Lo ngại về các chính sách mới đang khiến hàng trăm nhà khoa học và lao động trình độ cao tại Mỹ cân nhắc rời bỏ quê hương, làm dấy lên nguy cơ chảy máu chất xám. Nhà sử học Brian Sandberg là một trong số những cá nhân đang xem xét lựa chọn này, khi ông đã nộp đơn vào chương trình ‘tị nạn khoa học’ của Đại học Aix-Marseille (Pháp), cùng gần 300 nhà nghiên cứu khác.

Ông Sandberg cho biết rằng toàn bộ hệ thống nghiên cứu và giáo dục đại học ở Mỹ đang bị lung lay. Sự bất an này không chỉ dừng lại ở lĩnh vực khoa học, mà còn lan tỏa trong cộng đồng nghiên cứu. Một khảo sát gần đây của tạp chí Nature đã chỉ ra rằng hơn 75% trong số 1.600 nhà khoa học Mỹ đang cân nhắc rời khỏi đất nước do các chính sách mới.

Làn sóng bất an này bắt nguồn từ việc Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh (HHS) sa thải 10.000 nhân viên, bao gồm cả các nhà khoa học từ Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) và Viện Ung thư Quốc gia, cùng với việc cắt giảm ngân sách nghiên cứu. Những thay đổi này đã tạo ra một môi trường làm việc bất ổn và đầy thách thức cho các nhà khoa học Mỹ.

Các nhà khoa học Mỹ đang tìm kiếm một môi trường làm việc tự do và ổn định ở nước ngoài, đặc biệt là ở Pháp. Đại học Aix-Marseille (Pháp) đã nhận được hàng trăm hồ sơ từ các viện nghiên cứu danh tiếng như Johns Hopkins, NASA, và các đại học lớn như Columbia, Yale và Stanford. Chủ tịch Đại học Aix-Marseille, ông Éric Berton, cho biết đây là một khoảnh khắc lịch sử, khi các nhà khoa học Mỹ tìm đến Pháp để có không gian tự do nghiên cứu.

Nhiều ứng viên Mỹ yêu cầu giấu tên vì lo ngại bị trả đũa. Các nhà khoa học mô tả một môi trường làm việc đầy bất ổn, khi chính phủ cắt tài trợ và kiểm duyệt nội dung. Một số nhà khoa học khác cũng chia sẻ về khó khăn khi phải từ bỏ sự nghiệp và gia đình để tìm kiếm cơ hội mới.

James, một nhà nghiên cứu khí hậu, cùng vợ đều có tên trong danh sách rút gọn. Ông đối mặt với nguy cơ phải từ bỏ sự nghiệp hàng chục năm ở Mỹ. ‘Tôi biết ơn vì có cơ hội này, nhưng cũng rất buồn vì tôi lại cần đến nó’, ông chia sẻ. Với những thay đổi đang diễn ra, không có gì đảm bảo rằng các nhà khoa học Mỹ sẽ tìm thấy sự ổn định và tự do mà họ đang tìm kiếm.

Xu hướng chảy máu chất xám này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến cộng đồng nghiên cứu và giáo dục đại học tại Mỹ. Trong khi đó, các quốc gia như Pháp đang sẵn sàng chào đón những tài năng này với những cơ hội mới và môi trường làm việc tự do.

Được biết, chương trình ‘tị nạn khoa học’ của Đại học Aix-Marseille (Pháp) là một sáng kiến nhằm cung cấp cho các nhà khoa học Mỹ một môi trường làm việc ổn định và tự do. Thông tin về chương trình này có thể được tìm thấy tại https://www.univ-amu.fr/.

Một nhóm nghiên cứu và sinh viên tại Việt Nam đã cùng nhau tạo ra một triển lãm nghệ thuật và tổ chức tọa đàm về nghề đồng nát và vấn đề rác thải nhựa. Nhóm Recycurbs Viet, do Tiến sĩ Nguyễn Thái Huyền chủ trì, đã thực hiện nghiên cứu về mạng lưới thu gom rác phi chính thức và vai trò của nghề đồng nát trong chuỗi giá trị tái chế nhựa tại Việt Nam.

Song song đó, sinh viên chương trình liên kết đào tạo Cử nhân Kiến trúc Pháp đã tổ chức triển lãm ‘Đồng nát ve chai với tương lai rác nhựa’ và tọa đàm ‘Nghề đồng nát, quá khứ, hiện tại, tương lai?’ dưới sự hướng dẫn của các giảng viên từ Viện Đào tạo và Hợp tác Quốc tế và Viện Pháp tại Hà Nội. Triển lãm này sử dụng các chất liệu như bao ni lông, chai nhựa, lon thiếc để tạo ra các tác phẩm nghệ thuật, nhằm kể lại những câu chuyện sinh tồn nơi tầng đáy đô thị.

