Hệ thống phòng thủ tên lửa và phòng không Patriot do Mỹ viện trợ cho Ukraine đang gặp phải những thách thức đáng kể trong việc đánh chặn các tên lửa đạn đạo của Nga. Thông tin từ tờ Wall Street Journal cho biết, trong vài tháng gần đây, radar của hệ thống Patriot đã mất khả năng phát hiện các tên lửa đạn đạo như Iskander-M hoặc Kinzhal. Điều này đã dẫn đến việc lực lượng phòng không Ukraine phải phóng tới 100 tên lửa trong vòng 1,5 đến 2 phút chỉ để đánh chặn một mục tiêu, cho thấy hiệu quả thấp của Patriot trong điều kiện chiến sự hiện nay.

Nguyên nhân của vấn đề này nằm ở sự phát triển của vũ khí Nga. Các tên lửa mới sử dụng quỹ đạo bay phức tạp khiến radar AN/MPQ-53 của Patriot khó phát hiện. Minh chứng cho điều này là các đợt tập kích quy mô lớn của Nga, chẳng hạn như cuộc tấn công vào Kiev ngày 10/7 với hơn 550 máy bay không người lái và tên lửa, bao gồm cả tên lửa đạn đạo.

Quân đội Ukraine đã phải sử dụng một lượng lớn tên lửa PAC-3 đắt đỏ, mỗi quả trị giá khoảng 4 triệu USD, để bảo vệ các mục tiêu trọng yếu. Trong những tuần gần đây, nhiều quan chức Ukraine đã công khai kêu gọi phương Tây cung cấp thêm hệ thống Patriot để bảo vệ bầu trời, đặc biệt là trước nguy cơ mất dần ưu thế phòng không khi kho đạn tên lửa đánh chặn dần cạn kiệt.

Patriot vốn đóng vai trò quan trọng đối với năng lực phòng thủ của Ukraine nhằm đối phó với các cuộc không kích dữ dội của Nga. Tuy nhiên, Lầu Năm Góc đã nắm được những vấn đề mới phát sinh và đang cân nhắc lại việc tiếp tục chuyển giao hệ thống Patriot đến các khu vực giao tranh ác liệt.

Trước tình hình đó, châu Âu đang thúc đẩy một phương án thay thế: hệ thống phòng không SAMP/T do liên doanh Pháp – Italy Eurosam phát triển. Được trang bị radar ARABEL có tầm quét 360 độ và khả năng phát hiện mục tiêu ở khoảng cách hơn 350km, SAMP/T được cho là phù hợp hơn với các mối đe dọa hiện đại.

Hệ thống này chỉ cần 15 người vận hành, trong khi Patriot cần tới 90 người, giúp giảm đáng kể gánh nặng nhân sự. SAMP/T sử dụng tên lửa Aster 30 có khả năng đánh chặn máy bay, máy bay không người lái và tên lửa đạn đạo ở cự ly tối đa 120km. Pháp và Italy khẳng định phiên bản nâng cấp SAMP/T NG sẽ có khả năng đối phó cả với tên lửa siêu vượt âm như Kinzhal, dù triển vọng này vẫn bị giới chuyên gia hoài nghi.

Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk gần đây lên tiếng về triển vọng của cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine, cho rằng có những dấu hiệu cho thấy cuộc chiến này có thể tạm dừng trong tương lai gần. Tuy nhiên, ông Tusk khẳng định rằng sự thay đổi tiềm năng này sẽ không ảnh hưởng đến chiến lược quốc phòng lâu dài của Ba Lan.

Trong một bài phát biểu tại Học viện Công nghệ Không quân ở thủ đô Warsaw vào ngày 30/7, ông Tusk nhấn mạnh rằng mặc dù có khả năng cao cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine sẽ có mộtช่วง ngừng trong thời gian tới, nhưng điều này không làm thay đổi tình hình của Ba Lan. Ông cũng nhấn mạnh rằng Ba Lan cần duy trì cảnh giác cao độ và tiếp tục hiện đại hóa quân đội với tốc độ tối đa, bất kể diễn biến của cuộc xung đột.

