Thói quen kiểm tra điện thoại ngay sau khi thức dậy đang trở thành một vấn đề đáng lo ngại đối với sức khỏe não bộ và tinh thần của nhiều người. Việc tiếp nhận hàng loạt thông tin từ mạng xã hội, tin tức hay công việc ngay khi não bộ vẫn chưa hoàn toàn tỉnh hẳn có thể dẫn đến căng thẳng, khó tập trung và mệt mỏi kéo dài.

Ngay sau khi thức dậy, não bộ con người vẫn đang trong trạng thái “sóng alpha”, một khoảng thời gian chuyển tiếp giữa ngủ và tỉnh, khi tâm trí thư giãn, dễ sáng tạo và ít bị phân tán. Đây vốn là thời điểm vàng để suy nghĩ tích cực hoặc nuôi dưỡng những ý tưởng mới. Tuy nhiên, khi ta vội vàng cầm điện thoại, não lập tức bị đẩy vào tình trạng cảnh giác cao độ, từ đó ảnh hưởng đến quá trình suy nghĩ và cảm xúc của chúng ta.

Mạng xã hội mang lại cảm giác được kết nối nhưng cũng nhanh chóng hút cạn sự tập trung và năng lượng tinh thần. Việc lướt điện thoại buổi sáng vô tình thiết lập cho não một cơ chế “tìm kiếm phần thưởng”, nơi ta liên tục truy cầu cảm giác vui vẻ từ những video, tin hot hay tương tác ảo. Hậu quả là trong phần còn lại của ngày, bộ não khó duy trì được sự tập trung bền vững, dễ bị xao nhãng và mất kiên nhẫn.

Một nghiên cứu của National Sleep Foundation năm 2021 chỉ ra rằng việc dùng thiết bị điện tử vào đầu và cuối ngày còn ảnh hưởng tới chất lượng giấc ngủ, khiến cơ thể rối loạn nhịp sinh học, khó ngủ sâu và dễ mệt mỏi hơn vào hôm sau.

Không chỉ gây căng thẳng, mạng xã hội còn là “bẫy” tâm lý khiến người dùng dễ rơi vào cảm giác tự ti, chán nản khi thấy người khác khoe khoang cuộc sống hoàn hảo, thành công rực rỡ. Đặc biệt là vào buổi sáng, những hình ảnh này càng dễ gây tổn thương ngầm cho tâm trí của chúng ta.

Muốn khỏe mạnh hơn, hãy để điện thoại “ngủ thêm”. Thay vì vội vàng lướt điện thoại, hãy bắt đầu ngày mới bằng một hoạt động nhẹ nhàng như vươn vai, uống nước, tập vài động tác yoga, thiền hoặc đơn giản là ngồi yên vài phút để hít thở sâu. Việc viết ra mục tiêu trong ngày hoặc dành một chút thời gian để suy nghĩ tích cực cũng giúp thiết lập tinh thần vững vàng cho cả ngày.

Chuyên gia Nicole Venola nhấn mạnh: Những phút đầu ngày là thời điểm quý giá để nuôi dưỡng sức khỏe tâm trí. Chỉ cần thay đổi một thói quen nhỏ, không cầm điện thoại ngay khi vừa tỉnh dậy, bạn đã giúp não bộ có cơ hội nghỉ ngơi đúng cách và chuẩn bị tốt hơn cho mọi thử thách trong ngày.

Thông tin về sự ra đi của Phó Chủ tịch Đại học FPT, ông Hoàng Nam Tiến, do đột quỵ ở tuổi 56 đã gây ra nhiều tiếc thương trong cộng đồng. Đồng thời, sự việc này cũng làm dấy lên lời cảnh tỉnh về hiểm họa đột quỵ – một căn bệnh nguy hiểm có thể cướp đi sinh mạng bất cứ lúc nào, bất kể tuổi tác.

