Nghiên cứu khoa học – Kinhbac.net https://kinhbac.net Cập nhật tin tức, sự kiện và thông tin hấp dẫn về vùng đất Kinh Bắc ngàn năm văn hiến. Sun, 21 Sep 2025 15:56:57 +0000 vi hourly 1 https://wordpress.org/?v=6.7.2 https://cloud.linh.pro/kinhbac/2025/08/kinhbac.svg Nghiên cứu khoa học – Kinhbac.net https://kinhbac.net 32 32 Ngày hội Khoa học Mùa hè: NIEHS tôn vinh nghiên cứu sức khỏe môi trường qua posters, cộng tác và nhân sự https://kinhbac.net/ngay-hoi-khoa-hoc-mua-he-niehs-ton-vinh-nghien-cuu-suc-khoe-moi-truong-qua-posters-cong-tac-va-nhan-su/ Sun, 21 Sep 2025 15:56:50 +0000 https://kinhbac.net/ngay-hoi-khoa-hoc-mua-he-niehs-ton-vinh-nghien-cuu-suc-khoe-moi-truong-qua-posters-cong-tac-va-nhan-su/

Trong nỗ lực thúc đẩy nghiên cứu và nâng cao nhận thức về sức khỏe môi trường, Viện nghiên cứu sức khỏe môi trường đã tổ chức một loạt các hoạt động nhằm giới thiệu và trình bày các công trình nghiên cứu đang thực hiện. Sự kiện này không chỉ là dịp để thể hiện các áp phích nghiên cứu mà còn là cơ hội để các nhà khoa học và chuyên gia trong lĩnh vực này gặp gỡ, trao đổi và củng cố mối quan hệ đối tác.

Grantee Research
Grantee Research
Fellows Award for Research Excellence FARE 2026 - a trophy surrounded by plants
Fellows Award for Research Excellence FARE 2026 – a trophy surrounded by plants

Thông qua các hoạt động này, Viện nghiên cứu sức khỏe môi trường đã trình bày một số công trình nghiên cứu tiêu biểu, được thực hiện bởi các nhóm nghiên cứu của viện. Các bài viết khoa học, kết quả nghiên cứu và các cống hiến của viện trong lĩnh vực sức khỏe môi trường đã được giới thiệu và nhận được sự quan tâm, đánh giá cao từ cộng đồng quốc tế. Sự công nhận này không chỉ phản ánh chất lượng của các công trình nghiên cứu mà còn khẳng định vị thế của viện trong lĩnh vực sức khỏe môi trường trên trường quốc tế.

Sự kiện cũng tạo điều kiện cho việc tăng cường sự gắn kết giữa viện và các đối tác trên nhiều lĩnh vực khác nhau. Từ y tế công cộng đến bảo vệ môi trường, các mối quan hệ đối tác này đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy nghiên cứu, ứng dụng và phát triển bền vững. Thông qua việc hợp tác, viện và các đối tác có thể chia sẻ kiến thức, công nghệ và nguồn lực, từ đó nâng cao hiệu quả và tác động của các hoạt động nghiên cứu và ứng dụng trong thực tế.

WTP trainees learn how to decontaminate full-body PPE.
WTP trainees learn how to decontaminate full-body PPE.

Không chỉ giới thiệu các công trình nghiên cứu và tăng cường quan hệ đối tác, sự kiện này còn góp phần nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của sức khỏe môi trường. Bằng cách trình bày các kết quả nghiên cứu và thảo luận về các vấn đề liên quan, viện đã thể hiện cam kết của mình trong việc bảo vệ môi trường và nâng cao sức khỏe cộng đồng. Sự phối hợp giữa nghiên cứu khoa học và hoạt động thực tiễn đã thể hiện một cách tiếp cận toàn diện và bền vững trong lĩnh vực này.

Để tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động nghiên cứu và hợp tác, Viện nghiên cứu sức khỏe môi trường sẽ tiếp tục tổ chức và tham gia vào các sự kiện tương tự. Bằng cách duy trì sự gắn kết với các đối tác và tiếp tục đổi mới trong nghiên cứu, viện sẽ đóng góp vào việc xây dựng một tương lai bền vững và khỏe mạnh cho cộng đồng.

In-House Research
In-House Research
]]>
Tổ tiên của khoai tây không phải là khoai tây mà là cà chua https://kinhbac.net/to-tien-cua-khoai-tay-khong-phai-la-khoai-tay-ma-la-ca-chua/ Sat, 20 Sep 2025 01:55:35 +0000 https://kinhbac.net/to-tien-cua-khoai-tay-khong-phai-la-khoai-tay-ma-la-ca-chua/

Một nghiên cứu mới đây đã tiết lộ thông tin thú vị về tổ tiên của khoai tây hiện đại. Theo đó, tổ tiên của khoai tây là kết quả của sự lai ghép tự nhiên cách đây 9 triệu năm giữa một loài cà chua hoang và một họ hàng xa có tên Etuberosum. Sự kiện này đã tạo ra một loài thực vật mới có khả năng hình thành củ, cơ quan lưu trữ dinh dưỡng giúp cây trồng thích nghi với môi trường lạnh giá dần tại dãy Andes.

Phát hiện thú vị: Tổ tiên của khoai tây là... cà chua - Ảnh 4.
Phát hiện thú vị: Tổ tiên của khoai tây là… cà chua – Ảnh 4.

Trong công bố trên tạp chí khoa học Cell, một nhóm các nhà sinh học tiến hóa và chuyên gia giải mã gene quốc tế đã công bố lời giải bất ngờ về nguồn gốc của khoai tây. Họ đã phân tích 450 bộ gene từ các giống khoai tây hoang và thuần hóa, và kết quả cho thấy khoảng 14 triệu năm trước, cà chua hoang và Etuberosum từng cùng tách ra từ một tổ tiên chung.

Phát hiện thú vị: Tổ tiên của khoai tây là cà chua - Ảnh 3.
Phát hiện thú vị: Tổ tiên của khoai tây là cà chua – Ảnh 3.

