Trong thời đại khoa học công nghệ phát triển nhanh chóng, ngành Y tế đang đối mặt với những thách thức mới về sức khỏe cộng đồng. Để đáp ứng nhu cầu này, công tác lãnh đạo và chỉ đạo cần có tầm nhìn chiến lược, khả năng ra quyết định nhanh chóng và chính xác dựa trên dữ liệu. Chuyển đổi số (CĐS) và ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) đã trở thành động lực quan trọng giúp ngành Y tế nâng cao hiệu quả công tác lãnh đạo và chỉ đạo.

Cơ sở pháp lý cho chuyển đổi số ngành Y tế đã được Chính phủ và các cơ quan chức năng ban hành. Nghị quyết số 17/NQ-CP ngày 07/3/2019 của Chính phủ về phát triển Chính phủ điện tử giai đoạn 2019-2020, định hướng đến 2025, đã đặt nền móng cho một nền hành chính hiện đại, minh bạch, lấy người dân làm trung tâm. Ngành Y tế được xác định là một trong những lĩnh vực mũi nhọn cần ưu tiên CĐS để cải thiện dịch vụ công, hướng tới sự hài lòng của người dân.

Nghị quyết số 52-NQ/TW ngày 27/9/2019 của Bộ Chính trị về chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, đã khẳng định sự cần thiết phải đẩy mạnh ứng dụng các thành tựu của Cách mạng công nghiệp 4.0, đặc biệt là CĐS, vào mọi lĩnh vực kinh tế – xã hội. Quyết định số 749/QĐ-TTg ngày 03/6/2020 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, đã cụ thể hóa lộ trình, mục tiêu và nhiệm vụ CĐS cho từng ngành, lĩnh vực, trong đó nhấn mạnh các nội dung trọng tâm cho y tế.

Vai trò của CNTT và CĐS trong lãnh đạo và chỉ đạo ngành Y tế đã được thể hiện qua việc tự động hóa việc thu thập, tổng hợp và lưu trữ dữ liệu khám chữa bệnh, sử dụng thuốc, vật tư tiêu hao. Lãnh đạo có thể truy cập các bảng điều khiển trực quan, hiển thị các chỉ số hiệu suất quan trọng theo thời gian thực. CĐS đã giúp nâng cao tính minh bạch, khả năng giám sát và kiểm soát thông qua hệ thống hồ sơ sức khỏe điện tử và bệnh án điện tử chuẩn hóa thông tin, giảm thiểu sai sót do nhập liệu thủ công.

CĐS cũng đã giúp tối ưu hóa nguồn lực và quy trình hành chính trong ngành Y tế. Việc tự động hóa nhiều quy trình hành chính phức tạp đã giảm đáng kể công việc giấy tờ, giải phóng thời gian và nguồn lực cho cán bộ y tế để tập trung vào các hoạt động chuyên môn.

Một điển hình về CĐS tại tuyến y tế cơ sở là tỉnh Ninh Bình, nơi đã triển khai hệ thống hồ sơ sức khỏe điện tử tại các trạm y tế xã, phường, thị trấn. Hệ thống này đã giúp lãnh đạo Sở Y tế và các Trung tâm Y tế huyện theo dõi các chỉ số sức khỏe cộng đồng một cách toàn diện, từ đó nâng cao hiệu quả công tác lãnh đạo, chỉ đạo và chăm sóc sức khỏe ban đầu.

Để tiếp tục đẩy mạnh CĐS ngành Y tế, cần tiếp tục đầu tư và hỗ trợ các cơ sở y tế trong việc triển khai các giải pháp công nghệ thông tin và CĐS. Điều này không chỉ giúp nâng cao chất lượng dịch vụ y tế mà còn góp phần xây dựng một nền y tế hiện đại, hiệu quả và hướng tới sự hài lòng của người dân.

Trong kỷ nguyên số, việc chăm sóc sức khỏe thể chất và tinh thần của con trẻ đang trở thành mối quan tâm hàng đầu của nhiều phụ huynh. Hệ thống hồ sơ sức khỏe điện tử (EHR) và tư vấn tâm lý trực tuyến đang nổi lên như những công cụ đắc lực giúp giảm gánh nặng quản lý và cung cấp sự chăm sóc liền mạch cho học sinh.

