Ngành công nghiệp xe điện Trung Quốc đã trải qua một quá trình phát triển đáng kể, chuyển đổi từ giai đoạn tập trung vào thị trường nội địa với các sản phẩm giá rẻ thành những đối thủ cạnh tranh đáng gờm trên thị trường toàn cầu. Hiện tại, sáu trong số mười nhà sản xuất xe điện hàng đầu thế giới là các công ty đến từ Trung Quốc, bao gồm Geely, Li Auto và Wuling. Những công ty này đang tích cực xây dựng và mở rộng hoạt động của mình trên phạm vi toàn cầu, từ Brazil đến Thái Lan, và đang nỗ lực tạo dựng một hệ sinh thái sản xuất và dịch vụ toàn diện tại các thị trường nước ngoài.

Sự phát triển nhanh chóng của ngành công nghiệp xe điện Trung Quốc đặt ra nhiều câu hỏi về khả năng của các công ty này trong việc duy trì lợi thế về chi phí và xây dựng lòng trung thành của khách hàng cũng như chất lượng dịch vụ. BYD, một trong những nhà sản xuất xe điện hàng đầu của Trung Quốc, đã đặt mục tiêu tăng gần gấp đôi doanh số bán hàng quốc tế lên 800.000 xe vào năm 2025. Để đạt được mục tiêu này, công ty đã đầu tư mạnh mẽ vào việc xây dựng cơ sở hạ tầng, bao gồm các trung tâm nghiên cứu và phát triển tại Brazil và Hungary, cũng như thiết lập các kho phụ tùng ở nước ngoài.

Không chỉ BYD, các công ty Trung Quốc khác như Geely, Li Auto, Chery và GAC cũng đang áp dụng chiến lược nội địa hóa tương tự. Họ đang tích cực xây dựng dây chuyền sản xuất, mạng lưới đại lý và trung tâm dịch vụ trên nhiều châu lục. Điều này không chỉ giúp tăng cường sự hiện diện của họ trên thị trường toàn cầu mà còn tạo việc làm tại địa phương và giúp chính phủ các nước cởi mở hơn với ngành ô tô Trung Quốc.

Một trong những lợi thế cạnh tranh chính của các công ty Trung Quốc là khả năng cắt giảm chi phí mạnh mẽ trong toàn bộ chuỗi giá trị. Điều này giúp xe Trung Quốc có khả năng cạnh tranh cao về giá. Trong năm ngoái, các thương hiệu Trung Quốc đã thống trị các thị trường đang phát triển, chiếm 85% doanh số bán xe điện tại cả Brazil và Thái Lan.

Tuy nhiên, tốc độ mở rộng nhanh chóng của ngành công nghiệp xe điện Trung Quốc cũng che giấu những thách thức và nỗi lo đáng kể. Kể từ năm 2018, hơn 400 công ty xe điện Trung Quốc đã đóng cửa. Dự báo chỉ có 15 trong số 130 nhà sản xuất hiện tại sẽ tồn tại đến năm 2030. Những công ty sống sót sẽ đại diện cho những người chơi hiệu quả và sáng tạo nhất trong ngành.

Các chuyên gia cho rằng việc sản xuất nội địa hóa mang lại giải pháp cho cả vấn đề về chi phí và cũng tạo ra việc làm tại địa phương – điều khiến các chính phủ dễ dàng chào đón các thương hiệu Trung Quốc hơn. Tuy nhiên, ngành công nghiệp xe điện Trung Quốc cũng đang đối mặt với thách thức về chất lượng dịch vụ và bảo dưỡng. Nếu không thể bảo dưỡng hoặc cung cấp phụ tùng nhanh chóng, người mua sẽ phải đối mặt với những khó khăn không đáng có.

Tóm lại, ngành công nghiệp xe điện Trung Quốc đã đạt đến giai đoạn trưởng thành và đang trở thành đối thủ cạnh tranh toàn cầu. Tuy nhiên, để duy trì vị thế và phát triển trong ngành công nghiệp này, các công ty Trung Quốc cần phải duy trì lợi thế về chi phí và xây dựng lòng trung thành cũng như chất lượng dịch vụ.

Xuất khẩu ô tô từ Trung Quốc đang tạo nên làn sóng mới trên thị trường ô tô toàn cầu, khi hàng loạt xe giá rẻ đổ bộ vào các quốc gia, kéo theo cuộc chiến giá lan tỏa từ các showroom ở Mexico đến Malaysia. Các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc đang hướng tới biên lợi nhuận cao hơn ở thị trường nước ngoài, điều này có thể dẫn đến sự cạnh tranh gay gắt hơn trên thị trường toàn cầu.