Đến khoảng 9 triệu năm trước, sự lai giống tự nhiên giữa hai nhánh này đã tạo ra loài cây có khả năng mọc củ, tiền thân của khoai tây hiện đại. Etuberosum chỉ gồm 3 loài, có hình dáng hoa và lá giống khoai tây nhưng không mọc củ. Các loài này hiện nay chỉ xuất hiện ở một số nơi biệt lập như đảo Juan Fernández giữa Thái Bình Dương và rừng nhiệt đới ở Chile.

Khoai tây là một trong những cây lương thực chủ chốt nuôi sống nhân loại, từng được thuần hóa ở vùng Andes cách đây khoảng 10.000 năm. Tuy nhiên do thực vật ít để lại dấu tích trong hóa thạch, nên nguồn gốc tiến hóa của khoai tây vẫn là bí ẩn lâu dài đối với các nhà khoa học - Ảnh: AI
Khoai tây là một trong những cây lương thực chủ chốt nuôi sống nhân loại, từng được thuần hóa ở vùng Andes cách đây khoảng 10.000 năm. Tuy nhiên do thực vật ít để lại dấu tích trong hóa thạch, nên nguồn gốc tiến hóa của khoai tây vẫn là bí ẩn lâu dài đối với các nhà khoa học – Ảnh: AI

Việc tiến hóa để mọc củ đã giúp khoai tây có lợi thế vượt trội trong môi trường khắc nghiệt, từ đó mở rộng chủng loài và tạo nên sự đa dạng phong phú như ngày nay. Giáo sư Sanwen Huang, chủ tịch Viện Khoa học nông nghiệp nhiệt đới Trung Quốc, trưởng nhóm nghiên cứu, chia sẻ rằng khám phá gene ẩn sau củ khoai tây có thể giúp các nhà nghiên cứu tạo ra giống khoai mới thích nghi tốt hơn với biến đổi khí hậu, sâu bệnh hay khô hạn.

Hiện đã có hơn 100 loài khoai tây hoang mọc củ, dù không phải loài nào cũng ăn được do chứa độc tố. Khoai tây hiện là cây lương thực quan trọng thứ ba toàn cầu, chỉ sau lúa mì và lúa gạo, góp phần vào 80% lượng calo nhân loại tiêu thụ. Hiểu được nguồn gốc tiến hóa của khoai tây có thể giúp các nhà nghiên cứu tạo ra giống khoai mới với đặc tính tốt hơn.

Tổ chức Lương nông của Liên Hiệp Quốc (FAO) đã quyết định lấy năm 2008 là Năm quốc tế khoai tây, nhằm tôn vinh giá trị của loại củ này. Khoai tây vẫn là cứu cánh tại nhiều vùng khô hạn, mùa hè ngắn và địa hình cao, nơi mà lúa hay ngô không thể trồng được. Và nguồn gốc kỳ lạ của loài củ này, một sự kết hợp tình cờ giữa hai giống cây chẳng liên quan, lại chính là điều khiến nó đặc biệt.

]]>
Tập thể dục giúp thanh thiếu niên tự kỷ cải thiện sức khỏe và tinh thần https://kinhbac.net/tap-the-duc-giup-thanh-thieu-nien-tu-ky-cai-thien-suc-khoe-va-tinh-than/ Fri, 12 Sep 2025 19:56:51 +0000 https://kinhbac.net/tap-the-duc-giup-thanh-thieu-nien-tu-ky-cai-thien-suc-khoe-va-tinh-than/

Các nhà nghiên cứu tại Trường Y tế Đại học Colorado đang tích cực điều tra cách tập thể dục thường xuyên có thể mang lại lợi ích cho thanh thiếu niên tự kỷ về mặt thể chất, tinh thần và xã hội. Chứng tự kỷ là một tình trạng ảnh hưởng đến sự phát triển của não bộ, có thể gây ra khó khăn trong giao tiếp và quan hệ xã hội.

Một nghiên cứu gần đây do Kelly Cosgrove, một nghiên cứu sinh hậu tiến sĩ tại Nhóm nghiên cứu Phát triển Tâm lý sinh học T32, đã tuyển dụng 13-19 tuổi thanh thiếu niên tự kỷ, những người ít hoạt động thể chất. Họ được yêu cầu tập thể dục ít nhất ba lần một tuần trong 30 phút trong vòng 10 tuần. Mục tiêu của nghiên cứu này là khám phá cách tập thể dục có thể thay đổi cơ thể và não bộ của thanh thiếu niên tự kỷ.

Cosgrove đang sử dụng hình ảnh não bộ chức năng để xem xét sự thay đổi trong mạng lưới não bộ mặc định, một hệ thống não bộ quan trọng cho việc tự nhận thức và xây dựng quan hệ với thế giới xung quanh. Bên cạnh đó, nghiên cứu này cũng xem xét cách tập thể dục có thể ảnh hưởng đến mức độ viêm trong cơ thể, một yếu tố có thể liên quan đến chứng tự kỷ.

Post-doctoral research fellow Kelly Cosgrove, a post-doctoral research fellow with the Department of Psychiatry at the University of Colorado School of Medicine, leads a study of how exercise might impact activity in a key part of the brain and lower inflammation levels in teenagers with autism. Photo: University of Colorado.
Post-doctoral research fellow Kelly Cosgrove, a post-doctoral research fellow with the Department of Psychiatry at the University of Colorado School of Medicine, leads a study of how exercise might impact activity in a key part of the brain and lower inflammation levels in teenagers with autism. Photo: University of Colorado.

Cosgrove hy vọng rằng kết quả của nghiên cứu này sẽ giúp tìm ra cách hỗ trợ thanh thiếu niên tự kỷ thông qua việc tập thể dục. Tập thể dục có thể là một công cụ quan trọng giúp giảm thiểu các triệu chứng của chứng tự kỷ, đặc biệt là lo âu và trầm cảm.

