Thời gian gần đây, nhiều vụ việc ‘bắt cóc online’ tinh vi đã xảy ra, đặt ra dấu hỏi lớn về sự kết nối trong gia đình và hiểm họa từ thế giới ảo. Những đối tượng giả danh công an hoặc cơ quan chức năng để lừa gạt, yêu cầu nạn nhân dàn dựng kịch bản bắt cóc, tống tiền. Thế giới mạng, nơi vốn được xem là không gian học tập, kết nối và giải trí, đang dần trở thành ‘vùng xám’ tiềm ẩn nhiều rủi ro khôn lường, đặc biệt với lứa tuổi trẻ vị thành niên.

Theo Báo cáo của Văn phòng Tổng Y sĩ Hoa Kỳ, năm 2023, có 95% thanh thiếu niên Mỹ từ 13-17 tuổi sử dụng mạng xã hội, trong đó hơn một phần ba dùng gần như liên tục. Tổ chức Common Sense Media của Mỹ đưa ra số liệu năm 2025, khoảng 70% thanh thiếu niên Mỹ từng dùng AI (trí tuệ nhân tạo) để ‘trút bầu tâm sự’. Và hơn 30% nói rằng, họ chia sẻ chuyện nghiêm túc với AI còn hơn với người thật.

Tại Việt Nam, báo cáo của UNICEF – Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc – năm 2022 chỉ ra, 82% trẻ từ 12-13 tuổi và 93% trẻ từ 14-15 tuổi dùng Internet hàng ngày. Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội cũng cảnh báo thanh thiếu niên Việt Nam hiện dùng mạng xã hội trung bình 5-7 giờ mỗi ngày.

Chuyên gia giáo dục, Phó Viện trưởng Viện Học tập suốt đời Tống Liên Anh chia sẻ, sự đứt gãy trong kết nối gia đình ở thời đại mạng bùng nổ như hiện nay không còn là chuyện hiếm. Chuyên gia Tống Liên Anh đưa ra lời khuyên trong vấn đề giáo dục ở gia đình: ‘Đôi khi, một bữa cơm không có điện thoại, một buổi tối đi bộ cùng nhau, hay chỉ là cùng con xem lại một bộ phim cũ cũng đủ tạo nên kết nối.’

‘Tôi thường khuyên phụ huynh hãy học cách hỏi con về cảm xúc chứ đừng chỉ hỏi về điểm số hay thành tích. Một câu như ‘Hôm nay con có vui không?’, ‘Có điều gì làm con mệt không?’ tưởng đơn giản, nhưng lại có thể mở ra cánh cửa để cha mẹ bước vào thế giới tâm tư đầy bí mật và xáo trộn của trẻ một cách rất tự nhiên.’

Chuyên gia giáo dục Tống Liên Anh cho rằng, thế giới mạng xã hội đang có sức hút lớn với trẻ. Trẻ sẵn sàng chia sẻ suy nghĩ với một người lạ trên mạng, chứ không phải bố mẹ. Mạng xã hội có nguy cơ tạo ra khoảng trống lớn giữa bố mẹ và con cái, đồng thời tạo ra chuỗi đứt gãy trong các mối quan hệ trong gia đình, khi các thành viên đều muốn dùng điện thoại, lướt mạng hơn là cùng nhau chuyện trò.

Chùa Thanh Hà đã tổ chức thành công khóa tu ‘Phật ơi, con về rồi!’ lần thứ 3 từ ngày 27 đến 30-7. Sự kiện này đã thu hút 350 khóa sinh, bao gồm các em thanh thiếu niên và tình nguyện viên trên địa bàn tham gia. Trong suốt khóa tu, các em đã được trải nghiệm nhiều hoạt động ý nghĩa như tụng kinh, ngồi thiền, nghe pháp thoại và sinh hoạt chung cùng các chương trình văn hóa – nghệ thuật Phật giáo.

Thượng tọa Thích Tâm Đức, Ủy viên Thường trực Hội đồng Trị sự, Chứng minh Ban Trị sự Phật giáo tỉnh, trụ trì chùa Thanh Hà, đã chia sẻ về khóa tu: “Khóa tu này không chỉ là hành trình để các bạn trẻ quay về với Phật pháp mà còn là dịp để sống chậm lại, quay về với tâm hồn trong sáng, yêu thương bản thân và kết nối chân thành với mọi người xung quanh”.

