Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent gần đây lên tiếng bày tỏ sự quan ngại sâu sắc về sự độc lập của Cục Dự trữ Liên bang (Fed) trong việc thực hiện chính sách tiền tệ. Ông cho rằng cơ quan này đang ngày càng lấn sang các lĩnh vực không thuộc nhiệm vụ cốt lõi của mình, điều mà ông xem là một mối đe dọa đối với quyền tự chủ của Fed.

Trong một bài đăng trên mạng xã hội X, ông Bessent đã kêu gọi Fed tiến hành một cuộc rà soát toàn diện đối với các hoạt động không thuộc chính sách tiền tệ. Mục đích của việc này, theo ông, là để bảo vệ sự độc lập của cơ quan trong chính sách tiền tệ – một yếu tố mà ông tin rằng đóng vai trò nền tảng cho sự tăng trưởng và ổn định kinh tế của Mỹ.

Ông Bessent mô tả chính sách tiền tệ của Fed như một ‘chiếc hộp châu báu’ cần được bảo vệ nghiêm ngặt. Ông cũng bày tỏ sự hoài nghi về một số quyết định gần đây của Fed, bao gồm cả dự án cải tạo trị giá 2,5 tỷ USD tại trụ sở của cơ quan này ở Washington. Dự án này đã được phê duyệt vào năm 2017 nhưng đã vượt quá ngân sách dự kiến.

Trước đó, Tổng thống Donald Trump đã chỉ trích dự án này, đặt ra câu hỏi về khả năng có gian lận liên quan và sử dụng nó như một lý do để đặt câu hỏi về tư cách của Chủ tịch Fed Jerome Powell. Vào ngày 21/7, ông Bessent đã đặt ra câu hỏi về việc tại sao lại có nhiều sai sót trong các dự án của Fed nếu cơ quan này quản lý giống như Cơ quan quản lý Hàng không Liên bang (FAA).

Ông cũng bày tỏ sự hoài nghi về vai trò của các chuyên gia có bằng cấp cao tại Fed. Tuần trước, ông Powell đã cung cấp thông tin về dự án cải tạo, bao gồm việc loại bỏ các vật liệu nguy hiểm và một số nâng cấp về an toàn. Mặc dù có những lời đồn đoán rằng thị trường tài chính có thể sụp đổ nếu ông Powell bị cách chức, ông Bessent từ chối bình luận về vấn đề này.

Nhiệm kỳ chủ tịch của ông Powell sẽ kết thúc vào tháng 5/2026, và ông sẽ tiếp tục giữ chức thống đốc Fed cho đến tháng 1/2028. Trong bối cảnh hiện nay, sự độc lập của Fed và cách thức cơ quan này thực hiện nhiệm vụ của mình đang trở thành tâm điểm chú ý của công chúng và giới chuyên gia.

Tổng thống Mỹ Donald Trump gần đây đã có một động thái chưa từng có trong lịch sử khi đến trực tiếp trụ sở Cục Dự trữ Liên bang (Fed) và công khai đề nghị Chủ tịch Jay Powell giảm lãi suất. Đây là một diễn biến đang thu hút sự chú ý của dư luận và làm dấy lên lo ngại về tính độc lập của ngân hàng trung ương quyền lực nhất thế giới.

Ông Trump đã đến trụ sở Fed tại Washington và có một cử chỉ thân mật khi vỗ vai Chủ tịch Powell, nói: ‘Tôi thực sự muốn ông giảm lãi suất’. Phản ứng của Powell sau lời đề nghị này dường như cho thấy ông Trump đang công khai thách thức Fed. Động thái này của ông Trump được đánh giá là hiếm có và chưa từng xảy ra trong bối cảnh căng thẳng như hiện nay.

Ông David Wilcox, cựu quan chức Fed và hiện là thành viên của Viện Peterson, nhận định: ‘Việc Tổng thống Mỹ đến tận Fed là chuyện cực kỳ hiếm, và càng chưa từng xảy ra trong bối cảnh căng thẳng như thế này’. Việc ông Trump công khai chỉ trích Chủ tịch Fed về chi phí cải tạo trụ sở của Ngân hàng trung ương cũng làm dấy lên tranh cãi.