Đồng nghiệp của Cosgrove, Judy Reaven, một tiến sĩ tâm thần học, đã phát triển một chương trình trị liệu hành vi nhận thức (CBT) được điều chỉnh để giúp trẻ em tự kỷ quản lý lo âu. Reaven tin rằng tập thể dục có thể là một phần quan trọng của chương trình này, giúp trẻ em tự kỷ hiểu cách quản lý phản ứng của cơ thể đối với căng thẳng.

Cô cũng nhấn mạnh rằng tập thể dục không cần phải là một chương trình tập luyện chính thức, mà có thể là các hoạt động đơn giản như đi bộ, chơi với thú cưng hoặc bơi lội. Mục tiêu của cả Cosgrove và Reaven là giúp đỡ trẻ em tự kỷ đạt được tiềm năng cá nhân của mình, thay vì cố gắng ép buộc họ phù hợp với một khuôn mẫu nhất định.

Họ tin rằng việc tôn trọng và kết hợp sở thích và ưu tiên của trẻ em tự kỷ vào các chương trình hỗ trợ là điều cần thiết để giúp họ đạt được cuộc sống tốt đẹp hơn. Với những nỗ lực này, các nhà nghiên cứu hy vọng sẽ mang lại một tương lai tốt đẹp hơn cho thanh thiếu niên tự kỷ.

]]>
Khám phá vùng DNA bị bỏ qua để tìm kiếm vi protein liên quan đến bệnh tật https://kinhbac.net/kham-pha-vung-dna-bi-bo-qua-de-tim-kiem-vi-protein-lien-quan-den-benh-tat/ Sat, 06 Sep 2025 06:10:48 +0000 https://kinhbac.net/kham-pha-vung-dna-bi-bo-qua-de-tim-kiem-vi-protein-lien-quan-den-benh-tat/

Các nhà nghiên cứu tại Viện Salk đã tạo ra một bước tiến quan trọng trong việc tìm kiếm các microprotein có thể đóng vai trò trong bệnh tật bằng cách phát triển công cụ ShortStop. Công cụ này tận dụng sức mạnh của học máy để khám phá các vùng DNA thường bị bỏ qua trong các nghiên cứu trước đây. Thông qua việc xác định các vùng DNA có khả năng mã hóa microprotein và dự đoán khả năng sinh học của chúng, ShortStop giúp tiết kiệm đáng kể thời gian và tài nguyên trong việc theo dõi các microprotein liên quan đến sức khỏe và bệnh tật.

Cells express a novel ShortStop-predicted microprotein (green), with cell nuclei stained blue. The pattern suggests microproteins are localized either in endosomes, which are organelles responsible for sorting and transporting cellular cargo, or in lysosomes, which are organelles that collect and remove cellular waste.
Cells express a novel ShortStop-predicted microprotein (green), with cell nuclei stained blue. The pattern suggests microproteins are localized either in endosomes, which are organelles responsible for sorting and transporting cellular cargo, or in lysosomes, which are organelles that collect and remove cellular waste.

ShortStop hoạt động dựa trên nguyên tắc phân loại microprotein thành hai loại: chức năng và không chức năng. Quá trình phân loại này được thực hiện bằng cách sử dụng dữ liệu huấn luyện từ các bộ dữ liệu ngẫu nhiên được tạo ra bởi máy tính. Từ đó, ShortStop có thể so sánh các microprotein tìm thấy với các mẫu giả để nhanh chóng quyết định liệu một microprotein mới có khả năng chức năng hay không. Cách tiếp cận này cho phép các nhà khoa học tập trung vào những microprotein có tiềm năng cao, từ đó tăng hiệu quả của quá trình nghiên cứu.

Khi áp dụng ShortStop vào một bộ dữ liệu đã được công bố trước đó, các nhà nghiên cứu đã đạt được kết quả đáng khích lệ. Họ đã xác định được 8% microprotein có khả năng chức năng, ưu tiên chúng cho việc theo dõi tiếp theo. Điều đáng chú ý là công cụ này cũng giúp xác định các microprotein bị bỏ qua bởi các phương pháp khác, bao gồm cả một microprotein đã được xác nhận bằng cách phát hiện trong các tế bào và mô của con người. Điều này chứng minh khả năng của ShortStop trong việc mở rộng kiến thức về các microprotein và vai trò tiềm năng của chúng trong sinh học.

Ứng dụng gần đây nhất của ShortStop là trong việc phân tích dữ liệu di truyền từ các khối u phổi của con người và mô lân cận bình thường. Qua phân tích này, các nhà nghiên cứu đã tạo ra danh sách các microprotein tiềm năng chức năng. Một số microprotein nổi bật mà ShortStop tìm thấy đã được biểu hiện nhiều hơn trong mô khối u hơn mô bình thường, gợi ý về khả năng chúng có thể đóng vai trò là dấu ấn sinh học hoặc microprotein chức năng cho ung thư phổi.

Việc xác định các microprotein liên quan đến ung thư phổi này không chỉ chứng minh giá trị của ShortStop mà còn nêu bật tiềm năng của học máy trong việc ưu tiên các ứng viên cho nghiên cứu và phát triển điều trị trong tương lai. Các nhà nghiên cứu hy vọng rằng ShortStop sẽ đóng vai trò là công cụ then chốt trong việc khám phá các microprotein mới liên quan đến sức khỏe và bệnh tật. Qua đó, họ kỳ vọng sẽ mở ra những con đường mới cho việc chẩn đoán và điều trị các bệnh nghiêm trọng như ung thư và Alzheimer, từ đó cải thiện đáng kể cuộc sống của bệnh nhân trên toàn thế giới.

]]>
Não bộ phản ứng thế nào khi tế bào cảm quang ở võng mạc bị tổn thương https://kinhbac.net/nao-bo-phan-ung-the-nao-khi-te-bao-cam-quang-o-vong-mac-bi-ton-thuong/ Fri, 05 Sep 2025 05:10:46 +0000 https://kinhbac.net/nao-bo-phan-ung-the-nao-khi-te-bao-cam-quang-o-vong-mac-bi-ton-thuong/

Khi các bệnh lý hoặc chấn thương ở mắt xảy ra, các tế bào trung tính – một loại tế bào miễn dịch trong máu – thường là tuyến phòng thủ đầu tiên. Tuy nhiên, một nghiên cứu gần đây tại Viện Mắt Flaum và Viện Neuroscience Del Monte thuộc Đại học Rochester đã phát hiện ra rằng võng mạc phản ứng khác với nhiều loại mô khác trong cơ thể.