Thông qua khóa tu, các bạn trẻ có cơ hội để phát triển tâm hồn và đạo đức trong môi trường Phật giáo. Khóa tu đã để lại nhiều dấu ấn đẹp và mang đến những trải nghiệm giá trị cho các khóa sinh. Bằng cách tham gia các hoạt động Phật giáo, các em có thể tìm hiểu và ứng dụng các giáo lý Phật giáo vào cuộc sống hàng ngày, từ đó nuôi dưỡng tâm hồn và lối sống tích cực.

Với sự tham gia của 350 khóa sinh, khóa tu ‘Phật ơi, con về rồi!’ lần thứ 3 tại chùa Thanh Hà đã khẳng định sự quan tâm và nhu cầu của các bạn trẻ đối với các hoạt động Phật giáo. Sự kiện này không chỉ đáp ứng nhu cầu tìm kiếm giá trị tinh thần mà còn tạo ra không gian kết nối và trưởng thành cho các khóa sinh.

Các hoạt động trong khóa tu như tụng kinh, ngồi thiền và nghe pháp thoại đã giúp các bạn trẻ hiểu rõ hơn về giáo lý Phật giáo và cách áp dụng vào cuộc sống. Đồng thời, các chương trình văn hóa – nghệ thuật Phật giáo cũng góp phần tạo nên một không khí sôi động và gần gũi, giúp các khóa sinh dễ dàng tiếp cận và cảm nhận giá trị của Phật pháp.

Như vậy, khóa tu ‘Phật ơi, con về rồi!’ lần thứ 3 tại chùa Thanh Hà đã diễn ra thành công và để lại nhiều dấu ấn tích cực. Sự kiện này hy vọng sẽ tiếp tục được tổ chức trong tương lai, mang đến cho các bạn trẻ những trải nghiệm quý giá và cơ hội phát triển tâm hồn, đạo đức.

Trong thời đại kỹ thuật số hiện nay, việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) vào đời sống hàng ngày đã trở thành một phần không thể thiếu, đặc biệt là đối với giới trẻ. Một nghiên cứu gần đây do Common Sense Media thực hiện đã chỉ ra rằng hơn 70% thanh thiếu niên tại Mỹ đang sử dụng AI như một người bạn đồng hành. Điều này đặt ra những câu hỏi quan trọng về sự phát triển nhận thức và tâm lý xã hội của thế hệ trẻเติบโต lên cùng với công nghệ AI.

Kayla Chege, một học sinh 15 tuổi đến từ bang Kansas, là một ví dụ điển hình về việc sử dụng AI trong đời sống hàng ngày. Cô thường xuyên sử dụng ChatGPT để tìm kiếm thông tin và lời khuyên về các vấn đề thường ngày, từ việc gợi ý mua sắm đến lập kế hoạch tổ chức sinh nhật. Kayla khẳng định rằng cô không sử dụng AI để gian lận trong học tập mà chỉ tận dụng chatbot cho các câu hỏi đời thường. Tuy nhiên, cô cũng thừa nhận rằng AI đang dần trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của mình.

Nghiên cứu của Common Sense Media dựa trên khảo sát hơn 1.000 thiếu niên trên toàn nước Mỹ cho thấy AI không chỉ được sử dụng như một công cụ hỏi đáp mà còn là nơi tìm kiếm lời khuyên, cảm xúc và sự đồng hành. Theo kết quả khảo sát, 31% thanh thiếu niên được hỏi cho biết họ cảm thấy những cuộc trò chuyện với AI ‘thỏa mãn bằng hoặc hơn’ so với việc nói chuyện với bạn bè ngoài đời.

Nhiều thiếu niên cho rằng sự hấp dẫn của AI nằm ở chỗ nó luôn sẵn sàng, không phán xét và mang lại cảm giác được thấu hiểu. Tuy nhiên, chính sự lý tưởng này lại khiến nhiều chuyên gia lo ngại về việc trẻ em mất dần niềm tin vào bản thân trong việc đưa ra quyết định. Giáo sư Eva Telzer, chuyên ngành tâm lý và thần kinh học tại Đại học North Carolina, chỉ ra rằng trẻ em từ 8 tuổi đã bắt đầu sử dụng AI sinh ngữ. Bà cũng phát hiện ra rằng nhiều thanh thiếu niên đang sử dụng AI không chỉ để học hoặc giải trí mà còn để khám phá bản sắc giới tính và tìm kiếm sự gắn kết cảm xúc.

