Trong một thông điệp gần đây gửi đến cộng đồng Bruins, Tổng thống Đại học California, Los Angeles (UCLA) Julio Frenk đã bày tỏ sự quan ngại sâu sắc về quyết định của chính phủ liên bang trong việc tạm dừng một số nguồn tài trợ nghiên cứu cho trường. Việc này không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến các nhà nghiên cứu phụ thuộc vào các khoản tài trợ quan trọng này mà còn có tác động rộng lớn đến người dân Mỹ trên toàn quốc, những người mà cuộc sống, sức khỏe và tương lai phụ thuộc vào các nghiên cứu đột phá mà UCLA đang thực hiện.

Ông Frenk đã chia sẻ một câu chuyện cảm hứng về Tiến sĩ Abbas Ardehali, một giáo sư tại UCLA, người đã thực hiện thành công ca cấy ghép phổi đầu tiên sử dụng Hệ thống chăm sóc Organ. Hệ thống này cho phép giữ phổi sống sót bên ngoài cơ thể trong khi chờ cấy ghép, mở ra một kỷ nguyên mới trong lĩnh vực y học cấy ghép và cứu sống hàng ngàn người Mỹ. Công trình của Tiến sĩ Ardehali là một trong nhiều ví dụ về cách nghiên cứu tại UCLA mang lại lợi ích thực tiễn và ảnh hưởng tích cực đến cuộc sống của người dân.

UCLA là một trong những cơ sở giáo dục hàng đầu nhận được tài trợ từ các cơ quan chính phủ liên bang như Quỹ Khoa học Quốc gia (NSF) và Viện Y tế Quốc gia (NIH) để thực hiện các nghiên cứu mang tính đột phá. Những nghiên cứu này không chỉ diễn ra trong các phòng thí nghiệm hoặc giảng đường mà còn có ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống thực của người dân trên toàn quốc. Việc tạm dừng tài trợ nghiên cứu do đó không chỉ ảnh hưởng đến UCLA mà còn có tác động lan tỏa đến cộng đồng rộng lớn hơn.

Ông Frenk bày tỏ sự thất vọng với quyết định của chính phủ liên bang, nhấn mạnh rằng việc ngừng tài trợ có thể ảnh hưởng đến hàng trăm khoản tài trợ và gây ra những hệ lụy xấu cho cuộc sống và công việc của các nhà nghiên cứu, giảng viên và nhân viên UCLA. Ông cũng lưu ý rằng quyết định này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng của UCLA trong việc tiếp tục thực hiện các nghiên cứu đột phá và cung cấp các giải pháp sáng tạo cho các thách thức mà xã hội đang đối mặt.

Chính phủ liên bang đã đưa ra lý do cho quyết định này là do sự hiện diện của chủ nghĩa bài Do Thái và thiên vị trên khuôn viên trường. Tuy nhiên, ông Frenk đã khẳng định rằng UCLA đã thực hiện nhiều hành động mạnh mẽ để tạo ra một môi trường an toàn và chào đón tất cả sinh viên, không phân biệt xuất thân hoặc tín ngưỡng. Ông cũng nhấn mạnh rằng môi trường học thuật và nghiên cứu tại UCLA luôn cam kết thúc đẩy sự đa dạng, công bằng và hòa nhập.

Ông Frenk cũng đã nhấn mạnh quan điểm rằng tài trợ nghiên cứu của liên bang không phải là một món quà mà là một khoản đầu tư vào tương lai của đất nước. Các nhà nghiên cứu của UCLA, cũng như của các cơ sở giáo dục khác, cạnh tranh gay gắt để có được những khoản tài trợ này và cam kết sử dụng chúng để mang lại lợi ích cho xã hội. Thông qua việc thực hiện các nghiên cứu tiên tiến và đào tạo thế hệ tương lai của các nhà khoa học và chuyên gia, UCLA đóng góp vào sự tiến bộ và thịnh vượng của đất nước.

Trước tình hình này, UCLA đã chuẩn bị kỹ lưỡng và đang tích cực đánh giá các lựa chọn tốt nhất để bảo vệ lợi ích của giảng viên, sinh viên và nhân viên, cũng như bảo vệ các giá trị và nguyên tắc của trường. Cam kết của UCLA đối với sứ mệnh nghiên cứu, giáo dục và dịch vụ cộng đồng sẽ không thay đổi, và trường sẽ tiếp tục theo đuổi các cơ hội mới và giải quyết các thách thức trong bối cảnh hiện nay.

Một nghiên cứu gần đây của nhà nghiên cứu Frank J. Sulloway từ Đại học Harvard đã đưa ra những quan sát thú vị về mối liên hệ giữa thứ tự sinh và đặc điểm tính cách của hàng nghìn người. Theo đó, những người con cả trong gia đình thường có xu hướng cầu toàn, có tổ chức, thích kiểm soát và nghiêm túc hơn so với các em út. Những đặc điểm này thường được tìm thấy ở các nhà lãnh đạo.

Theo Sulloway, việc trở thành con cả thường đi kèm với trách nhiệm và kỳ vọng lớn hơn từ bố mẹ. Điều này đã giúp họ hình thành lối sống có trách nhiệm, tuân thủ quy tắc và có khả năng kiểm soát bản thân tốt hơn từ sớm. Khi trưởng thành, họ có xu hướng đảm nhận các vị trí lãnh đạo trong công việc.