Các nhà nghiên cứu đã tìm hiểu về phản ứng của võng mạc khi các tế bào cảm quang bị tổn thương. Họ phát hiện ra rằng khi đó, các tế bào miễn dịch của não – microglia – sẽ phản ứng. Tuy nhiên, khác với các mô khác, các tế bào trung tính không được huy động để giúp đỡ, mặc dù chúng đi qua các mạch máu gần đó. Phát hiện này có ý nghĩa quan trọng đối với những gì xảy ra với hàng triệu người Mỹ bị mất thị lực do mất tế bào cảm quang.

Sự liên kết giữa hai quần thể tế bào miễn dịch này là kiến thức cần thiết khi xây dựng các liệu pháp mới. Để hiểu được sự tinh tế của các tương tác tế bào miễn dịch, các nhà nghiên cứu đã sử dụng công nghệ chụp ảnh quang học thích nghi. Đây là một loại camera được phát triển bởi Đại học Rochester, cho phép chụp ảnh các tế bào thần kinh và miễn dịch đơn lẻ bên trong mắt sống.

Các nhà nghiên cứu đã nghiên cứu võng mạc của chuột với tổn thương tế bào cảm quang. Họ phát hiện ra rằng mặc dù cả tế bào trung tính và microglia đều có mặt trong võng mạc, nhưng chỉ có các tế bào microglia phản ứng với chấn thương tế bào cảm quang. Đồng thời, chúng không gọi các tế bào trung tính để giúp sửa chữa tổn thương tế bào cảm quang.

Các nhà nghiên cứu tin rằng điều này cho thấy một loại che chắn xảy ra trong chấn thương võng mạc. Điều này giúp bảo vệ võng mạc khỏi sự đột nhập của các tế bào miễn dịch có thể gây hại hơn là có lợi. Từ đó, có thể thấy rằng việc hiểu rõ về các tương tác tế bào miễn dịch trong võng mạc là rất quan trọng để xây dựng các chiến lược điều trị mới cho các bệnh lý về mắt.

]]>
Người phụ nữ Phú Thọ vượt qua khó khăn để trở thành bác sĩ tài giỏi https://kinhbac.net/nguoi-phu-nu-phu-tho-vuot-qua-kho-khan-de-tro-thanh-bac-si-tai-gioi/ Thu, 04 Sep 2025 16:13:12 +0000 https://kinhbac.net/nguoi-phu-nu-phu-tho-vuot-qua-kho-khan-de-tro-thanh-bac-si-tai-gioi/

BSCKII Lâm Thùy Mai – Một Người Bác Sĩ Dành Cả Tuổi Xuân Để Chữa Lành Những Ước Mơ

Người thầy thuốc chữa bệnh bằng tri thức, trái tim và lòng biết ơn 3
Người thầy thuốc chữa bệnh bằng tri thức, trái tim và lòng biết ơn 3

Nghề y không chỉ đơn thuần là một công việc, mà còn là một sứ mệnh cao cả, đòi hỏi sự hy sinh và tận tâm của những người đang theo đuổi. BSCKII Lâm Thùy Mai, Giám đốc Trung tâm Y dược cổ truyền và Phục hồi chức năng, kiêm Trưởng khoa Phục hồi chức năng – Vật lý trị liệu, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ, là một tấm gương sáng về sự tận tâm và cống hiến cho nghề y.

Người thầy thuốc chữa bệnh bằng tri thức, trái tim và lòng biết ơn 5
Người thầy thuốc chữa bệnh bằng tri thức, trái tim và lòng biết ơn 5

Từ nhỏ, hình ảnh về sự hy sinh âm thầm của bố, một người lính cụ Hồ mang trong mình những thương tật sau chiến tranh, đã in đậm trong tâm trí BSCKII Lâm Thùy Mai. Ước mơ trở thành bác sĩ đến với chị không phải từ sách vở hay những câu chuyện kể, mà được nhen nhóm từng ngày, từ những cơn đau đớn, quặn thắt của bố và những tiếng thở dài của mẹ. Điều đó đã thôi thúc chị bước vào con đường y khoa với một quyết tâm mãnh liệt: Học để chữa bệnh cho cha! Học để cứu người!

Người thầy thuốc chữa bệnh bằng tri thức, trái tim và lòng biết ơn 1
Người thầy thuốc chữa bệnh bằng tri thức, trái tim và lòng biết ơn 1

Kiên định trên hành trình tri thức, BSCKII Lâm Thùy Mai đã thể hiện tinh thần học tập nghiêm túc và nỗ lực vượt bậc. Chị tốt nghiệp Bác sĩ đa khoa loại giỏi tại Đại học Y Dược Thái Nguyên, sau đó tiếp tục hoàn thành chương trình Thạc sĩ và Chuyên khoa II chuyên ngành Phục hồi chức năng tại Đại học Y Hà Nội. Với gần 20 năm gắn bó với lĩnh vực Phục hồi chức năng và Y dược cổ truyền, chị không ngừng học hỏi, cập nhật kiến thức mới, ứng dụng kỹ thuật hiện đại, kết hợp hài hòa giữa Đông y và Tây y nhằm mang đến hiệu quả điều trị toàn diện cho người bệnh.

Người thầy thuốc chữa bệnh bằng tri thức, trái tim và lòng biết ơn 4
Người thầy thuốc chữa bệnh bằng tri thức, trái tim và lòng biết ơn 4

Bên cạnh công tác quản lý và trực tiếp tham gia khám chữa bệnh, BSCKII Lâm Thùy Mai còn luôn dành thời gian cho đam mê nghiên cứu khoa học. Chị đã làm chủ nhiệm và tham gia nhiều đề tài nghiên cứu cấp cơ sở, tập trung vào các lĩnh vực then chốt như đánh giá hiệu quả vận động trị liệu kết hợp vật lý trị liệu trong điều trị viêm quanh khớp vai thể đông cứng, đánh giá PHCN chi trên ở bệnh nhân liệt nửa người do nhồi máu não… Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ đã trở thành nơi chị dành nhiều tâm huyết và cống hiến.

