế giới.
