Chính phủ Nhật Bản dưới sự lãnh đạo của Thủ tướng Shigeru Ishiba đang phải đối mặt với một thách thức lớn sau khi liên minh cầm quyền của ông mất quyền kiểm soát Thượng viện trong cuộc bầu cử diễn ra vào ngày 20/7. Kết quả này không chỉ làm suy yếu quyền lực của Thủ tướng Ishiba mà còn tạo ra một tình hình chính trị mới mẻ cho Nhật Bản. Tuy nhiên, Thủ tướng Ishiba khẳng định sẽ tiếp tục giữ cương vị lãnh đạo đảng của mình, đặc biệt trong bối cảnh quan trọng của các cuộc đàm phán thuế quan với Mỹ.

Liên minh cầm quyền của Nhật Bản, bao gồm Đảng Dân chủ Tự do (LDP) và đảng Komeito, chỉ giành được 47 ghế trong cuộc bầu cử Thượng viện, một con số không đủ để duy trì đa số tại cơ quan lập pháp này, vốn có tổng cộng 248 ghế. Điều này xảy ra sau khi liên minh này đã mất quyền kiểm soát Hạ viện vào năm ngoái, đánh dấu một sự suy giảm đáng kể về ảnh hưởng của họ trong nền chính trị Nhật Bản.

Thủ tướng Ishiba đã lên tiếng về kết quả này, bày tỏ sự nghiêm túc trong việc chấp nhận và nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì sự ổn định trong các cuộc đàm phán thuế quan với Mỹ vì lợi ích quốc gia. Những cuộc đàm phán này được coi là có ảnh hưởng quan trọng đến tương lai kinh tế của Nhật Bản và vị thế của nước này trên trường quốc tế.

Trong cuộc bầu cử vừa qua, các đảng đối lập đã triển khai chiến lược vận động dựa trên việc kêu gọi giảm thuế và tăng chi tiêu phúc lợi. Các đề xuất này đã tạo được sự đồng thuận và ủng hộ từ cử tri, đặc biệt trong bối cảnh giá tiêu dùng tăng cao và nhiều người dân lo ngại về tình hình kinh tế.

Một điểm nổi bật khác của cuộc bầu cử năm nay là sự gia tăng số lượng phụ nữ đắc cử. Có 40 người phụ nữ đã giành được ghế trong Thượng viện, vượt qua kỷ lục trước đó là 35 người vào năm 2022. Tỷ lệ phụ nữ trong tổng số 125 ghế được bầu đã đạt 32%, một con số đáng khích lệ cho sự tham gia của phụ nữ trong chính trị Nhật Bản. Hai chính trị gia nữ nổi bật, Seiko Hashimoto và Renho, cũng đã giành được ghế, góp phần làm phong phú thêm thành phần của Thượng viện.

Dù số lượng ứng cử viên nữ đã giảm so với năm trước, nhưng tỷ lệ phụ nữ trong số ứng cử viên vẫn chiếm 29,1%. Mặc dù con số này chưa đạt được mục tiêu 35% mà chính phủ đặt ra cho năm 2025, nhưng nó cũng thể hiện một nỗ lực và cam kết trong việc tăng cường đại diện của phụ nữ trong lĩnh vực chính trị.

Chuyển đổi số trong hoạt động của Quốc hội là một yêu cầu cấp thiết trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ. Quốc hội Việt Nam – cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất – đang đứng trước yêu cầu đổi mới toàn diện phương thức hoạt động để bảo đảm tính minh bạch, hiệu quả trong lập pháp, giám sát và quyết định vấn đề quan trọng của đất nước.

Trong thời gian qua, Quốc hội đã triển khai nhiều biện pháp để nâng cao hiệu quả hoạt động, nhưng mô hình làm việc truyền thống hiện nay vẫn còn mang tính thủ công, phân tán dữ liệu, thiếu kết nối, dẫn đến nguy cơ mất tính thời sự trong việc ra quyết định. Để giải quyết vấn đề này, cần tăng cường tuyên truyền, nâng cao nhận thức về vai trò quan trọng của chuyển đổi số trong vận hành hoạt động của Quốc hội; định hình lộ trình, giải pháp cụ thể với sự chỉ đạo chiến lược, quyết liệt của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn và Ban Chỉ đạo Chuyển đổi số của Quốc hội.

Thực hiện chỉ đạo của Chủ tịch Quốc hội, Ban Chỉ đạo chuyển đổi số của Quốc hội đã được thành lập vào ngày 15/11/2024. Từ khi thành lập đến nay, Ban Chỉ đạo đã có những kết quả ban đầu rất tích cực. Cụ thể, ngày 13/5/2025, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Nghị quyết số 1637/NQ-UBTVQH15 phê duyệt Đề án Chuyển đổi số của Quốc hội giai đoạn 2025-2030. Bên cạnh đó, đã xây dựng Hệ thống App Quốc hội 2.0, sử dụng trên các thiết bị di động phục vụ hoạt động của đại biểu Quốc hội.

Hệ thống App Quốc hội 2.0 đã được nâng cấp với nền tảng số toàn diện, thiết kế chuyên biệt, hỗ trợ rất hiệu quả hoạt động của đại biểu trong việc quản lý tài liệu và tra cứu thông tin. Ngoài ra, còn có các hệ thống khác như Hệ thống Gỡ băng ghi âm, ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong hoạt động của Quốc hội, Hệ thống Quản lý văn bản và điều hành điện tử. Tất cả các hệ thống này đều mang lại hiệu quả vượt trội với tốc độ xử lý và độ chính xác cao.

Để thực hiện thành công các nhiệm vụ, cần tập trung vào một số giải pháp trọng tâm trong tổ chức và triển khai. Cụ thể như xây dựng nhận thức và văn hóa số, hoàn thiện hạ tầng, nền tảng số, số hóa quy trình và tự động hóa, tăng cường tương tác, minh bạch với cử tri. Việc xây dựng nhận thức và văn hóa số là rất quan trọng, giúp các thành viên trong Quốc hội hiểu rõ về lợi ích và tầm quan trọng của chuyển đổi số.

Hoàn thiện hạ tầng và nền tảng số là cơ sở để triển khai các giải pháp chuyển đổi số. Số hóa quy trình và tự động hóa sẽ giúp giảm thiểu thời gian và tăng hiệu quả trong hoạt động của Quốc hội. Tăng cường tương tác, minh bạch với cử tri sẽ giúp Quốc hội thể hiện rõ hơn vai trò phục vụ nhân dân.

Với sự chỉ đạo chiến lược của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn và quyết tâm chính trị cao, hoàn toàn có thể xây dựng một ‘Quốc hội số’ minh bạch, hiện đại, đáp ứng kỳ vọng của nhân dân và xu thế phát triển.

Xây dựng ‘Quốc hội số’ không chỉ là một mục tiêu, mà còn là một quá trình đòi hỏi sự nỗ lực và cam kết của tất cả các bên liên quan. Quá trình này cần được triển khai một cách bài bản, có lộ trình rõ ràng và được theo dõi, đánh giá thường xuyên.

Kết quả của việc xây dựng ‘Quốc hội số’ sẽ góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của Quốc hội, tăng cường sự tin tưởng của nhân dân vào cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất. Đồng thời, cũng sẽ tạo ra một hình mẫu cho các cơ quan nhà nước khác trong việc triển khai chuyển đổi số.