Thủ tướng Tusk xem việc hiện đại hóa quân đội là một cuộc chạy đua không thể lãng phí một giờ hay một ngày nào. ông cho rằng đây là một приоритет quan trọng và cần được triển khai khẩn cấp. Hiện tại, chưa rõ những “dấu hiệu” mà Thủ tướng Tusk nhắc tới là gì, nhưng phát biểu của ông được đưa ra trong bối cảnh chiến sự vẫn đang diễn ra ác liệt tại nhiều mặt trận, đặc biệt là ở khu vực Pokrovsk – một đầu mối hậu cần quan trọng của Ukraine.

Một yếu tố khác đang tác động đến tình hình là tâm lý “mỏi mệt vì chiến tranh” đang lan rộng ở châu Âu, khi nhiều nước bắt đầu tỏ ra mệt mỏi trong việc hỗ trợ Ukraine. Trong nội bộ Liên minh châu Âu (EU), các vết rạn đang xuất hiện về việc duy trì viện trợ quân sự lẫn tài chính cho Ukraine.

Thủ tướng Tusk cũng bày tỏ sự quan ngại về sự chậm trễ trong viện trợ quân sự cho Ukraine từ phía một số nước, đặc biệt là từ phía Quốc hội Mỹ. Ông cho rằng điều này không chỉ đe dọa khả năng phòng thủ của Kiev mà còn làm suy yếu vị thế chiến lược của phương Tây.

Người đứng đầu chính phủ Ba Lan nhấn mạnh rằng châu Âu vẫn chưa đủ mạnh để tự mình bảo vệ lục địa và cần sự hậu thuẫn từ Mỹ. Nếu không có sự hỗ trợ từ Mỹ, châu Âu khó có thể gánh vác cuộc chiến này một mình. Do đó, ông Tusk kêu gọi tiếp tục duy trì và tăng cường hỗ trợ cho Ukraine nhằm đảm bảo an ninh và ổn định trong khu vực.

Ngày 22 tháng 7, Bộ Ngoại giao Nga thông báo rằng nước này đã mở rộng đáng kể danh sách các quan chức Liên minh châu Âu (EU) bị cấm nhập cảnh vào Nga. Đây là một động thái đáp trả các gói trừng phạt mới mà EU đã áp lên Nga vào tháng 5 và tháng 7 vừa qua.

Theo thông cáo báo chí của Bộ Ngoại giao Nga, danh sách trừng phạt sẽ bao gồm nhân viên các cơ quan thực thi pháp luật, tổ chức nhà nước và thương mại, công dân các nước thành viên EU và một số quốc gia phương Tây khác chịu trách nhiệm cung cấp hỗ trợ quân sự cho Kiev. Lệnh cấm nhập cảnh cũng nhắm đến các đại diện tham gia thành lập tòa án đặc biệt được Ukraine và Hội đồng châu Âu thành lập hồi tháng trước, cùng các quan chức vận động việc tịch thu tài sản Nga hoặc sử dụng số tiền đó để hỗ trợ Kiev.

Bộ Ngoại giao Nga khẳng định rằng các hành động thù địch chống Nga không thể ảnh hưởng đến chính sách của Matxcơva. Đồng thời, cảnh báo rằng các lệnh trừng phạt tiếp theo của EU cũng sẽ nhận được các phản ứng đáp trả kịp thời và phù hợp.

Trước đó, vào ngày 18 tháng 7, Liên minh châu Âu (EU) chính thức thông qua gói trừng phạt kinh tế thứ 11 nhằm vào Nga. Nội dung quan trọng nhất trong gói trừng phạt là việc hạ giá trần áp lên dầu mỏ Nga xuất khẩu sang các nước thứ ba xuống 15% thấp hơn giá thị trường.

Ngoài việc giảm giá trần, EU còn đưa hơn 100 tàu khác vào danh sách đen ‘hạm đội bóng đêm’, phạt một nhà máy lọc dầu thuộc sở hữu Nga ở Ấn Độ và hai ngân hàng Trung Quốc, đặt lệnh cấm giao dịch đối với các ngân hàng Nga và hạn chế xuất khẩu hàng hóa lưỡng dụng với nước này.

Trong bối cảnh hiện nay, các biện pháp trừng phạt và phản trừng phạt giữa Nga và EU đang ngày càng leo thang. Việc mở rộng danh sách quan chức EU bị cấm nhập cảnh vào Nga được xem là một bước đi mới của Matxcơva trong việc đáp trả các hành động của phương Tây.

