Cuộc đua phát triển trí tuệ nhân tạo (AI) đang đẩy mạnh sự phát triển của các trung tâm dữ liệu trên quy mô lớn, điều này đã và đang gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng cho cộng đồng dân cư sống gần các khu vực này, đặc biệt liên quan đến nguồn nước.

Một trường hợp điển hình là tại Newton County, Georgia, nơi việc xây dựng trung tâm dữ liệu của Meta đã gây ra những vấn đề nghiêm trọng về nước cho cư dân địa phương. Gia đình Morris, sống cách trung tâm dữ liệu hơn 300m, đã gặp phải tình trạng vòi nước trong nhà cạn khô và phải thay thế hầu hết thiết bị trong nhiều năm gần đây do cặn bẩn tích tụ trong nước.

Trải nghiệm của gia đình Morris không phải là trường hợp riêng lẻ. Tại Newton County, nhiều cư dân đang phải đối mặt với các vấn đề liên quan đến chất lượng nước do sự hiện diện của các trung tâm dữ liệu. Khi các gã khổng lồ công nghệ như Meta tiếp tục xây dựng các trung tâm dữ liệu trong khu vực, các giếng địa phương liên tục bị hư hại, trong khi chi phí nước đô thị tăng vọt. Ủy ban nước của hạt thậm chí có thể phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt tài nguyên nước quan trọng này.

Theo một báo cáo năm 2024, tình hình tại Newton County đã trở nên nghiêm trọng đến mức khu vực này đang trên đà thiếu hụt nước cho đến năm 2030. Nếu cơ quan cấp nước địa phương không thể nâng cấp cơ sở vật chất của mình, cư dân có thể buộc phải phân phối nước.

Đáng chú ý, khoảng 2/3 trung tâm dữ liệu đã hoặc có kế hoạch xây dựng tại Mỹ từ năm 2022 nằm tại các khu vực thiếu nước. Thậm chí, 72% trung tâm dữ liệu nằm tại 5 bang đang chịu căng thẳng về nước. Khi người dùng nhập câu lệnh vào chatbot AI, hệ thống sẽ gửi yêu cầu đến trung tâm dữ liệu, góp phần làm cạn kiệt nguồn tài nguyên vốn ngày càng khan hiếm: nước.

Tình trạng này không chỉ xảy ra tại Mỹ mà còn tại các quốc gia khác, bao gồm cả các khu vực khô cằn như UAE hay Saudi Arabia. Các chuyên gia nhận định khi xây dựng trung tâm dữ liệu AI, các công ty thường có xu hướng chọn tiểu bang hoặc quốc gia có nhiều năng lượng và quy định thuận lợi. Tuy nhiên, các khu vực này thường thiếu nguồn cấp nước dồi dào.

Quay trở lại Newton County, các quan chức địa phương đã tìm kiếm dự án công nghiệp lớn để lấp đầy khoảng trống sau cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008. Dự án của Meta là trung tâm dữ liệu lớn đầu tiên đến Georgia vào năm 2018. Tuy nhiên, lợi ích về thuế nhanh chóng biến thành ‘cơn ác mộng’ khi cư dân địa phương phải đối mặt với tình trạng thiếu nước nghiêm trọng.

Các công ty công nghệ đang mở rộng trung tâm dữ liệu tại những bang dễ hạn hán như Arizona hay Texas, làm gia tăng mối lo ngại về nguồn nước địa phương. Tình hình này đang đặt ra thách thức lớn cho các khu vực trong việc cân bằng giữa phát triển kinh tế và bảo vệ tài nguyên nước.

Newton County là một vùng ngoại ô đang phát triển của Atlanta, cho đến khi tương lai đó bị đình trệ bởi cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008. Để thay đổi, các quan chức địa phương đã tìm kiếm dự án công nghiệp lớn để lấp đầy khoảng trống. Việc xuất hiện của các trung tâm dữ liệu đã mang lại lợi ích kinh tế ngắn hạn nhưng đồng thời cũng đặt ra những thách thức dài hạn về tài nguyên và môi trường.