Các tác phẩm này không chỉ mang giá trị nghệ thuật mà còn thể hiện góc nhìn sâu sắc về vấn đề rác thải và sinh nhai của những người thu gom rác. Tiến sĩ – Họa sĩ Lê Thanh, người hướng dẫn sinh viên trong dự án này, cho biết việc lựa chọn hình tượng và phát triển thành tác phẩm nghệ thuật không hề đơn giản. Các sinh viên đã phải trải qua nhiều khó khăn trong quá trình thực hiện, từ việc phác thảo, khắc cao su, in tranh cho đến khâu trưng bày.

Triển lãm và tọa đàm này không chỉ là một sự kiện nghệ thuật đơn thuần mà còn là minh chứng sống động cho sự quan tâm của thế hệ trẻ ngành kiến trúc đến các vấn đề môi trường – xã hội. Qua đó, khẳng định vai trò của giáo dục nghệ thuật trong việc khơi dậy tư duy bền vững và trách nhiệm công dân.

Triển lãm mở ra những đối thoại mới về vấn đề rác thải, về sự lắng nghe và thấu hiểu những giá trị mà đô thị từng vứt bỏ. Thông qua các hoạt động này, các bạn trẻ hy vọng có thể truyền tải thông điệp mạnh mẽ về tầm quan trọng của việc tái chế, tái sử dụng và bảo vệ môi trường.

Như vậy, thông qua việc kết hợp giữa nghiên cứu và nghệ thuật, các bạn trẻ đã thể hiện sự quan tâm và trách nhiệm của mình đối với vấn đề môi trường và xã hội. Họ đã tạo ra một sự kiện ý nghĩa, góp phần nâng cao nhận thức và thúc đẩy hành động bảo vệ môi trường.

Tìm hiểu thêm về các hoạt động bảo vệ môi trường tại Việt Nam và kết nối với cộng đồng trẻ vì môi trường.

Các nhà khoa học đang theo dõi chặt chẽ hàng nghìn tiểu hành tinh bay gần Trái đất mỗi năm, trong đó có những tiểu hành tinh đủ lớn để phá hủy toàn bộ một thành phố nếu chúng va chạm. Những tiểu hành tinh này được gọi là ‘sát thủ thành phố’. Dưới đây là một số tiểu hành tinh sát thủ thành phố mà các nhà khoa học đang theo dõi chặt chẽ.

Tiểu hành tinh (4953) 1990 MU là một trong những tiểu hành tinh lớn và đáng lo ngại, với kích thước ước tính từ 984 đến 1.968 feet (300 đến 600 mét). Nó có khả năng va chạm với Trái đất vào năm 2027 và 2058. Mặc dù không có nguy hiểm trước mắt, 1990 MU đang được theo dõi chặt chẽ do độ lệch tâm quỹ đạo cao và xu hướng đi qua vùng lân cận của Trái đất.

Tiểu hành tinh 2007 FT3 từng được coi là một mối đe dọa tiềm tàng, nhưng sau đó đã biến mất khỏi tầm nhìn của các nhà thiên văn học. Mặc dù vậy, nó vẫn là một câu chuyện cảnh báo về việc nhiều tiểu hành tinh có khả năng gây nguy hiểm vẫn được phát hiện, theo dõi trong thời gian ngắn, rồi sau đó biến mất do thời gian quan sát ngắn hoặc tầm nhìn bầu trời kém.

Tiểu hành tinh 2023 TL4 là một tiểu hành tinh mới được phát hiện, có kích thước ước tính khoảng 1.082 feet (330 mm) và tiềm năng rủi ro dài hạn. Các nhà khoa học đã xác định được 0,00055% khả năng va chạm vào năm 2119. Mặc dù rủi ro còn thấp, nhưng tiểu hành tinh này cung cấp cho các nhà khoa học nhiều thập kỷ để thử nghiệm, tinh chỉnh và cải thiện các chiến lược phòng thủ hành tinh dài hạn.

Các nhà thiên văn học cũng đã phát hiện ra một nhóm tiểu hành tinh có khả năng gây nguy hiểm, ẩn náu gần Sao Kim. Những tiểu hành tinh đồng quỹ đạo này đặc biệt khó phát hiện do chúng ở gần ánh sáng chói của Mặt trời. Điều này làm dấy lên lời kêu gọi về các hệ thống phát hiện trên không gian để có thể quan sát và theo dõi những tiểu hành tinh này.

Vào tháng 5/2025, NASA đã theo dõi năm tiểu hành tinh gần Trái đất bay ngang qua trong một ngày. Mặc dù không có tiểu hành tinh nào đủ lớn để hủy diệt nền văn minh, nhưng chúng minh họa cho tần suất các vụ nổ bất ngờ nhanh và dữ dội xảy ra với chúng ta. Những sự kiện này giúp các nhà nghiên cứu đánh giá hiệu quả của các công cụ cảnh báo sớm và làm nổi bật những khoảng trống trong phạm vi phát hiện tiểu hành tinh.