Đột quỵ, hay còn gọi là tai biến mạch máu não, là tình trạng y tế khẩn cấp và nguy hiểm hàng đầu hiện nay. Căn bệnh này không chỉ là nguyên nhân gây tử vong cao mà còn để lại những di chứng nặng nề, ảnh hưởng sâu sắc đến chất lượng cuộc sống của người bệnh và gia đình. Đột quỵ xảy ra khi cung cấp máu cho não bị gián đoạn hoặc giảm đáng kể, khiến não bộ không nhận đủ oxy và chất dinh dưỡng, từ đó dẫn đến tổn thương hoặc chết tế bào não.

Có hai dạng đột quỵ chính: đột quỵ do thiếu máu cục bộ và đột quỵ do xuất huyết. Đột quỵ do thiếu máu cục bộ chiếm khoảng 80% các trường hợp, xảy ra khi một cục máu đông hoặc mảng xơ vữa làm tắc nghẽn mạch máu, ngăn không cho máu lên não. Đột quỵ do xuất huyết xảy ra khi một mạch máu trong não bị vỡ, gây chảy máu vào mô não xung quanh. Cả hai loại đột quỵ đều đòi hỏi sự cấp cứu khẩn cấp và kịp thời để giảm thiểu thiệt hại.

Thời gian là yếu tố quan trọng nhất trong việc điều trị đột quỵ. Càng được cấp cứu sớm, khả năng phục hồi của người bệnh càng cao. Để nhận biết các dấu hiệu đột quỵ, người dân có thể ghi nhớ quy tắc F.A.S.T: Face (mặt), Arm (tay), Speech (lời nói), và Time (thời gian). Khi thấy một bên mặt của người bệnh bị yếu liệt, họ không thể giơ được một bên tay, nói ngọng hoặc không thể nói được, cần gọi ngay cấp cứu và đưa người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất.

Các chuyên gia y tế cũng chỉ ra rằng đột quỵ thường liên quan đến các yếu tố nguy cơ có thể kiểm soát được, như tăng huyết áp, bệnh tim mạch, tiểu đường, hút thuốc lá, mỡ máu cao, béo phì và thiếu vận động. Việc kiểm soát và thay đổi lối sống có thể giảm thiểu đáng kể nguy cơ mắc bệnh.

Để phòng chống đột quỵ hiệu quả, khuyến cáo từ Bộ Y tế nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chủ động phòng ngừa. Điều này bao gồm xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục đều đặn, bỏ thuốc lá và hạn chế rượu bia, kiểm soát các bệnh lý nền, và duy trì cân nặng hợp lý. Việc duy trì lối sống lành mạnh không chỉ giúp giảm nguy cơ đột quỵ mà còn cải thiện chất lượng cuộc sống tổng thể.

Đột quỵ là một căn bệnh nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể phòng tránh được nếu chúng ta có kiến thức và thay đổi lối sống. Việc chủ động chăm sóc sức khỏe, kiểm soát các yếu tố nguy cơ và nhận biết sớm các dấu hiệu sẽ giúp giảm thiểu những rủi ro và bảo vệ cuộc sống của chính mình và những người thân yêu.

Khi các bệnh lý hoặc chấn thương ở mắt xảy ra, các tế bào trung tính – một loại tế bào miễn dịch trong máu – thường là tuyến phòng thủ đầu tiên. Tuy nhiên, một nghiên cứu gần đây tại Viện Mắt Flaum và Viện Neuroscience Del Monte thuộc Đại học Rochester đã phát hiện ra rằng võng mạc phản ứng khác với nhiều loại mô khác trong cơ thể.

Các nhà nghiên cứu đã tìm hiểu về phản ứng của võng mạc khi các tế bào cảm quang bị tổn thương. Họ phát hiện ra rằng khi đó, các tế bào miễn dịch của não – microglia – sẽ phản ứng. Tuy nhiên, khác với các mô khác, các tế bào trung tính không được huy động để giúp đỡ, mặc dù chúng đi qua các mạch máu gần đó. Phát hiện này có ý nghĩa quan trọng đối với những gì xảy ra với hàng triệu người Mỹ bị mất thị lực do mất tế bào cảm quang.