Hiện nay, tại Trung Quốc – thị trường ô tô lớn nhất thế giới, nhiều hãng sản xuất đang phải đối mặt với khó khăn do tình trạng dư thừa công suất. Viện Nghiên cứu Ô tô Gasgoo cho biết, trong số khoảng 70 hãng sản xuất xe đang hoạt động tại Trung Quốc năm ngoái, chỉ có khoảng 15% đạt tỷ lệ sử dụng công suất nhà máy từ 70% trở lên. Điều này cho thấy ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc đang đối mặt với khủng hoảng mang tính cơ cấu.

Trước tình trạng đó, các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc đang đẩy mạnh xuất khẩu ra khắp toàn cầu, trừ Mỹ, nơi thuế quan quá cao khiến thị trường này trở nên khó tiếp cận. Trung Quốc hiện đã vượt Nhật Bản và Đức để trở thành quốc gia xuất khẩu ô tô lớn nhất thế giới.

Tuy nhiên, thị trường nước ngoài không phải lúc nào cũng là nơi trú ẩn an toàn. Các yếu tố địa chính trị và chi phí thiết lập mạng lưới phân phối quốc tế có thể cản trở những doanh nghiệp yếu kém. Quá trình thanh lọc của ngành ô tô Trung Quốc có thể mới chỉ bắt đầu.

Lấy ví dụ như trong quá khứ, năm 2009, BYD gần như là hãng xe điện quy mô duy nhất tại Trung Quốc. Đến năm 2025, hàng trăm công ty chen chân vào thị trường. Tính đến tháng 5/2025, BYD vẫn là người dẫn đầu tuyệt đối, chiếm khoảng 27% thị phần xe điện bán lẻ tại Trung Quốc, nhưng vẫn còn khoảng 120 thương hiệu khác cạnh tranh nhau cho 37% thị phần còn lại.

Quá trình cạnh tranh và thanh lọc này có thể sẽ tiếp tục diễn ra trong thời gian tới, khi mà các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc đang ngày càng đẩy mạnh xuất khẩu và mở rộng thị trường toàn cầu. Điều này có thể dẫn đến một cuộc chơi Darwin giữa các hãng sản xuất, nơi mà chỉ những doanh nghiệp mạnh nhất và thích nghi được với thị trường mới có thể tồn tại và phát triển.

Như vậy, sự trỗi dậy của ngành ô tô Trung Quốc và làn sóng xuất khẩu ô tô giá rẻ đang tạo nên những thay đổi lớn trên thị trường ô tô toàn cầu. Tuy nhiên, con đường phía trước không hẳn là không có chướng ngại vật, khi mà các yếu tố địa chính trị và cạnh tranh gay gắt có thể ảnh hưởng đến quá trình mở rộng thị trường của các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc.

Trong bối cảnh toàn cầu đang ngày càng ưu tiên các giá trị bền vững, xu hướng xanh hóa không chỉ là một xu thế mà còn là điều kiện cần thiết để duy trì và nâng cao năng lực cạnh tranh. Hiệp hội Doanh nghiệp Vĩnh Long vừa tổ chức hội thảo ‘Tiếp cận tiêu chuẩn, xanh hóa ngành chủ lực’ với mục tiêu khẳng định rằng chuyển đổi xanh là một bước đi tất yếu để có thể gia nhập sâu và rộng vào thị trường cũng như chuỗi cung ứng toàn cầu.

Ông Trần Văn Đức, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Bến Tre và Chủ tịch Hội đồng quản trị, Tổng Giám đốc Benico, cho biết rằng Bến Tre có ngành dừa phát triển mạnh và Việt Nam là một trong năm nước có diện tích trồng dừa lớn nhất thế giới, với sản lượng đứng thứ năm. Tổng kim ngạch xuất khẩu của ngành dừa đạt trên 1,1 tỷ USD vào năm 2024. Trong khi đó, tỉnh Vĩnh Long có diện tích trồng dừa đạt gần 117,3 ngàn hecta, chiếm gần 60% diện tích trồng dừa ở Đồng bằng sông Cửu Long và sản lượng chiếm 58%. Hiện nay, tiêu chuẩn ESG (môi trường, xã hội và quản trị) và xu hướng thị trường ngành dừa đang đặt ra nhiều thách thức nhưng cũng mang lại nhiều lợi ích. Ông Đức cho rằng ESG không chỉ là lợi thế cạnh tranh mà đang trở thành điều kiện tiên quyết để sản phẩm dừa tiếp cận các thị trường xuất khẩu khắt khe như EU, Mỹ, Nhật, Hàn Quốc… Ngoài ra, việc triển khai ESG giúp doanh nghiệp duy trì ổn định đơn hàng, tránh nguy cơ mất thị phần trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Bên cạnh đó, việc triển khai ESG giúp doanh nghiệp nhận diện, đo lường và quản trị hiệu quả các rủi ro như biến đổi khí hậu, gián đoạn chuỗi cung ứng, thay đổi chính sách xuất nhập khẩu hoặc giải quyết tranh chấp hiệu quả. Điều này có thể xem là nền tảng để ngành dừa phát triển bền vững theo hướng sinh thái, công bằng và hiệu quả lâu dài.

