Trong bối cảnh các thành phố lớn như Hà Nội và TP Hồ Chí Minh đang lên kế hoạch hạn chế ô tô cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong nội đô, một câu hỏi quan trọng được đặt ra là liệu xe PHEV (Plug-in Hybrid Electric Vehicle) có được phép hoạt động hay không. Xe PHEV là loại xe sử dụng công nghệ hybrid có khả năng sạc ngoài, kết hợp giữa động cơ đốt trong và động cơ điện, cho phép xe hoạt động bằng điện trong quãng đường ngắn và sử dụng xăng, dầu cho những chuyến đi đường dài.

Tại Hà Nội, theo Chỉ thị 20/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ, từ ngày 1/7/2026, sẽ không cho phép xe mô tô, xe gắn máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong Vành đai 1. Từ ngày 1/1/2028, không cho phép xe mô tô, xe gắn máy, và hạn chế xe ô tô cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong đường Vành đai 1, Vành đai 2. TP Hồ Chí Minh cũng đang rà soát phương án đề xuất hạn chế xe có mức phát thải cao tại các khu vực có nguy cơ gây ô nhiễm.

Xe PHEV có lợi thế lớn tại các đô thị đông đúc, nơi tốc độ trung bình thấp và tần suất dừng đèn đỏ cao. Xe có thể khai thác tối đa chế độ điện và hầu như không dùng đến xăng. Đa số các mẫu xe PHEV thế hệ mới có mức tiêu hao chỉ từ 0,52-1,1 lít xăng/100km. Tuy nhiên, xe PHEV chỉ đạt được lợi ích tối ưu khi pin được sạc đầy hàng ngày.

Nhiều người đặt câu hỏi, khi Hà Nội và TP Hồ Chí Minh hạn chế ô tô cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong nội đô thì quy định với xe PHEV sẽ như thế nào? Với công nghệ lai, xe PHEV hoàn toàn có thể chỉ sử dụng điện trong nội đô, không gây ô nhiễm; còn đi ra ngoài thành phố có thể sử dụng xăng, dầu. Tuy nhiên, nếu xe PHEV được lưu hành trong nội đô, làm thế nào để biết được xe chỉ sử dụng động cơ điện? Trong khi không phải tất cả xe đều thường xuyên sạc đầy pin. Sẽ có không ít xe vẫn sử dụng động cơ đốt trong với nhiên liệu là xăng, dầu và gây ra ô nhiễm.

Giới chuyên môn cho rằng, cần có những quy định cụ thể để quản lý xe PHEV, đảm bảo xe được sạc đầy pin và sử dụng điện trong nội đô. Điều này sẽ giúp giảm thiểu ô nhiễm môi trường và tận dụng được lợi ích của công nghệ hybrid. Hiện tại, vẫn chưa có quy định cụ thể nào được ban hành để quản lý xe PHEV tại Việt Nam. Do đó, cần có sự nghiên cứu và ban hành các quy định cụ thể để đảm bảo việc sử dụng xe PHEV một cách hiệu quả và thân thiện với môi trường.

Một số chuyên gia cũng cho rằng, việc hạn chế ô tô cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong nội đô là một bước đi đúng đắn để giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Tuy nhiên, cần có sự linh hoạt trong việc quản lý và áp dụng các quy định để đảm bảo việc sử dụng xe PHEV một cách hiệu quả. Việc này sẽ giúp giảm thiểu ô nhiễm môi trường và tận dụng được lợi ích của công nghệ hybrid.

Tóm lại, việc quản lý xe PHEV trong nội đô cần có sự linh hoạt và cụ thể để đảm bảo việc sử dụng xe một cách hiệu quả và thân thiện với môi trường. Cần có sự nghiên cứu và ban hành các quy định cụ thể để quản lý xe PHEV tại Việt Nam.

Ngành công nghệ kỹ thuật ô tô tiếp tục khẳng định vị thế “ngành hot” trong định hướng đào tạo mới của các trường đại học, đặc biệt trong bối cảnh công nghệ xanh đang được ưu tiên phát triển. Mới đây, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 20 về các nhiệm vụ cấp bách nhằm giải quyết tình trạng ô nhiễm môi trường, trong đó yêu cầu Hà Nội triển khai các giải pháp để từ ngày 1-7-2026 cấm xe máy chạy bằng xăng lưu thông trong khu vực Vành đai 1. Sự thay đổi này đã khiến nhiều thí sinh chuẩn bị đăng ký nguyện vọng vào ngành kỹ thuật ô tô bắt đầu lo ngại về cơ hội việc làm sau khi tốt nghiệp đại học.

Tuy nhiên, theo TS Trần Thanh Thưởng, Trưởng Phòng Tuyển sinh và Công tác sinh viên – Trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật TP HCM, ngành công nghệ kỹ thuật ô tô trang bị kiến thức chuyên sâu và kỹ năng thực hành về công nghệ, kỹ thuật thiết kế, điều khiển, lắp ráp, bảo trì, sửa chữa ô tô, đồng thời trang bị kiến thức về quản lý, kinh doanh, dịch vụ kỹ thuật ô tô. Sinh viên không chỉ nắm vững nguyên lý hoạt động của động cơ, hộp số, hệ thống phanh, hệ thống treo, điện – điện tử của xe xăng mà còn tìm hiểu nguyên lý hoạt động, thực hành trên xe điện, xe hybrid, các hệ thống lái tự động và điều khiển thông minh.

Với sự chuyển dịch sang công nghệ xanh, thông minh và tự động hóa, ngành học này chắc chắn sẽ mang lại nhiều cơ hội phát triển nghề nghiệp, đặc biệt là mức thu nhập hấp dẫn. Xe xăng có thể hết thời nhưng đào tạo ô tô thì vẫn là ngành học xu hướng.

ThS Trương Quang Trị, Phó trưởng Phòng Công tác sinh viên – Trường ĐH Nguyễn Tất Thành, cũng cho biết chương trình đào tạo ngành công nghệ kỹ thuật ô tô tại trường những năm gần đây mở rộng hơn, phù hợp với những giải pháp giao thông bền vững và thân thiện với môi trường. Sinh viên còn được thực hành trên các mô hình xe điện thực tế và được trang bị khả năng nghiên cứu, phát triển các giải pháp tối ưu cho ngành công nghiệp ô tô điện; lập trình các phần mềm điều khiển các hệ thống hỗ trợ người lái, động cơ điện và hệ thống quản lý năng lượng.

Những năm gần đây, điểm chuẩn ngành công nghệ kỹ thuật ô tô khá cao. Thí sinh có thể đăng ký thêm vài nguyện vọng bổ sung là những ngành gần như cơ khí, điện – điện tử hoặc cơ điện tử để tăng cơ hội trúng tuyển vào trường. Trường hợp muốn mở gara kinh doanh riêng, sinh viên nên học thêm kiến thức marketing và quản trị để kinh doanh.

Sinh viên tốt nghiệp có thể trở thành chuyên gia, kỹ sư, cán bộ kỹ thuật, quản lý, kế hoạch, kinh doanh tại các nhà máy sản xuất, lắp ráp ô tô, trung tâm kiểm định phương tiện cơ giới đường bộ, công ty nghiên cứu, thiết kế, chế tạo phụ tùng và hệ thống điều khiển ô tô hoặc trong các doanh nghiệp bảo trì, sửa chữa, kinh doanh ô tô. Ngoài ra, sinh viên có thể làm việc trong lĩnh vực quản lý kỹ thuật giao thông, nghiên cứu hoặc giảng dạy tại các trường ĐH, CĐ và cơ sở đào tạo nghề.