Các chuyên gia phòng thủ hành tinh đang kêu gọi cải thiện các cuộc khảo sát bầu trời, phát triển các công nghệ làm chệch hướng và coi những lần suýt va chạm không phải là sự tò mò mà là bản xem trước về những gì một ngày nào đó có thể trở thành thảm họa toàn cầu.

Trên các nền tảng mạng xã hội như TikTok và Instagram, người dùng gần đây đã bắt gặp những video và hình ảnh về các sản phẩm mặt nạ định hình khuôn mặt, được quảng cáo với khả năng tạo ra một khuôn mặt thon gọn hơn, cằm sắc nét hơn và má nâng cao hơn mà không cần phẫu thuật. Những sản phẩm này, được gọi là ‘face shapewear’, đã trở nên phổ biến với các tuyên bố trước và sau khi sử dụng, thường có sự tham gia của các người có ảnh hưởng trên mạng xã hội, khoe những biến đổi đáng kể chỉ sau một đêm sử dụng.

Tuy nhiên, khi loại trừ yếu tố hài hước và cường điệu, nhiều người tự hỏi liệu có bất kỳ cơ sở khoa học nào đằng sau những tuyên bố này. Các chuyên gia về da liễu và phẫu thuật tạo hình khuôn mặt đã lên tiếng để làm rõ vấn đề này. Đa số họ đồng ý rằng face shapewear không mang lại kết quả định hình khuôn mặt lâu dài như những gì được quảng cáo trên mạng xã hội. Trên thực tế, một số chuyên gia coi đây là một loại ‘thế hệ giả dược’ trong lĩnh vực thẩm mỹ.

Face shapewear thường bao gồm các loại băng quấn hoặc mặt nạ nén, được cho là có khả năng nâng hoặc định hình khuôn mặt. Các chuyên gia giải thích rằng khi mọi người nói rằng nó ‘hoạt động’, họ thường thấy một sự giảm tạm thời trong việc sưng mặt hoặc một cảm giác căng da nhẹ do sự thay đổi chất lỏng. Tuy nhiên, không có sự thay đổi thực sự về cấu trúc khuôn mặt.

Tác dụng của face shapewear thường chỉ kéo dài vài giờ. Các chuyên gia nhấn mạnh rằng không có bằng chứng lâm sàng mạnh mẽ hỗ trợ hiệu quả lâu dài của face shapewear. Ngay cả khi sử dụng liên tục, kết quả cũng không cải thiện theo thời gian. Để duy trì bất kỳ hiệu ứng nào, người dùng phải đeo nó hàng ngày và ngay cả vậy, bất kỳ sự cải thiện nào cũng có thể biến mất trong vòng vài giờ.

Các chuyên gia cảnh báo rằng việc sử dụng face shapewear quá mức có thể gây kích ứng da, đặc biệt nếu chúng gây ra quá nhiều áp lực. Ngoài ra, còn có nguy cơ ảnh hưởng đến hệ thống thoát nước lymphatic hoặc gây khó chịu cho hàm.

Các chuyên gia y tế khuyên rằng nếu muốn đạt được kết quả thực sự, nên tìm kiếm các phương pháp điều trị không xâm lấn như liệu pháp tần số vô tuyến và liệu pháp microcurrent. Mặt khác, sản phẩm face shapewear chỉ có thể mang lại một cảm giác tạm thời, chứ không phải là một giải pháp lâu dài.

Tóm lại, mặc dù face shapewear có thể mang lại một vài hiệu ứng tạm thời như giảm sưng mặt hoặc cảm giác căng da, nhưng nó không thực sự mang lại sự thay đổi lâu dài về cấu trúc khuôn mặt. Nếu muốn có kết quả thực sự, tốt nhất nên lựa chọn các phương pháp điều trị đã được chứng minh và tham khảo ý kiến của các chuyên gia.

Các nhà nghiên cứu tại Đại học North Carolina (NC State) đã đạt được bước tiến quan trọng trong lĩnh vực phân tích hóa học với sự ra đời của một quang phổ kế siêu nhỏ. Thiết bị mới này hứa hẹn sẽ cung cấp công cụ phân tích hóa học tiên tiến cho điện thoại thông minh và các thiết bị nhỏ gọn khác.

Quang phổ kế là một công cụ quan trọng trong việc phân tích cách vật liệu tương tác với ánh sáng, giúp xác định tính chất hóa học và vật lý của chúng. Ứng dụng của công cụ này rất rộng rãi, từ chẩn đoán y tế, giám sát môi trường đến thám hiểm không gian và kiểm soát chất lượng sản xuất.

