Trong những ngày tháng 7 này, trên dải đất hình chữ S, nhiều gia đình đã tìm được người thân là các anh hùng, liệt sĩ trong niềm hạnh phúc vô bờ bến. Sau hàng chục năm tìm kiếm, giọt nước mắt của niềm khắc khoải mong chờ đã rơi xuống khi tên tuổi, địa chỉ của liệt sĩ được trả lại đúng nghĩa.

Việc kết nối cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và công nghệ ADN đã đem lại hy vọng đoàn tụ cho nhiều gia đình, góp phần xoa dịu những mất mát, hy sinh của các thân nhân liệt sĩ. 16 gia đình đã nhận được tin vui khi mẫu ADN của thân nhân liệt sĩ trùng khớp, giúp xác định được danh tính của các anh hùng, liệt sĩ sau hàng chục năm mất tích.

Trong số này, có gia đình bà Nguyễn Thị Lan, em gái của liệt sĩ Nguyễn Quốc Hội, đã tìm thấy hài cốt của anh trai sau hơn 50 năm tìm kiếm. Bà Lan chia sẻ, năm 1972, anh trai đi bộ đội thì đến 1973, gia đình nhận được giấy báo tử ở mặt trận phía Nam và không biết hy sinh ở đâu. Gia đình nhận được kỷ vật của anh trai là đồng hồ, ba lô… nhưng không có thông tin về nơi hy sinh.

Hằng năm, ngày giỗ của anh trai, gia đình vào nhà thờ làm lễ cầu nguyện, còn đến ngày 27/7, ở địa phương tổ chức thắp hương ngoài nghĩa trang, gia đình bà Lan đều đi và khấn cầu mong anh trai linh thiêng báo mộng về. Sau khi thu nhận mẫu ADN, bà Lan và gia đình đã nhận được kết quả trùng khớp, giúp xác định được hài cốt của anh trai. “Không có niềm vui nào hơn lúc này, chúng tôi đã tìm thấy anh trai sau hơn 50 năm tìm kiếm” – bà Lan chia sẻ.

Tương tự, gia đình bác Nguyễn Văn Mão, tỉnh Nghệ An, cũng đã tìm thấy hài cốt của anh trai, liệt sĩ Nguyễn Duy Thanh, sau hơn 50 năm tìm kiếm. Bác Mão tâm sự, năm 1971, anh trai hy sinh, nhưng gia đình không biết nơi hy sinh. Sau đó, gia đình bác Mão vào tỉnh Quảng Trị tìm 2 lần nhưng không thấy mộ, không tìm thấy bất cứ thông tin nào.

Còn tại tỉnh Thanh Hóa, gia đình bác Trịnh Văn Lai đã tìm thấy liệt sĩ Trịnh Văn Hai, được xác định chính xác thông qua mẫu ADN của thân nhân. Bác Lai tâm sự, bố mất sớm, một mình mẹ nuôi 4 anh chị em. Trước khi mất, mẹ dặn phải cố gắng tìm được phần mộ, đưa anh Hai về quê với tiên tổ, với bố mẹ.

Bộ Công an đã thu nhận 20.911 mẫu ADN của thân nhân liệt sĩ chưa xác định được danh tính. Quá trình triển khai của cán bộ, chiến sĩ được thực hiện ân cần, niềm nở với tinh thần phục vụ nhân dân. Kết quả bước đầu đã giúp xác định danh tính của 16 anh hùng, liệt sĩ.

Bộ Công an đang tiếp tục phối hợp với các đơn vị xây dựng và mở rộng Ngân hàng Gen (ADN) của thân nhân liệt sĩ chưa xác định được danh tính để bù đắp các mất mát to lớn đối với các gia đình liệt sĩ và trả lại danh tính cho các anh hùng, liệt sĩ. Với những nỗ lực không ngừng nghỉ, cơ quan chức năng đang tích cực triển khai các hoạt động để giúp đỡ các gia đình tìm được người thân đã mất tích trong chiến tranh.

