Cảnh báo khẩn về hình thức lừa đảo mạo danh trúng tuyển đại học

Nhiều trường trung học phổ thông (THPT) tại TP.HCM vừa phát đi cảnh báo khẩn về hình thức lừa đảo mạo danh nhân viên nhà trường hoặc các trường đại học liên hệ với học sinh lớp 12 thông báo đã trúng tuyển và yêu cầu chuyển tiền, cung cấp căn cước công dân (CCCD) để hoàn tất hồ sơ tuyển sinh đại học.

Trường THPT Bùi Thị Xuân và THPT Ernst Thälmann là hai trong số những trường đã phát cảnh báo này. Theo thông báo của Trường THPT Bùi Thị Xuân, kẻ gian đã giả danh nhân viên Trường THPT Bùi Thị Xuân hoặc các trường đại học, gọi điện thông báo đã trúng tuyển, yêu cầu chuyển tiền, cung cấp CCCD để hoàn tất hồ sơ. Nhà trường đề nghị phụ huynh học sinh tuyệt đối không làm theo và không cung cấp thông tin cá nhân.

Trường THPT Ernst Thälmann cũng cảnh báo về việc kẻ gian mạo danh là giáo viên, nhân viên nhà trường hoặc đại diện các trường đại học, gọi điện cho học sinh để lấy thông tin cá nhân hoặc yêu cầu đóng tiền, chuyển khoản. Lãnh đạo các trường THPT nhấn mạnh rằng hiện nay các trường đã hoàn tất các công tác nhập liệu đối với học sinh lớp 12 thi tốt nghiệp THPT năm 2025, và sẽ không có việc nhà trường yêu cầu học sinh bổ sung thông tin hoàn thiện hồ sơ.

Đối với việc đăng ký nguyện vọng tuyển sinh đại học, học sinh cần bình tĩnh, nghiên cứu kỹ thông tin, nếu có thắc mắc thì liên hệ với giáo viên chủ nhiệm, nhà trường để được hỗ trợ, hướng dẫn, giải đáp. Thông tin trúng tuyển đại học sẽ được công bố chính thức trên hệ thống của Bộ Giáo dục và của từng trường đại học, và sẽ không thông báo qua điện thoại hoặc yêu cầu đóng tiền trước.

Các trường đại học và nhà trường đang nỗ lực để ngăn chặn những hình thức lừa đảo này và đảm bảo quyền lợi cho học sinh. Học sinh và phụ huynh cần cảnh giác và không cung cấp thông tin cá nhân hoặc chuyển tiền cho những kẻ lừa đảo.

Một số trang web chính thức của các trường đại học tại Việt Nam cung cấp thông tin chính thức về tuyển sinh và trúng tuyển, học sinh và phụ huynh có thể tham khảo để có thông tin chính xác.

Lừa đảo qua mạng xã hội đang trở thành một vấn đề ngày càng nghiêm trọng, đặc biệt là khi nhiều người tiêu dùng rơi vào bẫy của những kẻ lừa đảo bằng cách lợi dụng tâm lý nóng vội “săn” giá rẻ phút chót. Một trong những thủ đoạn phổ biến hiện nay là các đối tượng lừa đảo tạo ra các fanpage giả mạo trên các nền tảng mạng xã hội, thường có tích xanh để tạo lòng tin, và đăng tải các chương trình du lịch gần giống với những gì các cơ sở chính thống cung cấp.

Các fanpage lừa đảo này thường yêu cầu khách hàng chuyển cọc trước 50% và sau đó gửi mã đặt phòng giả cho khách hàng. Tuy nhiên, ngay sau đó, các đối tượng lừa đảo thường cắt đứt liên lạc với khách hàng. Được biết, các fanpage lừa đảo này thường sao chép nội dung bài đăng, hình ảnh và quy trình đặt phòng và thanh toán từ trang chính thống. Chúng cũng thường chạy quảng cáo trên Facebook với nội dung hấp dẫn và đánh vào tâm lý ham rẻ của người dùng.

Khi giao dịch xong, các đối tượng thường thông báo rằng đã hết phòng và hướng dẫn nạn nhân liên hệ với ‘kế toán’ để được hoàn tiền. Tuy nhiên, khi khách hàng gọi đến, các đối tượng lừa đảo yêu cầu cung cấp thông tin tài khoản hoặc gửi link thanh toán qua cổng trung gian như VnPay để tạo cảm giác hợp lệ. Nhiều người đã bị lừa mất thêm tiền hoặc lộ dữ liệu tài chính do lo lắng muốn lấy lại tiền và làm theo yêu cầu của đối tượng.

Chỉ khi nghi ngờ hoặc không liên lạc được với ‘bên đặt phòng’, nạn nhân mới gọi đến hotline chính thức của khách sạn để xác minh, nhưng lúc đó thường đã quá muộn. Do đó, việc nhận biết các fanpage lừa đảo trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Người dùng cần chú ý đến các dấu hiệu như tương tác bất thường (nhiều lượt thích nhưng ít hoặc không có bình luận thật), thông tin ‘Giới thiệu’ không rõ ràng (do nước ngoài quản lý hoặc mới lập) và số điện thoại không khớp với website chính thức.