Nhóm nghiên cứu tại NC State đã thành công trong việc tạo ra nguyên mẫu quang phổ kế có kích thước chỉ vài milimét vuông, đủ nhỏ để đặt trên điện thoại hoặc bộ cảm biến. Thiết bị này có khả năng phát hiện ánh sáng từ quang phổ cực tím đến cận hồng ngoại. Nó sử dụng cảm biến quang được thiết kế đặc biệt có độ nhạy thay đổi tùy theo điện áp áp dụng.

Bằng cách quét qua điện áp dưới một volt và ghi lại phản ứng của cảm biến, các nhà nghiên cứu có thể tính toán để tái tạo toàn bộ quang phổ ánh sáng phản xạ hoặc truyền qua vật liệu. Quá trình này diễn ra trong chưa đầy một phần nghìn giây, không đòi hỏi thiết kế quang học phức tạp hoặc đầu vào điện áp cao.

Trong các thử nghiệm trong phòng thí nghiệm, nguyên mẫu đã chứng minh độ chính xác tương đương những quang phổ kế thông thường. Nó cũng đạt độ nhạy sánh ngang với cảm biến quang thương mại có sẵn.

Brendan O’Connor, giáo sư kỹ thuật cơ khí và hàng không vũ trụ tại NC State, trưởng nhóm nghiên cứu, cho biết đây là bước tiến đầu tiên hướng tới sản phẩm thương mại. Ông cũng hy vọng rằng về lâu dài, mục tiêu của họ là đưa quang phổ kế ra thị trường tiêu dùng. Kích thước và nhu cầu năng lượng của công nghệ mới này làm cho nó khả thi để tích hợp vào điện thoại thông minh, khiến một số ứng dụng thú vị trở nên khả thi.

Thùy Dung, một sinh viên năm cuối, đã chứng minh rằng con đường học tập không chỉ dừng lại ở việc hoàn thành tốt chương trình trên lớp. Với mong muốn trở thành một giáo viên giỏi trong tương lai, Dung đã sớm trăn trở về những vấn đề thực tiễn trong giảng dạy. Điều này đã thôi thúc cô thực hiện đề tài nghiên cứu khoa học ‘Phát triển năng lực giao tiếp toán học thông qua việc dạy học giải toán có lời văn cho học sinh lớp 5’. Công trình tâm huyết này đã xuất sắc giành giải Ba cấp Khoa, khẳng định sự đầu tư nghiêm túc của Dung cho chuyên môn.

Bên cạnh việc học tập và nghiên cứu, Dung vẫn đảm nhiệm nhiều vai trò trong công tác Hội. Để làm được điều đó, bí quyết của cô nằm ở kỷ luật và xây dựng thời gian biểu thật khoa học. Dung chia sẻ rằng cô luôn cố gắng xác định rõ ưu tiên từng thời điểm để vừa đảm bảo học tập tốt, vừa có thể hết mình với các hoạt động mình yêu thích.

Nghệ thuật chính là không gian để cô tái tạo năng lượng. Với Dung, nhảy múa không chỉ là sở thích mà còn là một dấu ấn riêng. ‘Đó là cách để mình giải toả căng thẳng và truyền năng lượng tích cực’, Thùy Dung cho biết. Chính sự kết hợp giữa tư duy logic của người học Sư phạm và sự bay bổng của người nghệ sĩ đã tạo nên một nữ sinh đa sắc màu và luôn tràn đầy sức sống.

Trước khi trở thành cô cán bộ Hội tự tin, dạn dĩ hiện tại, Thùy Dung từng là một người khá nhút nhát. Chính môi trường Đoàn – Hội đã trở thành ‘lò luyện’ giúp Thùy Dung mạnh dạn hơn, dám nghĩ, dám làm và dám nhận trách nhiệm. Theo Dung, điều quý giá nhất không phải là các kỹ năng, mà là tình người.

Hành trình trưởng thành của Dung được dẫn lối bởi một phương châm sống sâu sắc: ‘Sống chậm lại, suy nghĩ khác đi và yêu thương nhiều hơn’. Cô giải thích rằng ‘sống chậm lại’ là để biết trân trọng những người mình gặp gỡ và lắng nghe chính mình. ‘Suy nghĩ khác đi’ giúp Dung mạnh dạn đổi mới, không ngại thử thách. Việc ‘yêu thương nhiều hơn’ là điều cô học được mỗi ngày ở tập thể.

Những nỗ lực đó đã mang về cho Dung những ‘trái ngọt’ xứng đáng, như Bằng khen của T.Ư Hội Sinh viên Việt Nam và Danh hiệu ‘Sinh viên 5 tốt’ cấp Tỉnh trong nhiều năm liền. Hướng về tương lai, cô ấp ủ ước mơ trở thành một giáo viên giỏi và mở một trung tâm nghệ thuật nhỏ để tiếp tục lan tỏa đam mê vũ đạo của mình.

