Làng nghề mộc Phù Yên, xã Phú Nghĩa, đang nổi lên như một biểu tượng của sự kết hợp thành công giữa truyền thống và đổi mới. Với lịch sử hàng trăm năm, làng nghề này đã và đang tạo ra những sản phẩm đồ gỗ chất lượng cao, từ gia dụng đến đồ thờ cúng tinh xảo, mang đậm dấu ấn văn hóa xứ Đoài. Mặc dù trải qua nhiều biến động lịch sử, nghề mộc tại Phù Yên vẫn được giữ gìn và truyền tiếp từ đời này sang đời khác như một dòng chảy văn hóa không ngừng nghỉ.

Theo ông Trần Văn Sơn, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Phú Nghĩa, hiện nay toàn thôn có gần 400 hộ dân làm nghề mộc, với hơn 100 xưởng quy mô vừa và nhỏ. Điều đáng chú ý là trong số này có hàng chục chủ xưởng là người trẻ, từ 25 đến 35 tuổi, đang kế thừa nghề truyền thống với hướng sáng tạo và chuyên nghiệp. Thế hệ trẻ này đang trở thành điểm sáng của làng nghề trong 5-7 năm trở lại đây, khi họ đưa công nghệ vào sản xuất, sử dụng mạng xã hội để quảng bá sản phẩm và áp dụng thiết kế 3D để khách hàng có thể hình dung trước mẫu mã.

Anh Nguyễn Hữu Hiệu, một trong những gương mặt tiêu biểu của thế hệ trẻ làm nghề dựng nhà gỗ cổ, đã và đang phát triển xưởng mộc của mình với 7 thợ chính và 10 công nhân thời vụ. Doanh thu trung bình của xưởng anh Hiệu đạt từ 7 đến 10 tỷ đồng mỗi năm. Anh đã đầu tư máy móc hiện đại, sử dụng phần mềm thiết kế 3D và đẩy mạnh quảng bá sản phẩm qua mạng xã hội và các sàn thương mại điện tử. Sự thành công của anh Hiệu và những người trẻ khác đang giúp nghề mộc Phù Yên đứng vững trong giai đoạn mới.

Tuy nhiên, làng nghề mộc Phù Yên vẫn đang gặp phải một số bất cập. Không gian sản xuất còn manh mún và chật hẹp là một trong những thách thức lớn. Các xưởng mộc thường nằm xen kẽ trong khu dân cư, máy móc hoạt động ngày đêm gây bụi và tiếng ồn, ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống người dân. Về phía địa phương, ông Trần Văn Sơn cho biết xã Phú Nghĩa sẽ đề xuất thành phố quy hoạch cụm làng nghề tập trung để hỗ trợ các hộ sản xuất phát triển ổn định và bền vững.

Người trẻ như anh Đạt, anh Hiệu không khỏi trăn trở về việc giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc và phát triển nghề truyền thống trong bối cảnh hiện đại. Họ đã và đang có kế hoạch bài bản để đầu tư thêm máy móc, nâng cao chất lượng sản phẩm và xây dựng thương hiệu một cách chuyên nghiệp. Với sự kết hợp giữa tinh hoa của nghề cổ và tinh thần đổi mới của lớp trẻ, tương lai của làng nghề mộc Phù Yên đang trở nên sáng sủa hơn bao giờ hết.

Những người trẻ ở Phù Yên đã và đang đưa nghề mộc truyền thống vươn lên mạnh mẽ trong dòng chảy thời đại, kiến tạo giá trị bền vững cho quê hương. Bằng cách kết hợp giữa truyền thống và đổi mới, họ đang tạo ra một mô hình phát triển bền vững cho làng nghề, góp phần giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.

Để tìm hiểu thêm về các sản phẩm và dịch vụ của làng nghề mộc Phù Yên, bạn có thể truy cập vào các trang chính thức của Việt Nam hoặc VnExpress để cập nhật thông tin mới nhất.

Nghề làm gốm truyền thống của người M’nông Rlăm tại buôn Dơng Bắk, xã Liên Sơn Lắk, tỉnh Đắk Lắk, đã tồn tại bền bỉ qua nhiều thế hệ với kỹ thuật ‘nuôi đất’, ‘trích đất’ và nung lộ thiên độc đáo. Gốm của người M’nông Rlăm được biết đến với đặc trưng không sử dụng bàn xoay, không lò nung, không khuôn đúc, tạo nên một nét văn hóa đặc sắc.

Quá trình làm gốm bắt đầu từ việc ‘nuôi đất’, tức là ủ đất sét lấy từ bờ sông Krông Ana để giữ ẩm và bảo tồn chất đất. Sau đó, người thợ sẽ ‘trích đất’ – lấy một lượng đất vừa đủ để tạo nên một sản phẩm, được xem như một nghi thức tâm linh. Gốm M’nông Rlăm được tạo dáng hoàn toàn bằng tay, không sử dụng bàn xoay. Người thợ di chuyển xung quanh sản phẩm trong quá trình nặn, tương đồng với cách làm gốm của người Chăm.

Sản phẩm sau khi tạo hình được đánh bóng bằng đá, khắc họa tiết bằng que tre, sau đó phơi khô tự nhiên rồi nung trong lửa khoảng 30 phút với nhiên liệu vỏ trấu và mùn cưa. Kỹ thuật làm gốm độc đáo này đã được truyền lại qua nhiều thế hệ, tạo nên những sản phẩm gốm có giá trị văn hóa và nghệ thuật cao.

Gốm truyền thống của người M’nông Rlăm đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia vào cuối năm 2024. Sự công nhận này đánh dấu bước chuyển quan trọng trong hành trình gìn giữ và phục hồi một làng nghề truyền thống đặc sắc của Tây Nguyên. Tuy nhiên, việc gìn giữ nghề gốm truyền thống của người M’nông Rlăm đang đối mặt với nhiều thách thức, trong đó có sự mai một về nhân lực, nguyên liệu khan hiếm, và khó khăn trong tiêu thụ sản phẩm.

Chính quyền địa phương đã triển khai một số đề án bảo tồn và phát triển làng nghề gốm truyền thống, đặt hàng sản phẩm gốm từ nghệ nhân địa phương, tổ chức các lớp truyền dạy nghề, và giới thiệu sản phẩm đến các đơn vị lữ hành. Gốm thủ công của buôn Dơng Bắk đã được công nhận là sản phẩm OCOP đạt 3 sao cấp tỉnh, mở ra cơ hội tiếp cận thị trường rộng hơn.

Du lịch cộng đồng đã mang đến hy vọng mới cho nghề làm gốm của người M’nông tại buôn Dơng Bắk. Các tour du lịch trải nghiệm đã về đến Yang Tao, tạo điều kiện cho nghệ nhân địa phương trình diễn kỹ thuật làm gốm cổ. Du khách khi đến thăm làng gốm không chỉ được tìm hiểu quy trình thủ công, mà còn có thể trực tiếp tham gia tạo hình, trang trí sản phẩm và mang về làm kỷ niệm.

Những hoạt động này bước đầu giúp gốm Yang Tao có thêm cơ hội được hồi sinh, đồng thời trở thành điểm nhấn văn hóa trong phát triển du lịch bền vững tại khu vực Tây Nguyên. Với sự hỗ trợ của chính quyền địa phương và sự tham gia của du khách, nghề làm gốm truyền thống của người M’nông Rlăm có hy vọng sẽ tiếp tục tồn tại và phát triển trong tương lai.