Dưới sự dẫn dắt của BS.CKII Lâm Thùy Mai, Trung tâm Y dược cổ truyền – Phục hồi chức năng đã trở thành địa chỉ tin cậy cho hàng ngàn người bệnh trên địa bàn tỉnh Phú Thọ và khu vực lân cận. Bác sĩ cùng đồng nghiệp trong khoa đã triển khai nhiều kỹ thuật chuyên sâu, hiện đại, đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh ngày càng cao của người dân.

Bên cạnh công tác chuyên môn, bác sĩ Lâm Thùy Mai còn là một cán bộ công đoàn mẫu mực, luôn tận tụy, nhiệt huyết và đầy tinh thần trách nhiệm. Hiện nay, chị đang đảm nhiệm vai trò Phó Chủ tịch Công đoàn cơ sở Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ và luôn dành tâm huyết chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho đội ngũ cán bộ viên chức, người lao động tại Bệnh viện.

Tri thức là nền tảng, trái tim là ngọn lửa dẫn đường. Tất cả những giá trị cốt lõi ấy đều được chị vận dụng một cách linh hoạt và hiệu quả giúp người bệnh không chỉ điều trị bệnh lý mà còn lấy lại niềm tin và nghị lực sống. Hiện nay, BSCKII Lâm Thùy Mai đang tiếp tục cống hiến cho sự nghiệp y tế, với mong muốn mang đến cho người bệnh những điều tốt đẹp nhất.

]]>
Cơ hội việc làm ngành Công nghệ sinh học: Lắm cơ hội, nhiều thách thức https://kinhbac.net/co-hoi-viec-lam-nganh-cong-nghe-sinh-hoc-lam-co-hoi-nhieu-thach-thuc/ Mon, 11 Aug 2025 19:41:38 +0000 https://kinhbac.net/co-hoi-viec-lam-nganh-cong-nghe-sinh-hoc-lam-co-hoi-nhieu-thach-thuc/

Ngành Công nghệ sinh học đang trở thành một trong những lĩnh vực hứa hẹn và đột phá trong thế kỷ 21, với ứng dụng rộng rãi trong các ngành như dược, nông nghiệp, và bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, nhiều sinh viên và người lao động trong ngành này thường lo lắng về khó khăn trong việc tìm kiếm việc làm hoặc phải làm trái ngành.

Ngành Công nghệ sinh học đòi hỏi sự tương thích giữa năng lực của người học và yêu cầu của thị trường. Ảnh minh họa: INT
Ngành Công nghệ sinh học đòi hỏi sự tương thích giữa năng lực của người học và yêu cầu của thị trường. Ảnh minh họa: INT

Ngành Công nghệ sinh học đòi hỏi người học phải có nền tảng học thuật vững chắc, tư duy khoa học sắc bén và khả năng đọc hiểu, tổng hợp và vận dụng kiến thức linh hoạt. Đặc biệt, kỹ năng thực hành trong phòng thí nghiệm, sử dụng thành thạo các thiết bị và phần mềm số, khai thác dữ liệu lớn, nắm vững tin sinh học, lập trình cơ bản và ngoại ngữ chuyên ngành là những yếu tố không thể thiếu để hội nhập tri thức toàn cầu.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhiều sinh viên tốt nghiệp ngành Công nghệ sinh học còn yếu về kỹ năng thực hành, sử dụng công nghệ số và ngoại ngữ, dẫn đến khó đáp ứng ngay các yêu cầu khắt khe của doanh nghiệp hay viện nghiên cứu hiện đại.

Theo ThS Dương Nhật Linh, giảng viên Khoa Công nghệ sinh học – Trường Đại học Mở TPHCM, quan niệm về khó xin việc trong ngành Công nghệ sinh học cần được nhìn nhận lại một cách toàn diện và thấu đáo. Công nghệ sinh học là ngành đặc thù với tính liên ngành cao, yêu cầu nhân lực không chỉ am hiểu về sinh học, mà còn phải hội tụ tri thức từ nhiều lĩnh vực như công nghệ thông tin, hóa học, tự động hóa và quản lý chất lượng.

ThS Linh khuyến nghị sinh viên ngành Công nghệ sinh học cần chủ động trau dồi kiến thức chuyên sâu, ngoại ngữ, kỹ năng số và trải nghiệm liên ngành. Công nghệ sinh học đang ‘khát’ nhân lực chất lượng cao, những người linh hoạt, sáng tạo và đa năng. Chỉ cần chủ động và sẵn sàng đổi mới, sinh viên ngành Công nghệ sinh học có thể tìm được công việc phù hợp với năng lực.

Về phía doanh nghiệp, ông Đinh Xuân Tùng, Phó Giám đốc Công ty Cổ phần Kỹ thuật Môi trường Gia Định, cho rằng nỗi lo thất nghiệp của sinh viên công nghệ sinh học phần lớn đến từ tư duy bị động. Ứng viên nổi bật không phải là người có điểm trung bình tích lũy cao nhất mà là người thể hiện được khả năng ứng dụng kiến thức vào thực tiễn.

Ông Tùng nhấn mạnh sự ‘kén chọn’ của doanh nghiệp nằm ở kỹ năng thực tiễn. Sinh viên cần chủ động tìm kiếm cơ hội thực tập, tham gia các dự án nghiên cứu hoặc tự thực hiện các thí nghiệm nhỏ. Việc biết vận hành một hệ thống lên men, kỹ thuật phân lập và định danh vi khuẩn, hay cách phân tích kết quả xét nghiệm có giá trị hơn rất nhiều so với một bảng điểm ‘đỏ chói’.