Nhiều nền tảng AI hiện tại không có kiểm soát độ tuổi hiệu quả, dễ tạo ra nội dung độc hại, tình dục hoặc lời khuyên nguy hiểm. Một số chatbot còn có xu hướng nuông chiều cảm xúc, khiến giới trẻ mất dần khả năng tự quyết và tư duy phản biện. Ông Michael Robb, trưởng nhóm nghiên cứu của Common Sense Media, cho biết những phát hiện từ khảo sát mới là một hồi chuông cảnh tỉnh dành cho phụ huynh, nhà trường và các nhà hoạch định chính sách. ‘Chúng tôi hoàn toàn bất ngờ trước mức độ phổ biến của AI trong đời sống giới trẻ,’ ông Robb nói.

Tóm lại, việc sử dụng AI như một người bạn đồng hành trong giới trẻ đang trở nên phổ biến, đặt ra những câu hỏi quan trọng về sự phát triển nhận thức và tâm lý xã hội của thế hệ lớn lên cùng AI. Để đảm bảo sự phát triển lành mạnh và an toàn cho thế hệ tương lai, cần có những biện pháp kiểm soát và hướng dẫn việc sử dụng AI trong giới trẻ. Điều này không chỉ giúp hạn chế những tác động tiêu cực mà còn giúp khai thác tối đa tiềm năng của công nghệ AI trong việc hỗ trợ và nâng cao chất lượng cuộc sống cho giới trẻ.

Common Sense Media là một tổ chức hàng đầu trong việc nghiên cứu và cung cấp thông tin về tác động của công nghệ đối với trẻ em và gia đình. Thông qua các nghiên cứu và báo cáo, tổ chức này đã và đang đóng góp vào việc nâng cao nhận thức và cung cấp giải pháp cho các vấn đề liên quan đến việc sử dụng công nghệ trong giới trẻ.

Chính phủ Trung Quốc đang tăng cường kiểm soát và siết chặt quy định về kiểm duyệt nội dung phim chiếu mạng. Mới đây, cơ quan quản lý của nước này đã ban hành văn bản yêu cầu chấn chỉnh và cấm các bộ phim có nội dung xây dựng nhân vật siêu nhân, không dựa trên thực tế.

Các bộ phim nằm trong diện kiểm soát bao gồm phần lớn là các phim ngắn được phát trên các nền tảng mạng xã hội. Văn bản này nhấn mạnh rằng những hình ảnh như vậy có thể làm phai nhạt yếu tố chân thực trong lịch sử và không có lợi cho quá trình hình thành và phát triển tư duy của thanh thiếu niên.

Để nâng cao chất lượng nghệ thuật và định hướng giá trị cho thanh thiếu niên, cơ quan quản lý văn hóa của Trung Quốc đã quan tâm đến dòng phim ngắn chiếu mạng. Sự bùng nổ của dòng phim này từ năm 2022 đã dẫn đến sự tăng trưởng lớn về doanh thu.

Theo thống kê, quy mô thị trường phim ngắn tại Trung Quốc đã đạt 6,9 tỷ USD vào năm ngoái. Số lượng người xem dòng phim này cũng tăng mạnh trong những năm gần đây, đạt hơn nửa tỷ lượt xem trong năm 2024.

Để kiểm soát sự phát triển của dòng phim này, cơ quan quản lý của Trung Quốc đã tăng cường kiểm duyệt nội dung phim. Năm 2024, Tổng cục Phát thanh Truyền hình Trung Quốc đã ban hành 2 thông báo điều chỉnh việc sản xuất các phim ngắn về đề tài trung niên và phim có yếu tố “tổng tài bá đạo”.

Những bộ phim ngắn lấy doanh nhân làm nhân vật chính đại diện cho thành công, quyền lực và giàu có, và kết hợp với cốt truyện lãng mạn phi lý chứa đựng nhiều tình tiết xa rời thực tế, tuyên truyền lối sống sai lệch.

Cơ quan quản lý yêu cầu các bộ phim ngắn về doanh nhân cần được xây dựng đúng thực tế, tránh tạo nên những kịch bản vô lý, khiến giới trẻ bị ảnh hưởng về tư tưởng. Dòng phim này bị cấm với mục đích nâng cao chất lượng sáng tác, xây dựng hệ sinh thái sáng tạo nghệ thuật lành mạnh.