Trong khi đó, các chuyên gia dự báo rằng cuộc chiến kinh tế giữa Nga và EU có thể sẽ còn tiếp diễn trong thời gian tới. Điều này có thể sẽ gây ra những tác động đáng kể lên nền kinh tế của cả hai bên, cũng như toàn cầu.

Việc EU tiếp tục áp các lệnh trừng phạt lên Nga được xem là nỗ lực của họ trong việc gây sức ép lên chính phủ Nga. Tuy nhiên, liệu rằng các biện pháp này có thực sự mang lại hiệu quả như mong đợi hay không vẫn còn là một câu hỏi.

Trong một phát biểu gần đây vào ngày 28/7, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov đã mô tả tình hình địa – chính trị hiện nay là một bối cảnh chưa từng có trong lịch sử. Sự leo thang của xung đột tại Ukraine từ năm 2022 đã dẫn đến một cuộc đối đầu ngày càng căng thẳng giữa Nga và phương Tây. Theo ông Lavrov, đây là lần đầu tiên Nga phải đương mặt với toàn bộ khối phương Tây mà không có bất kỳ đồng minh nào trên chiến trường, một tình huống buộc Nga phải tự lực cánh sinh và không được phép tỏ ra yếu đuối.

Ông Lavrov cũng nhấn mạnh rằng Nga sẽ không lùi bước trước những yêu cầu an ninh cốt lõi đã dẫn đến xung đột ở Ukraine. Nga vẫn kiên quyết với những yêu cầu chính đáng của mình, trong đó có việc Ukraine không được phép gia nhập Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) và việc NATO không nên mở rộng thêm. Ngoại trưởng Nga nhắc lại rằng trên thực tế, NATO đã mở rộng đến tận biên giới của Nga, điều này trái ngược với tất cả những lời hứa và văn bản đã được thông qua trước đó.

Nga đã nhiều lần tuyên bố rằng việc mở rộng NATO và tham vọng của Ukraine muốn gia nhập khối quân sự do Mỹ dẫn đầu là một trong những lý do chính dẫn đến cuộc xung đột hiện tại. Mátxcơva cũng đã cảnh báo rằng việc phương Tây cung cấp vũ khí cho Ukraine sẽ chỉ làm cho tình hình trở nên kéo dài hơn mà không thể thay đổi được kết quả, đồng thời biến NATO thành một bên trực tiếp tham gia vào cuộc xung đột.

Theo Ngoại trưởng Lavrov, việc giải quyết xung đột cũng cần phải thừa nhận thực tế lãnh thổ mới trên thực địa. Điều này cho thấy rằng Nga đang xem xét một giải pháp lâu dài cho tình hình, bao gồm cả việc công nhận những thay đổi lãnh thổ đã diễn ra. Ông Lavrov không cung cấp thêm thông tin chi tiết nhưng nhấn mạnh rằng Nga sẽ tiếp tục theo đuổi những lợi ích quốc gia của mình trong bối cảnh hiện nay.

Không chỉ dừng lại ở những tuyên bố, Nga đã và đang thực hiện nhiều bước đi nhằm bảo vệ lợi ích quốc gia của mình. Moscow cũng hy vọng rằng, cộng đồng quốc tế sẽ hiểu và tôn trọng những yêu cầu chính đáng của Nga, đồng thời tìm kiếm một giải pháp hòa bình cho xung đột tại Ukraine. Tuy nhiên, đến nay, vẫn chưa có một giải pháp cụ thể nào được đưa ra để giải quyết triệt để cuộc xung đột này.

Như vậy, phát biểu của Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov đã cho thấy rõ lập trường của Nga trong bối cảnh xung đột tại Ukraine hiện nay. Nga sẽ tiếp tục theo đuổi những yêu cầu an ninh cốt lõi của mình và không lùi bước trước áp lực từ phương Tây. Việc giải quyết xung đột sẽ cần phải có sự tham gia và đồng thuận của nhiều bên liên quan, bao gồm cả Nga, Ukraine và các tổ chức quốc tế có liên quan.

Phát ngôn viên của Điện Kremlin, Dmitry Peskov, ngày 27/7, tuyên bố rằng Nga sẵn sàng tiếp tục chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine nếu cần thiết, nhằm đạt được các mục tiêu đề ra. Tuy nhiên, ông Peskov cũng nhấn mạnh rằng Nga ưu tiên giải quyết xung đột thông qua biện pháp ngoại giao.