Người hâm mộ các chương trình quiz đang vô cùng hào hứng với những thử thách mới! Từ nay, bạn có thể kiểm tra kiến thức của mình hàng ngày trong tuần với một loạt câu hỏi thú vị và đầy thách thức về các chủ đề khác nhau.

Mỗi ngày trong tuần, người dẫn chương trình Ray Hamel sẽ giới thiệu một chủ đề cụ thể và đưa ra một loạt câu hỏi độc đáo, đòi hỏi sự hiểu biết và tư duy của người chơi. Sau khi hoàn thành quiz, bạn có thể so sánh điểm số của mình với điểm trung bình của người chơi để đánh giá trình độ kiến thức của mình.

Không chỉ vậy, các thành viên Slate Plus còn có cơ hội xem mình xếp hạng như thế nào trên bảng xếp hạng của chúng tôi. Đây là một cơ hội tuyệt vời để bạn có thể thử sức và cạnh tranh với những người chơi khác. Hãy chia sẻ điểm số của bạn với bạn bè và cùng nhau cạnh tranh để xem ai là người thông minh nhất.

Hôm nay, chủ đề của quiz là khoa học – một lĩnh vực đầy thú vị và đa dạng. Liệu bạn có thể đạt điểm cao và vượt qua điểm trung bình không? Chúng tôi chúc bạn may mắn! Nếu đây là lần đầu tiên bạn chơi, hãy dành một chút thời gian để đọc quy tắc tại đây để hiểu rõ hơn về cách chơi.

Để đảm bảo quiz hoạt động đúng cách, có thể yêu cầu bạn bật cookie trong trình duyệt. Hãy yên tâm rằng điều này chỉ giúp chúng tôi cung cấp trải nghiệm tốt nhất cho bạn.

Chúc bạn thành công và có những trải nghiệm thú vị với quiz khoa học ngày hôm nay!

Các nhà nghiên cứu đã phát hiện một phương pháp mới để tiêu diệt tế bào ung thư bằng cách khiến chúng tự vỡ từ trong ra ngoài. Một hợp chất đường, được tìm thấy trong vi khuẩn ở đáy biển sâu, kích hoạt một loại chết tế bào gọi là pyroptosis. Không chỉ phá hủy tế bào ung thư, hợp chất này còn báo hiệu cho hệ miễn dịch tham gia vào cuộc chiến chống lại bệnh tật.

Trong các thí nghiệm trong phòng thí nghiệm và trên chuột, hợp chất này đã thể hiện tác dụng chống khối u mạnh mẽ. Phát hiện này mở ra cánh cửa cho một phương pháp điều trị ung thư mới, sử dụng các phân tử tự nhiên để giải phóng sự phá hủy có mục tiêu. Việc khám phá ra hợp chất này không chỉ đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc tìm kiếm phương pháp điều trị ung thư hiệu quả mà còn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nghiên cứu các nguồn tài nguyên vi mô biển.

Khai thác pyroptosis – một hình thức chết tế bào được lập trình gây viêm – đã trở thành một chiến lược điều trị hứa hẹn cho bệnh ung thư. Trong nghiên cứu được công bố trên Tạp chí FASEB, các nhà điều tra đã tinh chế một phân tử đường chuỗi dài, hoặc exopolysaccharide, từ vi khuẩn ở đáy biển sâu và chứng minh rằng nó kích hoạt pyroptosis để ức chế sự phát triển của khối u.

Hợp chất, được gọi là EPS3.9, bao gồm mannose và glucose, được sản xuất bởi chủng vi khuẩn Spongiibacter nanhainus CSC3.9 và các thành viên khác của chi Spongiibacter. Phân tích cơ chế cho thấy EPS3.9 có thể trực tiếp nhắm vào 5 phân tử phospholipid màng và gây độc cho khối u bằng cách kích thích pyroptosis trong tế bào ung thư bạch cầu ở người.

EPS3.9 cũng có tác dụng chống khối u đáng kể trên chuột mắc ung thư gan và kích hoạt phản ứng miễn dịch chống khối u. Công trình của chúng tôi không chỉ cung cấp cơ sở lý thuyết cho việc phát triển các loại thuốc dựa trên carbohydrate mà còn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc khám phá tài nguyên vi mô biển, tác giả tương ứng Chaomin Sun, Tiến sĩ, của Viện Khoa học Trung Quốc cho biết.

Tài liệu tham khảo: A Novel Exopolysaccharide, Highly Prevalent in Marine Spongiibacter, Triggers Pyroptosis to Exhibit Potent Anticancer Effects, bởi Ge Liu, Yeqi Shan và Chaomin Sun, ngày 23 tháng 7 năm 2025, Tạp chí FASEB. DOI: 10.1096 / fj.202500412R

Một bước tiến quan trọng trong lĩnh vực thiên văn học đã được ghi nhận với việc xác nhận sự tồn tại của một hành tinh có điều kiện lý tưởng để duy trì sự sống. Nhóm nghiên cứu thuộc Viện Nghiên cứu hành tinh ngoài Hệ Mặt Trời Trottier (Canada), phối hợp với NASA, vừa công bố phát hiện về hành tinh L98–59 f – một ‘siêu Trái Đất’ quay quanh sao lùn đỏ L98–59.