Nhiều bậc cha mẹ hiện nay đang phải đối mặt với những lo toan về sức khỏe của con, đặc biệt khi con bước vào lứa tuổi đến trường. Việc quản lý hồ sơ sức khỏe thủ công tạo ra gánh nặng vô hình, khiến phụ huynh khó có cái nhìn tổng quan và liên tục về quá trình phát triển thể chất của con. Chị Trần Lan Anh, 38 tuổi, tại TPHCM, chia sẻ rằng cô thường xuyên phải về muộn do công việc bận rộn, khiến cô không nhớ nổi hồ sơ khám sức khỏe của con để đâu. Cô mong muốn có một ứng dụng lưu trữ toàn bộ thông tin sức khỏe của con, từ lịch tiêm chủng, lịch sử dị ứng đến kết quả khám sức khỏe hàng năm ở trường.

Tương tự, anh Lê Minh Tuấn, 42 tuổi, tại TPHCM, bày tỏ nỗi lo lắng về cô con gái đang học lớp 10. Anh nhận thấy con trở nên khép kín, thường xuyên đóng cửa ở trong phòng và kết quả học tập suy giảm. Anh muốn tìm một chuyên gia tâm lý để đồng hành cùng con, nhưng e ngại việc đưa con đến phòng khám sẽ khiến con cảm thấy bị gắn mác bất thường.

Trong bối cảnh xã hội hiện đại, áp lực học tập và những biến đổi tâm sinh lý phức tạp đang đặt ra nhiều thách thức cho sức khỏe thể chất lẫn tinh thần của học sinh. Vì vậy, y tế học đường không còn dừng lại ở việc xử lý các tai nạn nhỏ hay tổ chức khám sức khỏe định kỳ, mà đòi hỏi sự quan tâm sâu sắc từ đội ngũ nhân viên y tế, cùng với hệ thống quản lý khoa học và khả năng kết nối tức thời.

Hệ thống hồ sơ sức khỏe điện tử (EHR) và tư vấn tâm lý trực tuyến đang trở thành những giải pháp hiệu quả. Theo bà Nguyễn Ngọc Khánh Vân, Hiệu trưởng Trường THPT Gia Định (TPHCM), chuyển đổi số trong y tế học đường là xu thế tất yếu. Hiện tại, phòng y tế trường quản lý hàng nghìn hồ sơ giấy của học sinh. Sau mỗi đợt khám sức khỏe tổng quát, nhân viên y tế phải nhập dữ liệu vào các file Excel rời rạc, mất thời gian và dễ sai sót.

Trường THPT Gia Định đã triển khai hệ thống Hồ sơ sức khỏe điện tử (EHR) toàn diện. Mỗi học sinh có một mã định danh duy nhất, với mọi thông tin từ lịch sử tiêm chủng, tiền sử bệnh tật, dị ứng đến kết quả khám sức khỏe định kỳ được số hóa và lưu trữ trên nền tảng đám mây bảo mật. Hệ thống giúp giảm tải công việc hành chính cho nhân viên y tế, cho phép họ tập trung vào chăm sóc trực tiếp. Dữ liệu được chuẩn hóa, dễ dàng phân tích, thống kê để đưa ra báo cáo tổng quan về tình hình sức khỏe học sinh toàn trường.

BS.CKI Lê Hồng Tây, Trưởng phòng Văn hóa – Xã hội phường Diên Hồng (TPHCM), khẳng định EHR là nền tảng vững chắc để theo dõi và chăm sóc sức khỏe liên tục từ khi sinh ra đến trưởng thành. Tuy nhiên, tiềm năng của công nghệ cần được khai thác sâu hơn. Mô hình tư vấn tâm lý trực tuyến (Tele-counseling) mở ra cơ hội kết nối học sinh với mạng lưới chuyên gia tâm lý đã được xác minh, mang lại sự linh hoạt và tiện lợi. Học sinh có thể dễ dàng đặt lịch hẹn, lựa chọn chuyên gia và trao đổi qua điện thoại, video call, email hoặc ứng dụng trực tuyến, mọi lúc, mọi nơi, mà không cần đến cơ sở tư vấn.

Hệ sinh thái tích hợp dữ liệu EHR, được phụ huynh và nhà trường theo dõi, cho phép phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường về tâm lý. Khi học sinh tự cảm thấy cần hỗ trợ, các em có thể truy cập ngay nền tảng tư vấn trực tuyến tích hợp trong ứng dụng của trường. Đây là vòng tròn chăm sóc khép kín, toàn diện từ thể chất đến tinh thần. Công nghệ không thay thế sự quan tâm của con người, mà khuếch đại nó, đảm bảo sự hỗ trợ đến đúng người, đúng thời điểm và đúng cách.