Sự liên kết giữa hai quần thể tế bào miễn dịch này là kiến thức cần thiết khi xây dựng các liệu pháp mới. Để hiểu được sự tinh tế của các tương tác tế bào miễn dịch, các nhà nghiên cứu đã sử dụng công nghệ chụp ảnh quang học thích nghi. Đây là một loại camera được phát triển bởi Đại học Rochester, cho phép chụp ảnh các tế bào thần kinh và miễn dịch đơn lẻ bên trong mắt sống.

Các nhà nghiên cứu đã nghiên cứu võng mạc của chuột với tổn thương tế bào cảm quang. Họ phát hiện ra rằng mặc dù cả tế bào trung tính và microglia đều có mặt trong võng mạc, nhưng chỉ có các tế bào microglia phản ứng với chấn thương tế bào cảm quang. Đồng thời, chúng không gọi các tế bào trung tính để giúp sửa chữa tổn thương tế bào cảm quang.

Các nhà nghiên cứu tin rằng điều này cho thấy một loại che chắn xảy ra trong chấn thương võng mạc. Điều này giúp bảo vệ võng mạc khỏi sự đột nhập của các tế bào miễn dịch có thể gây hại hơn là có lợi. Từ đó, có thể thấy rằng việc hiểu rõ về các tương tác tế bào miễn dịch trong võng mạc là rất quan trọng để xây dựng các chiến lược điều trị mới cho các bệnh lý về mắt.

Hội chứng Kleine-Levin, còn được biết đến với tên gọi hội chứng nàng ngủ hoặc hội chứng ngủ gia đình, là một tình trạng thần kinh hiếm gặp và phức tạp. Tình trạng này gây ra các giai đoạn ngủ dài bất thường, kéo dài từ 16 đến 20 giờ mỗi ngày. Theo thống kê, chỉ có khoảng một đến năm người trên một triệu dân mắc phải hội chứng này, với tỷ lệ mắc cao hơn ở người Do Thái Ashkenazi. Tính đến nay, chỉ có khoảng 500 trường hợp được báo cáo trên các tạp chí y học.

Mặc dù 70% người mắc hội chứng này là nam giới, nhưng tình trạng này không phân biệt giới tính và có thể ảnh hưởng đến cả nam và nữ. Các triệu chứng thường xuất hiện ở giai đoạn vị thành niên sớm và kéo dài trung bình 14 năm. Hội chứng Kleine-Levin được xếp vào nhóm rối loạn quá mức ngủ, cùng với chứng ngủ gật. Một đợt bùng phát của hội chứng này được định nghĩa là các triệu chứng kéo dài ít nhất hai ngày, trung bình kéo dài khoảng 10 ngày nhưng có thể kéo dài hàng tuần. Trong một số trường hợp nghiêm trọng, bệnh nhân có thể ngủ liên tục tới 70 ngày.

Trong các đợt bùng phát, người bệnh thường trải qua các triệu chứng như buồn drowsiness cực độ, tăng cảm giác thèm ăn, tăng cân, ham muốn tình dục tăng cao, ảo giác, thay đổi hành vi, lo lắng hoặc trầm cảm và mất trí nhớ. Các triệu chứng này có thể xuất hiện đột ngột và làm tăng nguy cơ chấn thương nếu bệnh nhân vận hành xe cơ giới hoặc máy móc. Do đó, người mắc hội chứng này được khuyên ở nhà trong một môi trường an toàn trong các đợt bùng phát.