Hành tinh này đặc biệt nằm trong ‘vùng có thể ở được’, khu vực mà nước lỏng có khả năng tồn tại trên bề mặt hành tinh, điều kiện tiên quyết cho sự sống như trên Trái Đất. Với khoảng cách từ L98–59 f đến Trái Đất chỉ khoảng 35 năm ánh sáng, đây trở thành một trong những hành tinh quan trọng được phát hiện gần đây.

Ông Charles Cadieux, tác giả chính của nghiên cứu, cho biết việc tìm ra một hành tinh ôn hòa trong một hệ sao nhỏ gọn là một bước tiến quan trọng. Nó chứng minh sự đa dạng phong phú của các hệ hành tinh bên ngoài Hệ Mặt Trời và khẳng định tầm quan trọng của việc nghiên cứu những hành tinh quay quanh các sao lùn đỏ – loại sao phổ biến nhất trong vũ trụ.

Hệ sao L98–59 lần đầu tiên được phát hiện vào năm 2019 với bốn hành tinh đã biết. Tuy nhiên, nhờ kết hợp thêm dữ liệu từ các đài quan sát dưới mặt đất và các phép đo chính xác hơn, các nhà khoa học đã bổ sung hành tinh thứ năm – L98–59 f vào danh sách.

Quá trình phát hiện L98–59 f được thực hiện thông qua việc theo dõi những dao động rất nhỏ trong chuyển động của ngôi sao. Phương pháp này đòi hỏi công nghệ đo đạc cực kỳ chính xác và độ tin cậy cao. Các nhà nghiên cứu tính toán rằng lượng năng lượng mà L98–59 f nhận được từ sao chủ tương đương với mức năng lượng Trái Đất nhận từ Mặt Trời, củng cố thêm giả thiết rằng hành tinh này có thể sở hữu nước dạng lỏng và là ứng viên sáng giá cho sự sống ngoài Trái Đất.

Nhóm nghiên cứu cũng công bố thêm các thông tin quan trọng về bốn hành tinh còn lại trong hệ. Trong đó, L98–59 b – hành tinh gần sao chủ nhất, có kích thước bằng 84% Trái Đất và khối lượng bằng khoảng một nửa. Hai hành tinh tiếp theo trong hệ được cho là có địa chất tương đồng với vệ tinh Io của Sao Mộc – nơi nổi tiếng với hoạt động núi lửa mãnh liệt. Riêng hành tinh thứ tư có thể là một ‘thế giới nước’, với cấu trúc chứa phần lớn là chất lỏng.

Giáo sư René Doyon, một trong các đồng tác giả của nghiên cứu, cho rằng hệ hành tinh L98–59 cung cấp một cơ hội độc đáo để trả lời các câu hỏi nền tảng trong lĩnh vực nghiên cứu hành tinh ngoài Hệ Mặt Trời. Với sự đa dạng về cấu trúc và đặc tính vật lý, L98–59 là một phòng thí nghiệm thiên nhiên lý tưởng để nghiên cứu cách mà các hành tinh loại siêu Trái Đất hoặc tiểu Hải Vương hình thành.

Sau bước phát hiện quan trọng này, nhóm nghiên cứu cho biết họ sẽ tiếp tục sử dụng kính viễn vọng không gian James Webb – công cụ hiện đại nhất hiện nay để phân tích kỹ hơn thành phần khí quyển và bề mặt của các hành tinh trong hệ sao L98–59.

Việc phát hiện L98–59 f – hành tinh có khả năng hỗ trợ sự sống ở khoảng cách tương đối gần Trái Đất – không chỉ là bước tiến khoa học mà còn mở ra nhiều hy vọng về khả năng tồn tại sự sống ngoài hành tinh trong vũ trụ rộng lớn.

Việc vận hành hệ thống theo tiêu chuẩn quốc tế trong điều kiện thực tế tại Việt Nam không chỉ khẳng định tính khả thi của công nghệ mới, mà còn giúp việc giám định danh tính hài cốt liệt sĩ trên quy mô lớn trở nên khả thi. Dự án ‘Nâng cao năng lực giám định hài cốt trong chiến tranh thông qua hợp tác phát triển, chuyển giao công nghệ và tiếp nhận trang thiết bị, hóa chất, vật tư tiêu hao’ do Viện Sinh học chủ trì đã được phê duyệt theo Quyết định số 557/QĐ-VHL vào ngày 29/3/2024 của Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam.