Được thành lập vào tháng 6/2025, HTX Nông nghiệp bền vững Lạc Địa đã xác định mục tiêu chiến lược là cung cấp tín chỉ carbon, hướng tới mục tiêu Net-Zero của Việt Nam vào năm 2050, bằng cách áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn cho cây dừa bản địa, tạo ra đa giá trị, thích nghi với biến đổi khí hậu và giảm phát thải. Theo ông Trần Anh Thuy, Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ Bến Tre và Chủ tịch Hội đồng quản trị, Tổng Giám đốc Công ty CP Phú Lễ, HTX hiện có 56 thành viên, trong đó có 3 công ty và 53 cá nhân tự nguyện tham gia góp vốn sản xuất kinh doanh, đều là những người dân địa phương. Nhờ đó, ba yếu tố kinh tế, xã hội và môi trường được phát triển hài hòa, kiến tạo nên một cộng đồng sống lành mạnh và phát triển bền vững.

Ông Thuy chia sẻ rằng vùng dừa được hình thành mang lại cơ hội du lịch bền vững như là tour du lịch học tập về ESG, du lịch sinh thái cộng đồng, mang lại cơ hội tạo sinh kế xanh cho người dân địa phương.

Theo ông Nguyễn Tường Nam, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Vĩnh Long, hiệp hội luôn đẩy mạnh chuyển đổi xanh trong các doanh nghiệp. Trong đó, tổ chức tập huấn, hội thảo; hợp tác với chuyên gia, nhà tư vấn, nhà đầu tư cũng như giới thiệu doanh nghiệp xanh tiêu biểu, kiến nghị chính sách chuyển đổi xanh. Hiện nay, Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh tăng cường liên kết doanh nghiệp, phát triển doanh nghiệp xanh; Câu lạc bộ Doanh nghiệp dẫn đầu, Thương hiệu tiêu biểu tỉnh Vĩnh Long, thúc đẩy liên kết doanh nghiệp; tiếp cận tiêu chuẩn xanh hóa ngành lúa gạo; xanh hóa ngành gốm…

Ông Nam cho rằng sản xuất xanh sẽ góp phần giúp doanh nghiệp áp dụng tiêu chuẩn mới, đổi mới công nghệ, cải thiện quy trình sản xuất theo hướng thân thiện với môi trường, đáp ứng các hàng rào kỹ thuật, gia nhập sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu. Đồng thời giúp doanh nghiệp chủ động thay đổi tư duy, từng bước nâng cao năng lực quản trị, đổi mới mô hình sản xuất-kinh doanh, vừa bảo vệ môi trường, vừa nâng tầm thương hiệu quốc gia, vì một nền kinh tế phát triển bền vững.

Có thể nói, tiếp cận tiêu chuẩn xanh hóa ngành hàng chủ lực là một chủ đề mang ý nghĩa thời sự, thiết thực và chiến lược trong bối cảnh kinh tế xanh và tăng trưởng bền vững đang trở thành xu hướng tất yếu toàn cầu. Hiện ba tỉnh Vĩnh Long, Bến Tre và Trà Vinh đã hợp nhất thành tỉnh Vĩnh Long mới, mở ra không gian phát triển rộng lớn hơn, nhưng cũng đặt ra yêu cầu cấp thiết phải tái cấu trúc ngành hàng, liên kết vùng và đặc biệt là xanh hóa ngành hàng chủ lực, xanh hóa toàn diện quá trình sản xuất-tiêu dùng để sử dụng hiệu quả tài nguyên và thích ứng với biến đổi khí hậu.

Để đạt được mục tiêu này, Sở Công Thương cho biết đã tập trung nguồn lực, ưu tiên hỗ trợ các ngành hàng như dừa, gốm, năng lượng tái tạo… hướng đến giảm phát thải, nâng cao giá trị gia tăng và mở rộng thị trường xuất khẩu. Tuy nhiên, nhìn thẳng vào thực tiễn, phần lớn các cơ sở sản xuất vẫn còn quy mô nhỏ, công nghệ lạc hậu, chưa đạt tiêu chuẩn quốc tế, khó tiếp cận các chuỗi cung ứng toàn cầu ngày càng khắt khe về ESG, carbon thấp, truy xuất nguồn gốc…

Ông Trần Quốc Tuấn, Thường vụ Tỉnh ủy, Giám đốc Sở Công Thương, cho biết xác định chuyển đổi xanh không phải là lựa chọn, mà là con đường tất yếu. Ngành công thương sẽ triển khai một số định hướng để phát triển trong lĩnh vực kinh tế xanh. Bằng nhiều giải pháp, chúng tôi cố gắng kết nối doanh nghiệp với hệ thống tiêu chuẩn ESG, thương mại xanh, chuyển đổi số. Chúng tôi xác định rằng, nếu không đi cùng doanh nghiệp thì doanh nghiệp sẽ tốn nhiều thời gian mới có thể về đích.