Chủ tịch Fed đã lên tiếng bác bỏ con số 3,1 tỷ USD mà ông Trump đưa ra liên quan đến dự án trùng tu tòa nhà Marriner S. Eccles. Cuộc đối đầu này đã đánh dấu rạn nứt công khai lớn nhất giữa một tổng thống Mỹ và lãnh đạo Fed kể từ khi cơ quan này được trao quyền tự chủ khỏi Chính phủ vào năm 1951.

Nhiều quan chức Fed đã bày tỏ lo lắng trước làn sóng tấn công ngày càng gay gắt của ông Trump nhằm vào ngân hàng trung ương này. Họ lo ngại rằng ông Trump có thể lấy lý do dự án sửa chữa vượt dự toán để cách chức Powell. Ông Wilcox nhận định: ‘Rõ ràng đây là một tính toán khá thô thiển nhằm tìm cớ để bãi nhiệm Powell’.

Ông Daniel Tarullo, giáo sư luật Đại học Harvard, người từng là Phó Chủ tịch Giám sát của Fed, cũng khẳng định: ‘Tôi không tin có dấu hiệu nào cho thấy hành vi sai phạm hay lơ là trách nhiệm ở đây’. Dù gần đây dư luận chủ yếu xoáy vào dự án nâng cấp trụ sở, nhưng điều khiến ông Trump bất bình hơn cả lại là việc Chủ tịch Powell kiên quyết giữ lãi suất ở mức cao.

Hầu hết chuyên gia kinh tế dòng chính đều châm biếm những lý lẽ của ông Trump. Một số nhà phân tích thậm chí so sánh ông với Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdoğan, người nổi tiếng với việc sa thải các lãnh đạo ngân hàng trung ương do bất đồng trong chính sách lãi suất. Tuy nhiên, quan điểm của ông Trump lại vẫn rất được lòng nhóm cử tri trung thành, vốn xưa nay chẳng mấy tin tưởng vào Fed.

Một cựu lãnh đạo cấp cao của ngân hàng trung ương chia sẻ: ‘Một khi đã bước vào cuộc chiến dư luận thì quả thực rất khó giành phần thắng’. Nhiều cựu quan chức Fed cũng nhận định, các đòn công kích không ngớt của ông Trump đang gây tổn thương nặng nề đến tinh thần của đội ngũ nhân viên, những người luôn xem mình là người bảo vệ sứ mệnh mà Quốc hội Mỹ phó thác cho Fed: giữ cho nền kinh tế quốc gia ổn định.

Về phần mình, Chủ tịch Powell khẳng định ông sẽ không rời vị trí trước thời hạn nhiệm kỳ kết thúc vào tháng 05/2026. Trong bối cảnh hiện nay, dư luận đang theo dõi chặt chẽ diễn biến của tình hình và đánh giá tác động tiềm tàng của các động thái này đối với nền kinh tế Mỹ và thế giới.

Cục Dự trữ Liên bang (Fed) đang bước vào một tình thế chưa từng có khi vào năm 2025. Thị trường chứng khoán đang dao động gần mức cao kỷ lục và các chỉ số suy thoái truyền thống vẫn chưa cho thấy dấu hiệu đáng lo ngại. Tuy nhiên, các nhà hoạch định chính sách đang phải cân nhắc áp lực gia tăng trong các chỉ số kinh tế hướng tới tương lai trong bối cảnh lo ngại lạm phát dai dẳng. Sự hội tụ độc đáo của các yếu tố này mang đến cả cơ hội và rủi ro có thể xác định quỹ đạo của chính sách tiền tệ trong phần còn lại của năm.

Trong phân tích kinh tế, sự khác biệt giữa dữ liệu ‘mềm’ – bao gồm các cuộc khảo sát, chỉ số tình cảm và các biện pháp dựa trên thị trường – và dữ liệu ‘cứng’, bao gồm các số liệu cụ thể như số liệu việc làm, sản xuất công nghiệp và tăng trưởng GDP, đã được nhận diện từ lâu. Hiện tại, hai loại dữ liệu này đang kể những câu chuyện khác nhau rõ rệt về sức khỏe của nền kinh tế Hoa Kỳ.