Không chỉ vậy, cơ quan quản lý của Trung Quốc cũng yêu cầu các nền tảng phát sóng phải kiểm duyệt kỹ, ngăn chặn các phim ngắn khai thác yếu tố sùng bái tiền bạc, phô trương quyền lực hay sự giàu sang.

Trước đó, Tổng cục Phát thanh Truyền hình Trung Quốc cũng ra văn bản yêu cầu chấm dứt nạn “thẩm mỹ ẻo lả”, cấm các nam nghệ sĩ chuộng phong cách phi giới tính, trang điểm, ăn mặc lòe loẹt, sử dụng nhiều phụ kiện.

Các cơ quan quản lý nghệ thuật Trung Quốc cho rằng đây là xu hướng thiếu chuẩn mực, làm ảnh hưởng đến sự phát triển của thế hệ trẻ. Các blogger lớn tại Trung Quốc cũng được yêu cầu nam tính hơn trong tạo hình.

Dòng phim đam mỹ (đồng tính nam), yêu sớm, tình một đêm cũng bị cấm tại thị trường Trung Quốc.

Việc ngăn chặn dòng phim đam mỹ hay sự nữ tính hóa trong cộng đồng nam nghệ sĩ tại Trung Quốc xuất phát từ nhiều nguyên nhân. Theo AFP, do tỷ lệ sinh tại Trung Quốc ngày càng giảm, các nhà chức trách Trung Quốc đang cố gắng khơi dậy giá trị nam tính truyền thống ở giới trẻ.

Phu nhân Chủ tịch Quốc hội Việt Nam, Nguyễn Thị Thanh Nga, đã dẫn đầu Đoàn đại biểu Việt Nam thăm Trung tâm Hỗ trợ trẻ em và thanh thiếu niên khuyết tật trí tuệ ESTEL tại thủ đô Dakar, Senegal vào ngày 23 tháng 7.

Trung tâm ESTEL, một tổ chức phi lợi nhuận của Senegal, chuyên hỗ trợ trẻ em, thanh thiếu niên và người trưởng thành trẻ tuổi khuyết tật trí tuệ. Tổ chức này hiện đang hỗ trợ 52 học sinh từ độ tuổi 4 đến 30 tại khu vực Ouakam, Dakar. Sứ mệnh của Trung tâm là bảo vệ quyền của người khuyết tật trí tuệ, cung cấp giáo dục và đào tạo nghề để tăng cường tính độc lập và thúc đẩy sự hòa nhập xã hội.

Trong chuyến thăm, Phu nhân Nguyễn Thị Thanh Nga và Đoàn đại biểu đã được chào đón nồng nhiệt bởi các nghệ sĩ và người dân địa phương. Đại diện lãnh đạo Trung tâm ESTEL đã báo cáo về tình hình hoạt động của Trung tâm và chia sẻ về những nỗ lực không ngừng nghỉ nhằm hỗ trợ trẻ em khuyết tật tại Senegal.

Phu nhân Nguyễn Thị Thanh Nga bày tỏ xúc động khi thăm Trung tâm và đánh giá cao tôn chỉ, sứ mệnh hoạt động của Trung tâm. Bà cũng vui mừng khi thấy sự nỗ lực của Trung tâm trong việc quan tâm, tạo điều kiện tốt nhất chăm sóc, giáo dục các em học sinh. Phu nhân hy vọng rằng Việt Nam và Senegal sẽ tăng cường hợp tác để chia sẻ kinh nghiệm trong bảo vệ người yếu thế, người khuyết tật.

Nhân dịp này, Phu nhân Nguyễn Thị Thanh Nga đã trao tặng Trung tâm 5 máy tính và 1 máy in cùng các sản phẩm thủ công do người khuyết tật làm. Chi tiết về các hoạt động hợp tác giữa Việt Nam và Senegal trong lĩnh vực bảo vệ người khuyết tật sẽ được cập nhật thêm trong thời gian tới.

Chuyến thăm của Phu nhân Nguyễn Thị Thanh Nga thể hiện sự quan tâm đặc biệt của Phu nhân và Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cũng như Đoàn đại biểu Việt Nam đối với trẻ em khuyết tật tại Senegal. Sự kiện này là một phần trong khuôn khổ các hoạt động ngoại giao nhân văn của Việt Nam tại các nước.