Theo ông Tùng, sinh viên cần thay đổi góc nhìn từ bị động sang chủ động, hoạch định kế hoạch học tập và hành động cụ thể để đáp ứng nhu cầu thực tế. Cánh cửa cơ hội của ngành Công nghệ sinh học rất rộng, nhưng không tự động mở ra cho mọi người. Nó mở ra cho những ai chủ động trang bị kiến thức nền tảng vững chắc, kỹ năng thực hành thành thạo, tư duy liên ngành, đặc biệt với công nghệ thông tin và dữ liệu, cùng khả năng ngoại ngữ và các kỹ năng mềm như giải quyết vấn đề, làm việc nhóm.

Tóm lại, ngành Công nghệ sinh học đang bước vào kỷ nguyên số với tốc độ phát triển mạnh mẽ, mở ra nhiều cơ hội nhưng cũng đặt ra không ít thách thức. Sinh viên và người lao động trong ngành cần chủ động trang bị kiến thức, kỹ năng và tư duy đổi mới để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường lao động.

]]>
Tuổi tác tăng tốc ở độ tuổi 50 như thế nào https://kinhbac.net/tuoi-tac-tang-toc-o-do-tuoi-50-nhu-the-nao/ Sat, 09 Aug 2025 18:26:06 +0000 https://kinhbac.net/tuoi-tac-tang-toc-o-do-tuoi-50-nhu-the-nao/

Quá trình lão hóa của cơ thể con người không diễn ra đồng đều và có thể tăng tốc sau tuổi 50, theo một nghiên cứu mới nhất được công bố trên tạp chí Cell vào ngày 25 tháng 7. Các nhà khoa học đã tiến hành phân tích sự thay đổi của protein theo thời gian trong các cơ quan khác nhau của cơ thể và phát hiện ra rằng, ở khoảng tuổi 50, quá trình lão hóa dường như tăng tốc.

Nghiên cứu này đã phân tích các mẫu mô từ 76 người có nguồn gốc Trung Quốc, tuổi từ 14 đến 68, những người đã chết do chấn thương não. Các mẫu mô này đại diện cho 8 hệ thống của cơ thể, bao gồm hệ tim mạch, miễn dịch và tiêu hóa. Kết quả cho thấy sự gia tăng liên quan đến tuổi tác trong biểu hiện của 48 protein liên quan đến bệnh, và các thay đổi sớm ở khoảng tuổi 30 tại tuyến thượng thận, nơi sản xuất các hormone khác nhau. Điều này phù hợp với dữ liệu trước đó, cho thấy rằng sự kiểm soát hormone và chuyển hóa là rất quan trọng.

Tuy nhiên, giữa tuổi 45 và 55, một điểm chuyển đổi đã xuất hiện với những thay đổi lớn trong mức độ protein. Sự thay đổi mạnh mẽ nhất được tìm thấy trong động mạch chủ, động mạch chính của cơ thể, nơi mang máu oxy hóa ra khỏi tim. Các nhà nghiên cứu đã xác định được một protein được sản xuất trong động mạch chủ, khi được truyền cho chuột, kích hoạt các dấu hiệu lão hóa tăng tốc.

Các phát hiện này bổ sung vào bằng chứng ngày càng tăng rằng lão hóa không phải là một quá trình tuyến tính, mà thay vào đó là một quá trình bị đánh dấu bởi các giai đoạn thay đổi nhanh chóng. Tuy nhiên, các nghiên cứu lớn hơn vẫn cần được thực hiện trước khi các nhà khoa học có thể gắn nhãn tuổi 50 là một điểm khủng hoảng.

Maja Olecka, một nhà nghiên cứu lão hóa tại Viện Leibniz về lão hóa – Fritz Lipmann ở Jena, Đức, cho biết: ‘Có những đợt thay đổi liên quan đến tuổi tác, nhưng vẫn khó đưa ra kết luận chung về thời điểm của các điểm uốn.’

]]>
Khoa học và Công nghệ sẽ là đòn bẩy giúp Khánh Hòa phát triển https://kinhbac.net/khoa-hoc-va-cong-nghe-se-la-don-bay-giup-khanh-hoa-phat-trien/ Sat, 09 Aug 2025 13:13:01 +0000 https://kinhbac.net/khoa-hoc-va-cong-nghe-se-la-don-bay-giup-khanh-hoa-phat-trien/

Khánh Hòa đang trên đà trở thành thành phố trực thuộc Trung ương vào năm 2030, với mục tiêu trở thành một cực tăng trưởng và trung tâm khu vực về kinh tế biển, công nghiệp công nghệ cao, khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Tại hội thảo “Khánh Hòa – hiện thực hóa tầm nhìn thành phố trực thuộc Trung ương đột phá trong kỷ nguyên mới”, ông Chu Thúc Đạt, phó cục trưởng Cục Đổi mới Sáng tạo, Bộ Khoa học và Công nghệ, đã nhấn mạnh rằng tỉnh đã đạt được những bước tiến đột phá trong thời gian gần đây.

Học sinh trải nghiệm lắp ráp, điều khiển robot tại Cung văn hóa Thiếu nhi Khánh Hòa. Ảnh: Bùi Toàn
Học sinh trải nghiệm lắp ráp, điều khiển robot tại Cung văn hóa Thiếu nhi Khánh Hòa. Ảnh: Bùi Toàn

Tăng trưởng kinh tế của Khánh Hòa đã đạt hai con số trong hai năm liên tiếp (10,35% năm 2023 và 10,16% năm 2024), với cơ cấu kinh tế chuyển dịch tích cực, tập trung vào du lịch, công nghiệp chế biến chế tạo và xây dựng hạ tầng. Tỉnh đã sớm xác định khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là giải pháp căn cơ, lâu dài cho mục tiêu phát triển nhanh, bền vững. Hiện, Khánh Hòa đã triển khai chuyển đổi số toàn diện với ba trụ cột là chính quyền số, kinh tế số và xã hội số.

