Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc gần đây đã đề xuất một giải pháp nhằm thu hút nhân lực công nghệ thông tin cho khu vực công bằng cách tăng lương cán bộ công nghệ thông tin lên 200%. Đề xuất này được đưa ra trong bối cảnh chuyển đổi số đang là yêu cầu cấp thiết đối với bộ máy công quyền, nhưng nhiều cơ quan nhà nước đang gặp khó khăn do thiếu nhân sự chuyên trách công nghệ.

Theo Phó Thủ tướng, chế độ đãi ngộ hiện tại cho nhân sự công nghệ thông tin trong khu vực công chưa tương xứng, khiến họ khó cạnh tranh với khu vực tư. Tại nhiều cơ quan nhà nước, mặc dù đã có máy tính, kết nối mạng và phần mềm, nhưng thiếu nhân sự chuyên trách công nghệ để vận hành và cập nhật thông tin. Điều này dẫn đến tình trạng cán bộ phải làm việc quá tải, vừa tiếp dân vừa phải thao tác trên phần mềm quản lý dân cư mới cập nhật.

Tình trạng thiếu nhân lực công nghệ thông tin cũng được phản ánh tại các cơ sở đào tạo đại học. Giảng viên Trịnh Thị Mỹ Linh, Đại học Bách Khoa Hà Nội, cho biết sinh viên tốt nghiệp ngành khoa học và công nghệ ở trường hiếm khi xin việc tại các cơ quan nhà nước do mức lương thấp, chưa xứng đáng với công sức 4 năm nghiên cứu và học tập trong môi trường khoa học, công nghệ.

Ngược lại, các công ty tư nhân đang có thể thu hút nhân sự công nghệ thông tin với mức lương cạnh tranh. Chị Đỗ Thị Ngọc Hoa, Trưởng phòng quản lý nhân sự Công ty cổ phần Thương mại Máy tính An Phát, cho biết mức lương cơ bản của sinh viên mới ra trường là từ 15 triệu đồng/tháng sau khi thử việc, cộng thêm phần trăm thưởng sản phẩm. Công ty cũng cung cấp chế độ đãi ngộ tốt, bao gồm tham gia các khóa đào tạo nâng cao và cơ hội thăng lương, thăng chức.

Nhân lực chất lượng cao không chỉ là nền tảng cho kinh tế số mà còn là yếu tố quyết định cho sự hiện đại hóa bộ máy hành chính. Đã đến lúc cần có cơ chế đãi ngộ đặc thù và lộ trình nghề nghiệp rõ ràng để người trẻ dám chọn và dám cống hiến cho khu vực công. Việc tăng lương cán bộ công nghệ thông tin lên 200% như đề xuất của Phó Thủ tướng được xem là một giải pháp cần thiết để thu hút và giữ chân nhân tài công nghệ trong khu vực công.

Để thúc đẩy chuyển đổi số và thu hút nhân lực công nghệ thông tin, các cơ quan nhà nước cần có những chính sách và chế độ đãi ngộ cạnh tranh. Chính phủ cần nghiên cứu và áp dụng các cơ chế đặc thù để khuyến khích nhân lực chất lượng cao tham gia vào khu vực công. Bên cạnh đó, các cơ sở đào tạo cũng cần phối hợp với các cơ quan nhà nước để cung cấp chương trình đào tạo phù hợp và đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động.

Chuyển đổi số trong khu vực công tại Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức và rào cản. Theo ông Nguyễn Hữu Thái Hòa, Phó Viện trưởng Viện Trí Việt IVM – VUSTA, Chủ tịch VDIC, Trung tâm Thông tin Truyền thông số Việt Nam của Hội Truyền Thông Số, việc chuyển đổi số chỉ được nhìn nhận như một nhiệm vụ công nghệ đơn thuần mà không gắn với cải cách thể chế, quản trị và đo lường hiệu quả sử dụng nguồn lực công thì rất khó tạo ra đột phá thực chất.

Một trong những rào cản lớn nhất là hạ tầng công nghệ tại các cơ quan Nhà nước còn rất lạc hậu, thiếu đồng bộ và khó tích hợp. Nhiều nơi vẫn sử dụng hệ thống lưu trữ dữ liệu rời rạc, không tương thích, gây cản trở việc kết nối, chia sẻ thông tin giữa các bộ, ngành, địa phương. Ông Hòa cũng chỉ ra rằng không có một kiến trúc công nghệ thống nhất, việc kết nối dữ liệu dân cư, thuế, y tế, tài chính… trở thành bài toán nan giải, dù các hệ thống đó đã được đầu tư lớn trong nhiều năm.

Tổng mức đầu tư cho các chương trình chuyển đổi số khu vực công bao gồm hạ tầng dữ liệu dân cư, căn cước công dân gắn chip, Cổng dịch vụ công quốc gia, nền tảng số ngành dọc… đã vượt hàng nghìn tỷ đồng. Tuy nhiên, thực tế cho thấy sự phân bổ ngân sách thiếu đồng đều giữa trung ương và địa phương, khiến các cấp cơ sở khó có khả năng triển khai đồng bộ.

Ông Hòa cũng nhấn mạnh rằng chuyển đổi số khu vực công còn đối mặt với bài toán nhân lực công nghệ cao. Các chuyên gia giỏi về trí tuệ nhân tạo, an ninh mạng, phân tích dữ liệu thường lựa chọn khu vực tư nhân hoặc các công ty công nghệ lớn do chính sách lương thưởng vượt trội. Trong khi đó, cán bộ, công chức tại nhiều cơ quan hành chính, đặc biệt ở tuyến huyện, xã thiếu kỹ năng số, thiếu cả động lực và tâm thế thích nghi với công nghệ mới.

Một thách thức khác là nguy cơ tấn công mạng ngày càng lớn khi dữ liệu nhạy cảm như thông tin công dân, tài chính, y tế… được số hóa và lưu trữ tập trung, nhưng lại thiếu lớp bảo vệ pháp lý và công nghệ tương xứng. Hệ thống pháp luật về bảo mật dữ liệu, an toàn thông tin, lưu trữ số… vẫn chưa bắt kịp tốc độ phát triển của công nghệ, gây ra khoảng trống trong việc xử lý sự cố và đảm bảo niềm tin số cho người dân.

Để tháo gỡ những nút thắt hiện nay, ông Hòa nêu 4 đề xuất: tăng ngân sách đầu tư hạ tầng số, phát triển nguồn nhân lực số cho khu vực công, khuyến khích doanh nghiệp công nghệ tham gia cung cấp giải pháp số cho khu vực công và xây dựng trung tâm giám sát an ninh mạng quốc gia, đồng thời ban hành khung pháp lý chặt chẽ về bảo mật dữ liệu, quyền riêng tư và lưu trữ số. https://www.vietnamnet.vn