Những câu chuyện tìm thấy người thân qua mẫu ADN đã mang lại niềm vui và hạnh phúc cho nhiều gia đình. Đây là minh chứng cho sự quan tâm và nỗ lực của các cơ quan chức năng trong việc giúp đỡ các gia đình vượt qua những mất mát trong chiến tranh.

Trong hơn một năm qua, hàng nghìn cán bộ công an đã không quản nắng mưa, ngày đêm rong ruổi khắp các làng quê Việt Nam để thu thập mẫu ADN của thân nhân liệt sĩ. Nhờ vậy, hành trình “trả lại tên cho các Anh hùng” đã chuyển mình với sự hỗ trợ của trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn và công nghệ gen tiên tiến, mở ra những bước đột phá đầy ý nghĩa. Sự nỗ lực và tận tâm của các cán bộ công an đã giúp thu thập hàng nghìn mẫu gen từ khắp mọi miền đất nước, tạo tiền đề quan trọng cho việc xác định danh tính liệt sĩ.

Ngày 23/7/2024, nhân kỷ niệm 77 năm Ngày Thương binh – Liệt sĩ, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã nhấn nút khởi động Ngân hàng Gen (ADN) thân nhân liệt sĩ chưa xác định thông tin và thân nhân liệt sĩ. Dự án do Bộ Công an đứng ra thực hiện, với sự đồng hành của GeneStory, đơn vị tiên phong trong việc tạo lập dữ liệu cho Ngân hàng gen. Sau tròn một năm, dự án đã thu được hơn 51.000 mẫu gen từ khắp mọi miền đất nước. Mỗi mẫu gen là một tia hy vọng, thắp sáng niềm tin cho những gia đình vẫn ngày đêm mong ngóng.

Thành quả của dự án đã được thể hiện qua việc 16 gia đình tìm lại được hài cốt người thân, 16 liệt sĩ được trở về quê hương sau hàng chục năm nơi chiến trường xa. Trong số những gia đình tìm được người thân, có gia đình liệt sĩ Lương Bá Nho, người đã hy sinh vào năm 1970. Hài cốt của anh được tìm thấy tại nghĩa trang liệt sĩ Đức Cơ, tỉnh Gia Lai, sau hơn 50 năm mất tích. Sự kiện này không chỉ mang lại niềm vui cho gia đình mà còn cho thấy hiệu quả của việc ứng dụng công nghệ gen trong việc xác định danh tính liệt sĩ.

Giáo sư Vũ Hà Văn, nhà đồng sáng lập GeneStory, khẳng định rằng công nghệ gen tiên tiến sẽ giúp nối lại những mảnh ghép của quá khứ và hiện tại. “Mỗi một mẫu gen được thu thập hôm nay không chỉ là mẫu vật sinh học, mà còn là sự kết nối ký ức, sự nối dài của tình thân qua nhiều thế hệ.” Điều này thể hiện sự quan tâm và mong muốn của các nhà khoa học trong việc sử dụng công nghệ gen để hỗ trợ việc xác định danh tính liệt sĩ.

Dự án Ngân hàng Gen Việt Nam đặt mục tiêu thu thập 1 triệu mẫu gen từ thân nhân để xác định danh tính cho khoảng 500.000 liệt sĩ. Với sự hỗ trợ của các thuật toán AI và hệ thống dữ liệu tham chiếu đặc trưng của người Việt, dự án hứa hẹn sẽ mở ra một kỷ nguyên mới trong việc xác định danh tính liệt sĩ và ứng dụng trong các lĩnh vực khác như chăm sóc sức khỏe cá nhân hóa và y tế. đây là GeneStory tiên phong về các dữ liệu gene hỗ trợ cho dự án này.