Tỉnh đang tập trung xây dựng đô thị thông minh, xếp hạng về chuyển đổi số của Khánh Hòa nằm trong 20 địa phương dẫn đầu. Tỉnh cũng đã quan tâm đầu tư nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ về biển và đại dương cùng với Viện Hải Dương học; lên kế hoạch xây dựng Trung tâm nghiên cứu quốc gia về công nghệ đại dương. Tuy nhiên, ông Đạt cũng lưu ý địa phương cần tránh việc chỉ nhấn mạnh vào chi đầu tư cho khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số mà không đặt mục tiêu đo lường hiệu quả.

Phân bổ nguồn lực khoa học công nghệ cho các cơ sở nghiên cứu phải dựa trên hiệu quả. Tỉnh cũng cần kết nối đưa bộ 3 khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số bằng cơ chế quản lý, giải pháp điều hành và phân bổ nguồn lực. Ông Trần Quốc Nam, Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa, khẳng định mục tiêu đưa địa phương trở thành thành phố trực thuộc Trung ương thứ 7 của cả nước vào năm 2030 đang “từng bước thành hiện thực”.

Trong giai đoạn 2021-2025, tốc độ tăng trưởng kinh tế của tỉnh luôn đạt ở mức cao, từ 8% trở lên; quy mô nền kinh tế sau sắp xếp đạt trên 175.000 tỷ đồng. Để hiện thực hóa khát vọng phát triển nhanh và bền vững, Khánh Hòa nhận diện rõ ba điểm nghẽn lớn cần tập trung tháo gỡ, gồm: hoàn thiện đồng bộ hạ tầng chiến lược; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và kiên quyết xử lý dứt điểm các công trình, dự án tồn đọng kéo dài.

Ông Nam cũng nhấn mạnh rằng tỉnh sẽ tiếp tục đẩy mạnh chuyển đổi số và đầu tư vào khoa học công nghệ để tạo ra động lực tăng trưởng mới cho nền kinh tế. Đồng thời, tỉnh cũng sẽ tập trung vào việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực để đáp ứng nhu cầu phát triển của tỉnh trong giai đoạn mới.

]]>
Mạng thần kinh giúp khám phá bí mật về sức khỏe từ vi khuẩn đường ruột https://kinhbac.net/mang-than-kinh-giup-kham-pha-bi-mat-ve-suc-khoe-tu-vi-khuan-duong-ruot/ Fri, 08 Aug 2025 17:12:37 +0000 https://kinhbac.net/mang-than-kinh-giup-kham-pha-bi-mat-ve-suc-khoe-tu-vi-khuan-duong-ruot/

Một nghiên cứu gần đây tại Đại học Tokyo đã ứng dụng thành công mạng lưới thần kinh nhân tạo vào việc phân tích tập dữ liệu lớn về hệ vi sinh vật đường ruột. Mục đích của nghiên cứu này là khám phá những hiểu biết sâu sắc về mối quan hệ giữa vi khuẩn đường ruột và sức khỏe con người. Các nhà nghiên cứu đã sử dụng một hình thức trí tuệ nhân tạo chuyên biệt được gọi là mạng lưới thần kinh Bayes để phân tích dữ liệu về các vi khuẩn đường ruột.

VBayesMM uses paired microbiome-metabolite data, with microbial species as input variables and metabolite abundances as target variables. Credit: 2025 Tsunoda et al. CC-BY-ND
VBayesMM uses paired microbiome-metabolite data, with microbial species as input variables and metabolite abundances as target variables. Credit: 2025 Tsunoda et al. CC-BY-ND

Phương pháp này cho phép họ phát hiện ra các mô hình và mối liên hệ mà các kỹ thuật phân tích truyền thống không thể phát hiện một cách đáng tin cậy. Vi khuẩn đường ruột đóng vai trò quan trọng trong một loạt các tình trạng sức khỏe, và sự đa dạng của chúng cũng như sự phức tạp của các tương tác với cả hóa học của cơ thể và với nhau làm cho chúng rất khó nghiên cứu.

A simplified breakdown of the inputs, process, and outputs that make up the system. Credit: 2025 Tsunoda et al. CC-BY-ND
A simplified breakdown of the inputs, process, and outputs that make up the system. Credit: 2025 Tsunoda et al. CC-BY-ND

Cơ thể con người chứa khoảng 30 đến 40 nghìn tỷ tế bào, nhưng đường ruột chứa khoảng 100 nghìn tỷ vi khuẩn đường ruột. Điều này có nghĩa là các tế bào vi khuẩn trong cơ thể chúng ta nhiều hơn số lượng tế bào của chính chúng ta. Mặc dù vi khuẩn đường ruột thường được liên kết với tiêu hóa, chúng cũng ảnh hưởng đến một loạt các chức năng cơ thể.

Chúng tồn tại trong sự đa dạng rộng lớn và tạo ra hoặc sửa đổi nhiều hợp chất hóa học được gọi là chất chuyển hóa. Các chất chuyển hóa này hoạt động như các phân tử tín hiệu, đi qua cơ thể và ảnh hưởng đến các hệ thống như miễn dịch, trao đổi chất, hoạt động não và tâm trạng.

Tuy nhiên, vẫn còn thách thức lớn trong việc hiểu rõ mối quan hệ giữa vi khuẩn đường ruột và sức khỏe con người. Các nhà nghiên cứu đang chỉ bắt đầu hiểu được loại vi khuẩn nào tạo ra chất chuyển hóa của con người và làm thế nào các mối quan hệ này thay đổi trong các bệnh khác nhau. Bằng cách lập bản đồ chính xác các mối quan hệ giữa vi khuẩn và hóa chất, các nhà nghiên cứu có thể phát triển các phương pháp điều trị cá nhân hóa.

Để giải quyết thách thức này, các nhà nghiên cứu đã áp dụng công cụ trí tuệ nhân tạo tiên tiến để phân tích dữ liệu. Hệ thống VBayesMM của họ tự động phân biệt các yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến chất chuyển hóa từ số lượng lớn các vi khuẩn ít liên quan, đồng thời thừa nhận sự không chắc chắn về các mối quan hệ dự đoán.