Các cuộc giao tranh tại Ukraine vẫn đang diễn ra hàng ngày do Kiev từ chối đàm phán, theo ông Peskov. Nga cần đạt được các mục tiêu của chiến dịch quân sự trước khi xác lập nguyên tắc trong quan hệ tương lai với Ukraine. Ông Peskov cũng cho biết rằng Nga sẽ chỉ đàm phán khi Ukraine cam kết không gia nhập NATO và Kiev cùng phương Tây chấp nhận thực tế mới về lãnh thổ.

Trước đó, truyền thông Nga đưa tin quân đội nước này đã đánh chặn thành công 99 UAV của Ukraine triển khai trong đêm, nhắm vào tỉnh Bryansk, Smolensk và các khu vực ở bán đảo Crimea.

Các vòng đàm phán gần đây tại Istanbul không đạt được đột phá đáng kể, dẫn đến việc Nga và Ukraine tiếp tục tập kích lẫn nhau. Tình hình xung đột tại Ukraine đang diễn biến phức tạp và chưa có dấu hiệu hạ nhiệt.

Về phần mình, Tổng thống Mỹ Donald Trump dường như đang mất kiên nhẫn với tình hình Ukraine. Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio cho biết Tổng thống Trump đã cố gắng làm mọi thứ để chấm dứt xung đột, nhưng đang trở nên bất mãn với việc các cuộc điện đàm với Tổng thống Putin không mang lại kết quả thực tế.

Ông Rubio cũng tiết lộ rằng Tổng thống Trump đang xem xét áp thuế với Nga nếu một thỏa thuận không được thiết lập trong vòng 50 ngày. Tổng thống Trump hiểu rằng 5% cuối cùng luôn là phần khó khăn nhất trong mọi cuộc đàm phán và sẽ không rơi vào cái bẫy kéo dài thời gian của Nga.

Trước đó, Moscow đã cảnh báo về việc ông Trump đe dọa áp thuế thứ cấp 100% với Nga, điều mà họ cho rằng có thể truyền đi thông điệp sai lầm với Kiev rằng phương Tây muốn xung đột tiếp diễn.

Hiện tại, tình hình xung đột tại Ukraine vẫn đang là một điểm nóng trên trường quốc tế. Các bên liên quan đang tiếp tục tìm kiếm giải pháp để chấm dứt xung đột và thiết lập hòa bình.

Nga đã triển khai một module lập kế hoạch và hiệu chỉnh thế hệ mới cho đạn phản lực dẫn đường trong một cuộc tấn công tầm xa gần đây vào các mục tiêu ở Kharkiv. Đây là lần đầu tiên Lực lượng Hàng không Vũ trụ Nga sử dụng loại đạn UMBP-5 thế hệ mới, có khả năng bay lượn hơn 200 km.

Văn phòng Công tố khu vực Kharkiv đã xác nhận việc sử dụng loại đạn này trong cuộc tấn công. Các nguồn tin địa phương cho biết đạn lượn đã bắn trúng một số công trình ở trung tâm thành phố, và hình ảnh về hậu quả của cuộc tấn công đã được đăng tải trên các phương tiện truyền thông.

Phía Nga cho biết mục tiêu của cuộc tấn công là các kho đạn dược hoặc xưởng sản xuất máy bay không người lái. Tuy nhiên, chính quyền Ukraine tuyên bố rằng trận oanh kích được thực hiện nhằm vào một doanh nghiệp dân sự.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã lên tiếng về tình hình, cho biết vụ tấn công nhằm vào một doanh nghiệp dân sự và lực lượng cứu hộ đang dập tắt đám cháy tại đó. Ông Zelensky cũng nhắc nhở phương Tây về nhu cầu cung cấp kịp thời các hệ thống phòng không tầm xa cho Ukraine.

Phía Nga cáo buộc Ukraine thường xuyên thiết lập các kho đạn dược, cũng như xưởng sản xuất máy bay không người lái ngay gần các mục tiêu dân sự, hoặc trực tiếp trên những cơ sở đó. Ukraine đã thừa nhận rằng lực lượng vũ trang của họ hiện không có phương tiện để chống lại bom hàng không và đạn phản lực gắn module lập kế hoạch và hiệu chỉnh của Nga.