Người dùng cũng nên kiểm tra mục ‘Tính minh bạch của Trang’ để xem người quản lý trang và lịch sử đổi tên fanpage. Điều này có thể giúp người dùng xác định được tính xác thực của trang và tránh rơi vào bẫy của những kẻ lừa đảo. Bên cạnh đó, người dùng cũng nên cẩn thận khi cung cấp thông tin cá nhân và tài chính trên mạng xã hội, đặc biệt là khi giao dịch với những trang không rõ nguồn gốc.

Để bảo vệ mình, người dùng nên thường xuyên cập nhật kiến thức về các thủ đoạn lừa đảo mới và thận trọng khi thực hiện các giao dịch trực tuyến. Nếu có nghi ngờ, người dùng nên liên hệ trực tiếp với cơ sở chính thống để xác minh thông tin.

Facebook và các nền tảng mạng xã hội khác cũng đang nỗ lực để ngăn chặn các hoạt động lừa đảo trên nền tảng của mình. Tuy nhiên, người dùng cần phải chủ động bảo vệ mình bằng cách nâng cao cảnh giác và sử dụng các biện pháp phòng ngừa cần thiết.

Trong thời đại số, việc lừa đảo trực tuyến đang trở thành một vấn đề cấp thiết và cần được quan tâm. Theo số liệu thống kê của Bộ Thông tin và Truyền thông, Việt Nam hiện có hơn 70 triệu người sử dụng Internet trên tổng số hơn 100 triệu dân, đứng top đầu khu vực về mật độ sử dụng mạng xã hội và dịch vụ trực tuyến. Tuy nhiên, sự phát triển nhanh chóng của công nghệ cũng dẫn đến sự gia tăng mạnh mẽ của các hình thức lừa đảo trực tuyến.

Hàng loạt vụ việc người dân bị lừa mất hàng trăm triệu, thậm chí hàng tỷ đồng qua mạng xã hội, email giả mạo, ứng dụng độc hại, website lừa đảo… đã được ghi nhận tại nhiều địa phương. Các đối tượng lừa đảo ngày càng trở nên tinh vi, sử dụng công nghệ cao để qua mặt cả những người có hiểu biết. Mục tiêu cuối cùng của họ luôn là chiếm đoạt tài sản thông qua thủ đoạn giả danh, đánh vào tâm lý sợ hãi, nhẹ dạ, lòng tham hoặc sự thiếu cảnh giác của nạn nhân.

Cục An toàn thông tin (Bộ Thông tin và Truyền thông) đã phát hành tài liệu hướng dẫn ‘Kỹ năng nhận diện và phòng chống lừa đảo trực tuyến’, trong đó tổng hợp nhiều phương thức và kịch bản lừa đảo phổ biến. Các hình thức lừa đảo phổ biến hiện nay bao gồm giả mạo cơ quan nhà nước, công an, tòa án… gọi điện yêu cầu phối hợp điều tra, chuyển tiền phục vụ kiểm tra tài chính; lừa đảo trúng thưởng, việc làm, đầu tư sinh lời cao, yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân hoặc chuyển tiền đặt cọc; tấn công bằng mã độc thông qua ứng dụng giả mạo, file đính kèm trong email, hoặc liên kết chứa mã độc; giả danh người thân qua mạng xã hội, dùng ảnh, video giả (deepfake) nhờ chuyển tiền gấp; tấn công tài khoản ngân hàng, ví điện tử thông qua các kỹ thuật phishing (giả mạo), smishing (tin nhắn lừa đảo), vishing (cuộc gọi lừa đảo)…

Để tự bảo vệ trên không gian mạng, Cục An toàn thông tin đã đưa ra 5 nhóm kỹ năng thiết yếu. Thứ nhất là kỹ năng nhận biết, giúp người dân kịp thời phát hiện nguy cơ. Người dùng cần nắm được cách tiếp cận, phương thức lừa đảo và kịch bản thường gặp. Thứ hai là kỹ năng phát hiện, giúp người dùng nhận diện các dấu hiệu lừa đảo qua các kênh như cuộc gọi, email, mạng xã hội, website, ứng dụng… Thứ ba là kỹ năng xử lý, khi nghi ngờ hoặc đã rơi vào bẫy lừa đảo, người dân cần biết cách xử lý đúng đắn. Thứ tư là kỹ năng phòng tránh, với nguyên tắc quan trọng là ‘phòng hơn chống’. Cuối cùng là kỹ năng bảo vệ lâu dài, với ‘3 nguyên tắc vàng’ và ‘6 KHÔNG’.

Cần sự chung tay của cả cộng đồng trong việc phòng chống lừa đảo trực tuyến. Lừa đảo trực tuyến là tội phạm công nghệ cao, khó kiểm soát và dễ lan rộng. Do đó, việc chủ động nhận diện và cảnh báo là vô cùng cần thiết. Bên cạnh sự vào cuộc của các cơ quan chức năng, người dân cũng cần tích cực tham gia tuyên truyền, chia sẻ kiến thức phòng chống lừa đảo đến cộng đồng.