Khi được thử nghiệm trên dữ liệu thực từ các nghiên cứu về rối loạn giấc ngủ, béo phì và ung thư, phương pháp này đã liên tục vượt trội so với các phương pháp hiện có và xác định các gia đình vi khuẩn cụ thể phù hợp với các quá trình sinh học đã biết.

Điều này mang lại sự tự tin rằng hệ thống này phát hiện ra các mối quan hệ sinh học thực sự chứ không phải là các mẫu thống kê không có ý nghĩa. Mặc dù hệ thống được tối ưu hóa để đối phó với khối lượng phân tích nặng, việc khai thác các tập dữ liệu lớn vẫn đi kèm với chi phí tính toán cao.

Tuy nhiên, khi thời gian trôi qua, rào cản này sẽ trở nên ít quan trọng hơn. Các hạn chế hiện tại bao gồm việc hệ thống có lợi khi có nhiều dữ liệu về vi khuẩn đường ruột hơn là về các chất chuyển hóa mà chúng tạo ra.

Khi dữ liệu về vi khuẩn không đủ, độ chính xác giảm. Ngoài ra, VBayesMM giả định rằng các vi khuẩn hoạt động độc lập, nhưng trên thực tế, chúng tương tác theo nhiều cách phức tạp.

Trong tương lai, các nhà nghiên cứu có kế hoạch làm việc với các tập dữ liệu hóa học toàn diện hơn để bắt toàn bộ phạm vi sản phẩm của vi khuẩn, mặc dù điều này tạo ra thách thức mới trong việc xác định hóa chất đến từ đâu.

Họ cũng nhằm mục đích làm cho VBayesMM mạnh mẽ hơn khi phân tích dân số bệnh nhân đa dạng, kết hợp mối quan hệ ‘cây gia đình’ của vi khuẩn để đưa ra dự đoán tốt hơn và giảm thời gian tính toán cần thiết cho phân tích.

]]>
Nhiệt độ cơ thể có liên quan đến trầm cảm https://kinhbac.net/nhiet-do-co-the-co-lien-quan-den-tram-cam/ Wed, 06 Aug 2025 12:56:31 +0000 https://kinhbac.net/nhiet-do-co-the-co-lien-quan-den-tram-cam/

Một nghiên cứu gần đây đã khám phá mối liên hệ giữa nhiệt độ cơ thể và các triệu chứng trầm cảm, cung cấp bằng chứng cho thấy hai yếu tố này có mối quan hệ chặt chẽ. Các nhà nghiên cứu từ Đại học California, San Francisco (UCSF) và các đối tác tại 106 quốc gia đã tiến hành phân tích dữ liệu từ hơn 20.000 người tham gia, thu thập trong suốt bảy tháng. Kết quả cho thấy rằng khi mức độ trầm cảm tăng lên, nhiệt độ cơ thể cũng tăng theo.

Những người tham gia trong nghiên cứu này đã sử dụng nhiệt kế gia đình hàng ngày và đeo nhẫn thông minh để đo nhiệt độ da hàng nghìn lần trong suốt 24 giờ. Thiết kế nghiên cứu này cho phép thu thập cả dữ liệu từng thời điểm và luồng dữ liệu liên tục, tạo ra một nghiên cứu có phạm vi rất rộng. Mỗi mức tăng nhẹ trên bảng đánh giá trầm cảm tương ứng với một mức tăng nhỏ về nhiệt độ – thường nhỏ hơn một độ F. Tuy nhiên, mối quan hệ này tồn tại trên mọi lứa tuổi, khí hậu và mùa trong năm.

Ở người khỏe mạnh, nhiệt độ cơ thể trung bình thường ở quanh 98,6 độ F. Tuy nhiên, trong nghiên cứu này, những người có triệu chứng trầm cảm nhẹ có nhiệt độ cơ thể gần với mức trung bình, trong khi những người có triệu chứng nặng hơn có nhiệt độ cơ thể ấm hơn. Chênh lệch nhiệt độ trung bình nhỏ hơn một độ, nhưng trên quy mô dân số, nó cho thấy một sự thay đổi sinh học liên quan đến đau cảm xúc.

Các nhà nghiên cứu cũng so sánh sự thay đổi hàng ngày về nhiệt độ – được gọi là biên độ hàng ngày – giữa đỉnh ban ngày và đáy ban đêm. Họ phát hiện ra rằng những người có triệu chứng trầm cảm nặng có biên độ hàng ngày nhỏ hơn. Độ cong của nhiệt độ vào ban đêm cũng cho thấy những người có triệu chứng trầm cảm không giảm nhiệt độ cơ thể một cách trơn tru sau khi trời tối. Điều này có thể liên quan đến rối loạn đồng hồ sinh học, gây ra các vấn đề về giải phóng hormone và kiến trúc giấc ngủ.

Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng trầm cảm có thể liên quan đến việc giữ nhiệt độ cơ thể cao. Các yếu tố như hormone căng thẳng, viêm nhiễm và thay đổi neurotransmitter có thể làm giảm khả năng tỏa nhiệt của cơ thể. Một số phương pháp điều trị mới đang được nghiên cứu, bao gồm liệu pháp nhiệt. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc tăng nhiệt độ cơ thể có thể giúp giảm triệu chứng trầm cảm. Liệu pháp này có thể là một phương pháp điều trị bổ sung cho các phương pháp hiện tại.

Tóm lại, nghiên cứu này đã phát hiện ra mối liên hệ giữa nhiệt độ cơ thể và triệu chứng trầm cảm. Việc theo dõi nhiệt độ cơ thể có thể giúp phát hiện sớm trầm cảm và mở ra các phương pháp điều trị mới. Các nhà nghiên cứu hy vọng rằng những phát hiện này sẽ giúp cải thiện việc chẩn đoán và điều trị trầm cảm trong tương lai. Đại học California, San Francisco (UCSF) là một trong những trường đại học hàng đầu về nghiên cứu y tế và chăm sóc sức khỏe.

]]>