Dữ liệu cứng tiếp tục vẽ nên bức tranh về khả năng phục hồi. Thị trường lao động vẫn tương đối chặt chẽ, chi tiêu của người tiêu dùng cho thấy động lực bền vững và thu nhập của công ty nhìn chung đã vượt quá kỳ vọng. Tuy nhiên, các chỉ số dữ liệu mềm đang nhấp nháy các tín hiệu cảnh báo không thể bỏ qua.

Các biện pháp dựa trên khảo sát về niềm tin kinh doanh đã giảm đáng kể, với các chỉ số PMI sản xuất và dịch vụ cho thấy sự yếu kém đáng lo ngại trong các đơn đặt hàng mới và kỳ vọng trong tương lai. Tâm lý người tiêu dùng, mặc dù không ổn định, đã cho thấy sự yếu kém dai dẳng trong các thành phần hướng tới tương lai.

Tiền lệ lịch sử và các mô hình phản ứng của Fed cho thấy một mô hình rõ ràng: Cục Dự trữ Liên bang đã liên tục phản ứng với căng thẳng kéo dài trong các chỉ số dữ liệu mềm, thường là trước khi dữ liệu cứng cho thấy sự suy giảm đáng kể. Cách tiếp cận chủ động này đã chứng minh hiệu quả trong việc ngăn chặn suy thoái do tâm lý di căn thành suy thoái toàn diện.

Môi trường hiện tại đặt ra một thách thức độc đáo vì căng thẳng dữ liệu mềm đang xảy ra cùng với định giá tài sản tăng cao và áp lực lạm phát liên tục. Điều này tạo ra một ma trận quyết định phức tạp hơn cho các nhà hoạch định chính sách so với các chu kỳ trước.

Thị trường tài chính hiện đang phản ánh mức độ tin tưởng cao vào kịch bản ‘hạ cánh mềm’, với định giá cổ phiếu vẫn ở mức cao và chênh lệch tín dụng tương đối được kiểm soát. Vị thế này tạo ra cả cơ hội và rủi ro cho Cục Dự trữ Liên bang.

Việc cắt giảm lãi suất sẽ đòi hỏi dữ liệu cứng phải xấu đi đáng kể hoặc bằng chứng rõ ràng cho thấy căng thẳng dữ liệu mềm đang bắt đầu tác động đến các số liệu kinh tế cụ thể. Với sự nhấn mạnh của Fed vào sự phụ thuộc vào dữ liệu, các nhà hoạch định chính sách có thể sẽ thích chờ xác nhận bổ sung trước khi hành động.

Quy mô của bất kỳ chu kỳ nới lỏng nào sẽ phụ thuộc phần lớn vào tốc độ và quyết đoán của Fed. Bằng chứng lịch sử cho thấy việc nới lỏng chủ động sớm có xu hướng hiệu quả hơn trong việc ngăn ngừa suy thoái so với việc cắt giảm phản ứng được thực hiện sau khi dữ liệu cứng đã xấu đi.

Ngoài chính sách tiền tệ, động lực tài chính có thể đóng vai trò ngày càng quan trọng trong kết quả kinh tế. Sở thích phát hành nợ ngắn hạn có thể hoạt động hiệu quả như nới lỏng định lượng, cung cấp thêm kích thích cho tài sản rủi ro ngay cả khi không có hành động của Fed.

Câu hỏi then chốt đối với thị trường và các nhà hoạch định chính sách là liệu sự phân kỳ hiện tại giữa dữ liệu mềm và dữ liệu cứng có phải là hiện tượng tạm thời hay là giai đoạn đầu của sự suy thoái kinh tế đáng kể hơn. Tiền lệ lịch sử cho thấy rằng sự yếu kém kéo dài của dữ liệu mềm cuối cùng sẽ biểu hiện ở các số liệu cứng hơn, nhưng thời điểm và quy mô của sự truyền tải này vẫn chưa chắc chắn.