Trong khuôn khổ dự án, Viện Sinh học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam phối hợp với Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID), Ủy ban Quốc tế về Người mất tích (ICMP) đã tổ chức cuộc họp định kỳ 6 tháng (lần thứ 3) nhằm cập nhật tiến độ các công việc liên quan tới cơ quan chủ quản cùng các ban, ngành liên quan. Giáo sư, Tiến sĩ Chu Hoàng Hà, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, Viện trưởng Viện Sinh học nhấn mạnh, dự án được khởi xướng với mục tiêu cao cả là nâng cao năng lực giám định ADN đối với hài cốt liệt sĩ từ thời kỳ chiến tranh, qua đó góp phần giải quyết những vấn đề hậu quả chiến tranh và mang lại niềm tin, sự động viên cho hàng ngàn gia đình liệt sĩ.

Dự án không chỉ mang ý nghĩa khoa học mà còn mang giá trị nhân văn và đạo lý, thể hiện sự tri ân đối với lịch sử dân tộc và trách nhiệm đối với các gia đình vẫn đang mong mỏi thông tin về người thân đã mất. Với vai trò là đối tác hỗ trợ kỹ thuật chủ chốt, Ủy ban Quốc tế về Người mất tích đã tích cực chuyển giao công nghệ hiện đại, đào tạo chuyên môn kỹ thuật cho đội ngũ cán bộ Việt Nam, cũng như hỗ trợ vận hành phòng thí nghiệm và thiết lập hệ thống giám định theo các tiêu chuẩn quốc tế.

Đến nay dự án đã đạt được những kết quả nổi bật, đánh dấu bước tiến mới trong quá trình triển khai như: Hệ thống giải trình tự gen thế hệ mới (NGS) cùng phần mềm phân tích dữ liệu đã được lắp đặt đồng bộ và đưa vào vận hành tại Trung tâm Giám định ADN thuộc Viện Sinh học. Trong thời gian qua, có nhiều khóa đào tạo chuyên sâu đã được tổ chức thành công với sự tham gia của các chuyên gia quốc tế và trong nước.

Đặc biệt, lần đầu tiên kể từ khi dự án bắt đầu, đội ngũ giám định đã triển khai công tác thu thập mẫu sinh phẩm hài cốt tại thực địa. Đội ngũ chuyên môn của dự án đã phối hợp với các cơ quan chức năng tiến hành lấy mẫu tại Nghĩa trang liệt sĩ Trà Lĩnh (tỉnh Cao Bằng), thu được 58 mẫu hài cốt liệt sĩ chưa xác định danh tính. Việc vận hành hệ thống theo tiêu chuẩn quốc tế trong điều kiện thực tế tại Việt Nam không chỉ khẳng định tính khả thi của công nghệ mới, mà còn đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc hiện thực hóa mục tiêu giám định danh tính hài cốt liệt sĩ trên quy mô lớn.

Gần đây, diễn viên Orlando Bloom đã tiết lộ rằng anh đã trải qua một quy trình để ‘làm sạch’ máu của mình, nhằm loại bỏ các vi nhựa và độc tố khác. Quy trình này được gọi là tách chiết tách huyết tương – một phương pháp y tế trong đó máu được lấy ra khỏi cơ thể, ly tâm hoặc lọc để chiết xuất các thành phần nhất định, sau đó trả lại máu vào cơ thể. Tuy nhiên, việc sử dụng phương pháp này như một phương pháp giải độc cho vi nhựa vẫn chưa được chứng minh về mặt khoa học.

Các nhà nghiên cứu về ô nhiễm vi nhựa đã nghiên cứu vấn đề này trong bối cảnh lọc máu – một phương pháp điều trị cứu sống cho bệnh nhân suy thận. Nghiên cứu đã tìm thấy rằng mặc dù lọc máu là một kỳ marvel y tế, nhưng nó cũng có thể có một nhược điểm đáng lo ngại: nó có thể đưa vi nhựa vào máu. Trong một số trường hợp, bệnh nhân đang điều trị lọc máu có thể bị nhiễm vi nhựa trong quá trình điều trị do sự phân hủy của các thành phần nhựa trong thiết bị.

Tương tự như vậy, phương pháp tách chiết tách huyết tương cũng có nguy cơ tương tự khi đưa vi nhựa từ thiết bị vào máu. Hiện tại, không có bằng chứng khoa học được công bố rằng vi nhựa có thể được lọc hiệu quả từ máu người. Do đó, các tuyên bố rằng lọc máu hoặc các phương pháp điều trị khác có thể loại bỏ chúng nên được xem xét với sự hoài nghi, đặc biệt khi các hệ thống lọc chính nó được làm bằng nhựa.

