Châu Âu đang bước vào một trong những cuộc khủng hoảng nhân lực nghiêm trọng nhất trong nhiều thập kỷ qua. Đức, với nền kinh tế lớn nhất khu vực, hiện đang đối mặt với tình trạng thiếu hụt lao động trầm trọng trong nhiều lĩnh vực then chốt như chăm sóc sức khỏe, cơ khí, công nghệ kỹ thuật và dịch vụ lưu trú. Trong bối cảnh này, Việt Nam đã nổi lên như một đối tác chiến lược hàng đầu của Đức trong các chương trình hợp tác đào tạo nghề.

Theo báo cáo của Cơ quan Lao động Liên bang Đức (BA), vào năm 2023, Đức ghi nhận sự thiếu hụt khoảng 400.000 lao động có tay nghề mỗi năm. Đặc biệt, ngành điều dưỡng cần bổ sung trên 80.000 nhân sự. Sự già hóa dân số đang khiến lực lượng lao động bản địa ngày càng thu hẹp. Ước tính đến năm 2035, Đức sẽ thiếu hơn 7 triệu người trong độ tuổi lao động nếu không có giải pháp từ nguồn nhập cư.

Tình hình này đã buộc chính phủ Đức phải chuyển hướng từ ‘thụ động tiếp nhận’ sang chủ động tìm kiếm và hợp tác quốc tế. Việt Nam được xem là một trong những đối tác đáng tin cậy và ưu tiên hàng đầu. Với cơ cấu dân số trẻ, Việt Nam có hơn 50% dân số dưới 35 tuổi và hàng trăm nghìn học sinh tốt nghiệp trung học phổ thông mỗi năm – một nguồn lực dồi dào để đào tạo nghề.

Người Việt tại Đức cũng có lịch sử nhập cư tích cực, với hơn 200.000 người sinh sống và làm việc, được đánh giá là cộng đồng hòa nhập tốt, cần cù và ít vi phạm pháp luật. Từ năm 2015, Việt Nam và Đức đã ký kết nhiều thỏa thuận song phương về đào tạo nghề, nổi bật là Chương trình hợp tác về điều dưỡng và Luật Nhập cư lao động có tay nghề của Đức (2020) tạo điều kiện mở rộng hợp tác với các nước như Việt Nam.

Chính phủ Đức đã chủ động ‘trải thảm đỏ’ cho lao động nước ngoài bằng cách đơn giản hóa các thủ tục visa, rút ngắn thời gian xét duyệt hồ sơ, đồng thời công nhận bằng cấp và kinh nghiệm làm việc quốc tế. Các chương trình như Ausbildung (đào tạo kép) đang thu hút hàng nghìn học viên Việt Nam mỗi năm với lợi ích hấp dẫn như miễn học phí, thực tập hưởng lương 900-1.300 euro/tháng, cơ hội việc làm và định cư sau tốt nghiệp.

Tuy nhiên, để nắm bắt cơ hội này, Việt Nam cần tăng cường chất lượng đào tạo tiếng Đức, thiết lập một hành lang pháp lý thông thoáng và minh bạch để đảm bảo chất lượng lộ trình du học cho người học. Các đơn vị tư vấn du học nghề cần đáp ứng đầy đủ các điều kiện và thiết lập quy chuẩn đào tạo nghề quốc tế.

Việt Nam đang đứng trước một cơ hội lịch sử để trở thành ‘cầu nối’ nhân lực chất lượng cao với Đức – nền kinh tế lớn thứ 3 thế giới. Tuy nhiên, cơ hội chỉ thành công khi cả hệ thống cùng vào cuộc, từ nhà nước, doanh nghiệp, đến từng học viên và gia đình, với sự chuẩn bị kỹ lưỡng, dài hạn và bền vững.

Tác động từ các chính sách của Tổng thống Mỹ Donald Trump trong 6 tháng cầm quyền đầu tiên của nhiệm kỳ thứ hai đang dần hiện rõ trong nền kinh tế nước này. Wall Street Journal cho rằng những tác động này chưa đủ lớn để khiến kinh tế Mỹ đi chệch hướng, nhưng trên thực tế, nền kinh tế lớn nhất thế giới đã trụ vững trong thương chiến tốt hơn nhiều so với dự báo của giới chuyên gia. Tuy nhiên, khoảng thời gian mà chính sách của ông Trump không để lại tác động nào trong các dữ liệu kinh tế cứng có vẻ đã đi đến hồi kết.

Những dấu hiệu đáng lo ngại bắt đầu xuất hiện khi giá cả các mặt hàng nhập khẩu chủ chốt như đồ nội thất và quần áo ghi nhận mức tăng mạnh. Số liệu lạm phát tháng 6 công bố ngày 15/7 cho thấy mức tăng so với cùng kỳ năm ngoái của chỉ số giá tiêu dùng (CPI) là 2,7%. Theo một báo cáo của ngân hàng UBS, giá của các hàng hóa trong rổ hàng hóa tính lạm phát lõi của Mỹ đã tăng với tốc độ hàng tháng nhanh nhất trong 3 năm trở lại đây.

Thị trường lao động cũng bắt đầu cho thấy những dấu hiệu suy yếu. Tăng trưởng việc làm trong số liệu chính thức dường như đã chậm lại trong các ngành công nghiệp phụ thuộc nhiều vào lao động nhập cư bất hợp pháp. Lực lượng lao động là người sinh ra ở nước ngoài đã giảm đáng kể kể từ tháng 3. Gần đây, người nhập cư gần đây dường như ngại tham gia các cuộc khảo sát hàng tháng về tình hình việc làm do Bộ Lao động Mỹ thực hiện.

Các số liệu thống kê cho thấy người Mỹ vẫn đang chi tiêu và các nhà tuyển dụng vẫn tiếp tục tạo thêm việc làm. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là liệu tất cả những yếu tố tích cực đó có duy trì được hay không – và nếu không, nền kinh tế lớn nhất thế giới sẽ tiếp tục giữ được nhịp độ tăng trưởng này trong bao lâu.

Dự luật cắt giảm thuế và chi tiêu khổng lồ của ông Trump mà Quốc hội Mỹ thông qua gần dây cũng có thể hỗ trợ tăng trưởng kinh tế Mỹ ở một số phương diện. Tuy nhiên, giới chức chính quyền ông Trump vẫn phản bác quan điểm của giới chuyên gia rằng các nhà nhập khẩu rốt cục sẽ đẩy thuế quan về phía người tiêu dùng.