Ở Việt Nam, việc xác minh danh tính liệt sĩ đã trở thành một nhiệm vụ quan trọng và cấp thiết trong những năm gần đây. Các cơ quan chức năng đang nỗ lực không ngừng để giải quyết những tồn tại lâu năm trong lĩnh vực này. Một trong những hướng đi quan trọng được chú trọng là ứng dụng các giải pháp công nghệ hiện đại và tăng cường hợp tác quốc tế nhằm đẩy nhanh tiến độ giám định ADN.

Hiện nay, cả nước vẫn còn khoảng 300.000 mộ liệt sĩ mà thông tin về họ chưa được làm rõ. Điều này không chỉ gây khó khăn cho việc quản lý và chăm sóc các mộ liệt sĩ mà còn làm đau xót nhiều gia đình và thân nhân của các anh hùng liệt sĩ. Ngoài ra, có khoảng 180.000 hài cốt liệt sĩ cần được quy tập về nơi an nghỉ cuối cùng. Những con số này cho thấy việc xác minh danh tính liệt sĩ còn nhiều thách thức và khó khăn phía trước.

Trước tình hình đó, các cơ quan chức năng đã đặt ra mục tiêu đến năm 2030 sẽ xác định được danh tính của 20.000 liệt sĩ thông qua phương pháp giám định ADN. Đây là một mục tiêu đầy tham vọng và cũng là một nỗ lực lớn nhằm tìm kiếm và xác định danh tính của các anh hùng liệt sĩ, giúp cho việc thờ phụng và tưởng nhớ họ được trọn vẹn.

Việc ứng dụng công nghệ hiện đại, đặc biệt là công nghệ sinh học phân tử và giám định ADN, đã mang lại hy vọng mới trong việc giải quyết những tồn tại lâu năm này. Công nghệ giám định ADN cho phép xác định danh tính của các liệt sĩ với độ chính xác cao, ngay cả khi các thông tin ban đầu không đầy đủ hoặc không chính xác. Bên cạnh đó, việc mở rộng hợp tác quốc tế cũng đóng vai trò quan trọng, giúp Việt Nam có thể tiếp cận với những công nghệ mới nhất và kinh nghiệm của các nước khác trong lĩnh vực này.

Hợp tác quốc tế không chỉ giúp Việt Nam tiếp cận công nghệ và chuyên môn tiên tiến mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho việc tìm kiếm và xác minh danh tính liệt sĩ ở những trường hợp đặc biệt, chẳng hạn như các liệt sĩ đã hy sinh ở nước ngoài hoặc khi không còn thông tin gì để đối chiếu. Qua đó, không chỉ giúp giải quyết những vấn tồn tại lâu năm mà còn thể hiện sự tri ân và tôn vinh đối với các anh hùng liệt sĩ đã hy sinh vì độc lập, tự do của dân tộc.

Đây được coi là một bước tiến mới trong công tác xác minh danh tính liệt sĩ, mang lại hy vọng sớm giải quyết được những tồn tại lâu năm. Thông qua việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ và mở rộng hợp tác quốc tế, Việt Nam mong muốn không chỉ xác định danh tính của hàng vạn liệt sĩ mà còn góp phần an dân và tri ân các anh hùng liệt sĩ đã hy sinh vì Tổ quốc. Hành trình tìm kiếm và xác định danh tính của các liệt sĩ sẽ vẫn còn nhiều khó khăn, nhưng với những nỗ lực không ngừng và sự hợp tác chặt chẽ của nhiều bên, mục tiêu đặt ra sẽ từng bước được hiện thực hóa.

Thực hiện được mục tiêu này, không chỉ là một việc làm nhân văn, thể hiện tinh thần trách nhiệm cao đối với các anh hùng liệt sĩ và gia đình của họ, mà còn tiếp tục khẳng định và phát huy những giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc, góp phần xây dựng xã hội Việt Nam ngày càng tốt đẹp hơn. Việc tri ân và tưởng nhớ các anh hùng liệt sĩ, bằng việc làm cụ thể và thiết thực, thể hiện lòng biết ơn và cũng là nỗi niềm mong ước của cả đất nước.