Nguyên nhân chính xác của hội chứng Kleine-Levin vẫn chưa được biết rõ, nhưng các nhà nghiên cứu cho rằng có thể do di truyền hoặc do một căn bệnh hoặc chấn thương gây tổn thương vùng dưới đồi, phần não chịu trách nhiệm điều chỉnh giấc ngủ. Một số trường hợp có thể được kích hoạt bởi nhiễm trùng, sử dụng chất, sang chấn đầu, gắng sức thể chất hoặc căng thẳng. Trong các đợt bùng phát, trí nhớ của bệnh nhân bị hạn chế, họ có thể ăn và sử dụng nhà vệ sinh, nhưng gặp khó khăn với các chức năng thể chất ngoài các hành vi cơ bản này.

Điều trị hội chứng Kleine-Levin thường bao gồm các loại thuốc như lithium, steroid và thuốc kích thích để giảm tần suất, thời gian và mức độ nghiêm trọng của các đợt bùng phát. Trị liệu thường được khuyến nghị cùng với các phương pháp điều trị này để giúp bệnh nhân kiểm soát các triệu chứng như ham muốn tình dục quá mức, lo lắng và trầm cảm.

Các chuyên gia dinh dưỡng ngày càng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc lựa chọn thực phẩm phù hợp để nâng cao sức khỏe tổng thể, bao gồm cả sức khỏe não bộ, hệ miễn dịch và cơ bắp. Trong số nhiều loại thực phẩm có lợi, có 5 loại thực phẩm được coi là “siêu thực phẩm” không chỉ hỗ trợ sức khỏe mà còn giúp đạt được mục tiêu về thể chất và tinh thần.

Trước hết, các loại rau xanh đậm như rau ngót, rau muống, và rau cải là nguồn cung cấp folate, vitamin B6, và B12 dồi dào. Những dưỡng chất này đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện trí nhớ và nâng cao chức năng não bộ. Việc bổ sung những loại rau này vào chế độ ăn uống hàng ngày không chỉ tốt cho sức khỏe tổng thể mà còn hỗ trợ sự phát triển và hoạt động của não bộ.

Thứ hai, quả hạch và hạt như óc chó, hạnh nhân, và hạt macca được biết đến với hàm lượng axit béo omega-3 và chất chống oxy hóa cao. Những chất này không chỉ hỗ trợ sức khỏe não bộ mà còn tăng cường hệ miễn dịch, giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh. Hơn nữa, chúng cung cấp một nguồn năng lượng lành mạnh và hỗ trợ sự phát triển của cơ bắp.

Thứ ba, cá hồi và các loại cá béo khác là nguồn cung cấp protein và omega-3 dồi dào. Những dưỡng chất này hỗ trợ xây dựng và phục hồi cơ bắp, đặc biệt quan trọng đối với những người hoạt động thể chất thường xuyên. Việc tiêu thụ cá hồi và các loại cá béo khác có thể giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp và hỗ trợ sự phục hồi sau tập luyện.

Thứ tư, trứng gà là một nguồn cung cấp protein chất lượng cao, đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng cơ bắp và hỗ trợ chức năng não bộ. Trứng gà cũng chứa nhiều vitamin và khoáng chất cần thiết cho sức khỏe tổng thể, giúp tăng cường hệ miễn dịch và hỗ trợ quá trình trao đổi chất của cơ thể.

Cuối cùng, sữa chua và các sản phẩm từ sữa là nguồn cung cấp probiotics dồi dào. Probiotics giúp tăng cường hệ miễn dịch bằng cách hỗ trợ sự phát triển của vi khuẩn có lợi trong đường ruột. Ngoài ra, chúng cũng hỗ trợ quá trình tiêu hóa và giúp cơ thể hấp thụ dưỡng chất một cách hiệu quả hơn.

Tóm lại, việc bổ sung 5 loại thực phẩm này vào chế độ ăn uống hàng ngày có thể mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe não bộ, hệ miễn dịch, và cơ bắp. Điều quan trọng là duy trì một chế độ ăn uống cân đối và đa dạng để đảm bảo cung cấp đủ dưỡng chất cho cơ thể. Đồng thời, việc kết hợp với hoạt động thể chất thường xuyên và lối sống lành mạnh sẽ giúp đạt được mục tiêu sức khỏe một cách toàn diện.