Mặc dù vậy, Bloom có thể đúng khi nghi ngờ rằng cơ thể anh đã hấp thụ nhựa thông qua việc tiếp xúc hàng ngày. Các nhà khoa học đã tìm thấy vi nhựa trong không khí, nước, đất, thực phẩm và thậm chí trong mô người. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ làm thế nào vi nhựa hành xử bên trong cơ thể: liệu chúng tích tụ, tương tác với mô như thế nào và làm thế nào (hoặc có) cơ thể loại bỏ chúng.

Vi nhựa là các hạt nhựa có kích thước từ khoảng 5mm xuống đến 0,1 micron – nhỏ hơn một tế bào hồng cầu. Một số vi nhựa được sản xuất một cách có chủ ý, như các hạt nhựa nhỏ trong các loại tẩy tế bào chết trên mặt. Những loại khác hình thành khi các vật thể nhựa lớn hơn suy giảm theo thời gian do ánh sáng mặt trời, ma sát hoặc ứng suất vật lý.

Ước tính cho thấy người lớn trung bình có thể hấp thụ khoảng 883 hạt vi nhựa – hơn nửa microgram – mỗi ngày. Tuy nhiên, các nghiên cứu dịch tễ học quy mô lớn đã không thiết lập được mối liên hệ giữa việc tiếp xúc với vi nhựa và các bệnh cụ thể. Các nghiên cứu như vậy là cần thiết, nhưng vẫn chưa được hoàn thành.

Tuy nhiên, nghiên cứu ban đầu cho thấy vi nhựa có thể liên quan đến viêm, bệnh tim mạch và tổn thương DNA – một con đường tiềm năng dẫn đến ung thư. Thay vì tập trung chỉ vào cách để loại bỏ nhựa khỏi máu, chiến lược dài hạn hiệu quả hơn có thể là giảm tiếp xúc của chúng ta với nhựa ngay từ đầu.

Câu chuyện của Bloom đã khai thác vào sự lo lắng ngày càng tăng của công chúng: chúng ta đều biết rằng chúng ta đang mang gánh nặng của nhựa. Nhưng việc giải quyết vấn đề này đòi hỏi nhiều hơn là xu hướng chăm sóc sức khỏe: nó đòi hỏi khoa học nghiêm ngặt, quy định chặt chẽ hơn và một sự thay đổi khỏi sự phụ thuộc vào nhựa trong cuộc sống hàng ngày.

Bộ Khoa học và Công nghệ Việt Nam vừa có buổi làm việc với Đoàn công tác của Google, do ông Doron Avni – Phó chủ tịch phụ trách các thị trường mới nổi – dẫn đầu. Tại cuộc gặp, Bộ Khoa học và Công nghệ đề nghị Google hỗ trợ Việt Nam xây dựng các phòng thí nghiệm AI và công nghệ lượng tử, đồng thời tham vấn về chiến lược phát triển trí tuệ nhân tạo.

Việt Nam đang triển khai Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị nhằm đưa đất nước trở thành quốc gia có thu nhập cao vào năm 2045, với động lực chính là khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Để đạt được mục tiêu này, Việt Nam đặt mục tiêu giai đoạn 2026-2035 đạt tốc độ tăng trưởng tối thiểu 10% mỗi năm, trong đó đóng góp của khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số sẽ chiếm 5%.

Bộ Khoa học và Công nghệ đề nghị Google hỗ trợ người dân, doanh nghiệp chuyển đổi số, chuyển đổi AI nhằm thúc đẩy đổi mới sáng tạo. Bộ cũng mong muốn Google hợp tác với Việt Nam giải quyết bài toán ùn tắc giao thông tại các đô thị lớn, dựa trên dữ liệu Google Maps.

Phó Chủ tịch Google cho biết doanh nghiệp sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm phát triển AI và hỗ trợ xây dựng chính sách. Google đề xuất có thể giúp Việt Nam trong việc đào tạo nhân lực, trao đổi chuyên gia, đưa các nhà khoa học sang Mỹ tham quan các phòng thí nghiệm điện toán đám mây.

Hai bên thống nhất thành lập nhóm công tác chung để triển khai hợp tác, bắt đầu từ những dự án cụ thể, có lộ trình rõ ràng và hiệu quả. Việc hợp tác này hứa hẹn sẽ mang lại nhiều lợi ích cho cả Việt Nam và Google, đồng thời đóng góp vào sự phát triển của khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo ở Việt Nam.

Trong thời gian tới, nhóm công tác chung sẽ tập trung vào việc triển khai các dự án hợp tác, bao gồm xây dựng phòng thí nghiệm AI và công nghệ lượng tử, đào tạo nhân lực, và trao đổi chuyên gia. Với sự hỗ trợ từ Google, Việt Nam kỳ vọng sẽ đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số và phát triển trí tuệ nhân tạo, từ đó đạt được mục tiêu trở thành quốc gia có thu nhập cao vào năm 2045.