Thông qua chuyến thăm, Việt Nam mong muốn tăng cường mối quan hệ hợp tác với Senegal trong lĩnh vực bảo vệ và hỗ trợ người khuyết tật, đồng thời trao đổi kinh nghiệm quốc tế về giáo dục và đào tạo nghề cho người khuyết tật.

Rối loạn ăn uống ở thanh thiếu niên tăng vọt trong đại dịch COVID-19, một thực trạng đáng lo ngại đang nổi lên trên toàn cầu. Đối với Moorea Friedman, một trong những nạn nhân của tình trạng này, cuộc sống đã thay đổi hoàn toàn khi đại dịch buộc cô phải dành nhiều thời gian cô lập, chủ yếu ở trước màn hình máy tính, xem phim và chương trình truyền hình. Tại đây, cô thường thấy các nhân vật chính với vẻ ngoài hoàn hảo, một hình ảnh lý tưởng mà nhiều người, đặc biệt là thanh thiếu niên, cảm thấy phải noi theo.

‘Bạn nhìn thấy nhân vật chính và họ đều rất đẹp’, Friedman nói. ‘Và bạn tự hỏi, Liệu tôi phải trông như vậy để được coi là xứng đáng? Để được yêu thương?’ Những suy nghĩ này đã khiến Friedman phải vật lộn với sự hoàn hảo và lo lắng, từ đó khiến cô cảm thấy tồi tệ về bản thân. ‘Thế giới đang quay cuồng ngoài tầm kiểm soát, và cơ thể tôi cũng vậy. Và vậy tôi đã cố gắng làm gì? Tôi cố gắng kiểm soát nó’, cô nói.

Việc kiểm soát này đã dẫn Friedman đến một tình trạng nghiêm trọng, khi cô ngừng có kinh nguyệt, một dấu hiệu của vô kinh, tình trạng hormone của cơ thể không hoạt động đúng cách. Bác sĩ đã cảnh báo cô về tình trạng tim không khỏe, và Friedman nhận ra rằng cô đã bị mắc kẹt trong những mô hình gây hại cho tâm trí và cơ thể của mình.

Các rối loạn ăn uống là những căn bệnh phức tạp. Bác sĩ nhi khoa Eva Trujillo, chủ tịch của Hiệp hội chuyên gia rối loạn ăn uống quốc tế, cho biết chúng ‘thực sự tái cấu trúc não bộ’, giảm kích thước não, và khiến việc tập trung và điều chỉnh cảm xúc trở nên khó khăn hơn. Suy dinh dưỡng có thể làm chậm quá trình trao đổi chất, ảnh hưởng đến mật độ xương và thậm chí dẫn đến ngừng tim.

Tuy nhiên, theo Trujillo, với điều trị đúng cách, người bệnh có thể hồi phục hoàn toàn. ‘Nhưng não bộ cần thời gian, thực phẩm, trị liệu và sự thương xót để lành lại’, cô nói. Cùng với việc điều trị, việc nhận được hỗ trợ từ các chuyên gia và xây dựng kỹ năng khi hồi phục cũng đóng một vai trò quan trọng.

Đối với Friedman, con đường hồi phục bao gồm cả việc vận động cho các thanh thiếu niên khác đang vật lộn với rối loạn ăn uống và các tình trạng sức khỏe tâm thần khác. Cô đã bắt đầu một podcast về sức khỏe tâm thần và sức khỏe gọi là Balancing Act. ‘Khi tôi đang cố gắng vượt qua khó khăn này, tôi nhận ra rằng tôi muốn giúp đỡ những người khác cảm thấy như họ đã phải chiến đấu một mình’, cô nói. ‘Bởi vì tôi biết cảm giác như thế nào khi phải vật lộn một mình’.

Qua câu chuyện của Friedman và sự cảnh báo của bác sĩ Trujillo, chúng ta thấy được tầm quan trọng của việc nhận diện và hỗ trợ kịp thời đối với những trường hợp rối loạn ăn uống ở thanh thiếu niên. Đồng thời, cũng nhấn mạnh việc phòng ngừa và giáo dục về sức khỏe tâm thần trong cộng đồng là cần thiết hơn bao giờ hết, đặc biệt trong giai đoạn khó khăn như đại dịch COVID-19.