Một số nghiên cứu tiếp theo đã củng cố quan điểm của Sulloway. Khảo sát của CareerBuilder (Mỹ) chỉ ra rằng con cả chiếm tỷ lệ cao nhất trong nhóm làm quản lý, điều hành. Tại Anh, một cuộc khảo sát của YouGov cũng ghi nhận tỷ lệ người tự mô tả bản thân là ‘nghiêm túc, có định hướng rõ ràng’ cao nhất rơi vào nhóm con đầu lòng.

Nhiều người thành công trong giới công nghệ và chính trị cũng là con cả, chẳng hạn như Jeff Bezos – nhà sáng lập Amazon, Elon Musk – CEO Tesla và SpaceX, và Angela Merkel – cựu Thủ tướng Đức.

Tuy nhiên, các chuyên gia cũng cảnh báo không nên tuyệt đối hóa vai trò của thứ tự sinh. TS Kevin Leman, nhà tâm lý học, cho rằng cách bố mẹ đối xử và môi trường giáo dục mới định hình tính cách một cách rõ ràng nhất.

Vì thế, dù là con cả hay con út, điều quan trọng không phải là bạn sinh thứ mấy, mà là bạn đã lớn lên như thế nào.

Một nghiên cứu gần đây của Đại học Jaume I (Tây Ban Nha) đã chỉ ra rằng việc sống chung với con trai trên 30 tuổi nhưng độc thân có thể làm giảm mức độ hài lòng trong cuộc sống của các bà mẹ, từ đó ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần của họ. Dữ liệu từ Khảo sát Tài chính hộ gia đình của Tây Ban Nha, một phần của Kế hoạch Thống kê quốc gia, đã được phân tích để đưa ra kết luận này. Kết quả nghiên cứu đã được công bố trên tạp chí Social Science & Medicine.

Nhóm nghiên cứu do tiến sĩ María José Gil-Moltó và tiến sĩ Arne Risa Hole từ Nhóm Kinh tế thực nghiệm và Tính toán (UJI) dẫn đầu, đã tập trung vào nhóm cha mẹ từ 50 đến 75 tuổi. Họ theo dõi mức độ hài lòng trong cuộc sống của các bậc phụ huynh qua các giai đoạn con cái rời nhà hoặc quay về sống chung.

Ở các nước châu Âu như Tây Ban Nha, hơn 40% người trưởng thành từ 25-34 tuổi vẫn sống cùng cha mẹ. Độ tuổi trung bình để rời khỏi nhà là khoảng 29,8. Ngoài ra, các yếu tố kinh tế, văn hóa gia đình truyền thống và sự phân công lao động chưa công bằng trong gia đình cũng là những nguyên nhân khiến nhiều người trẻ ở nhà lâu hơn.

Đáng chú ý, nghiên cứu chỉ ra rằng các bà mẹ sống chung với con trên 30 tuổi có mức độ hài lòng thấp hơn đáng kể. Điều này tương đương với việc sức khỏe của họ giảm từ mức ‘rất tốt’ xuống ‘tạm ổn’. Trong khi đó, không có sự sụt giảm tương tự được ghi nhận ở người cha, cho thấy gánh nặng chăm sóc trong gia đình vẫn chủ yếu đổ dồn lên vai người mẹ.

Nhóm nghiên cứu nhấn mạnh rằng trong bối cảnh quốc tế hiện nay, khi việc sống chung giữa cha mẹ và con cái trưởng thành ngày càng phổ biến do khủng hoảng tài chính và chi phí sinh hoạt tăng cao, cần nhận thức được rằng sự sống chung này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tinh thần của phụ huynh, đặc biệt là các bà mẹ.

Từ nghiên cứu này, nhóm tác giả đề xuất các nhà hoạch định chính sách cần cân nhắc tạo điều kiện tốt hơn cho thanh niên tự lập thông qua các chính sách hỗ trợ nhà ở, việc làm và tài chính phù hợp.

Tại Việt Nam, một quốc gia đề cao giá trị và vai trò gia đình, tình trạng người trẻ trên 30 tuổi, đặc biệt là nam giới sống chung với bố mẹ cũng không phải là hiếm. Áp lực từ giá nhà tăng cao, thị trường lao động cạnh tranh và kỳ vọng xã hội về việc ‘an cư trước khi lập nghiệp’ khiến nhiều người ngần ngại rời khỏi vòng tay gia đình.

Tuy nhiên, vấn đề không chỉ dừng lại ở yếu tố kinh tế mà còn phản ánh những thay đổi trong cấu trúc gia đình, giá trị cá nhân và sự chuyển dịch của vai trò giới trong xã hội hiện đại. Đây không chỉ là câu chuyện của riêng Tây Ban Nha mà là xu hướng đang lan rộng và đặt ra nhiều câu hỏi cho chính sách nhà ở, phúc lợi và giáo dục giới trẻ tại nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam.

Bên cạnh đó, một vấn đề khác liên quan đến sức khỏe tâm thần của trẻ vị thành niên tại Việt Nam cũng đáng được quan tâm. Áp lực học tập và sự kiểm soát quá nghiêm ngặt của cha mẹ đang khiến trẻ lo âu, trầm cảm, cảm giác bị cô lập và cô đơn. Theo nghiên cứu, có tới gần 22% trẻ vị thành niên tại Việt Nam đang gặp vấn đề về sức khỏe tâm thần.