Thành phố Hồ Chí Minh đang đối mặt với những thách thức lớn trong việc phòng chống hàng giả và thực phẩm giả do sự phát triển mạnh mẽ của thương mại điện tử và mạng xã hội. Tại buổi làm việc với Đoàn khảo sát Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân TP.HCM Nguyễn Văn Dũng cho biết, sau khi hợp nhất 3 địa phương, thị trường tiêu dùng của Thành phố đã trở nên năng động và đa dạng hơn, nhưng cũng kéo theo nhiều thách thức với tính chất ngày càng phức tạp.

Phó Giám đốc Sở Y tế Nguyễn Hoài Nam cho rằng, thị trường tiêu dùng của Thành phố vẫn tồn tại một bộ phận người tiêu dùng có xu hướng ưa chuộng các loại hàng ‘xách tay’, sản phẩm không rõ nguồn gốc xuất xứ do tâm lý chuộng hàng ngoại hoặc vì giá rẻ. Điều này vô tình tạo điều kiện cho các loại hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng không rõ nguồn gốc, xuất xứ xâm nhập vào chuỗi cung ứng và len lỏi đến tay người tiêu dùng.

Trong thời đại số hóa, xu hướng mua sắm trực tuyến ngày càng phổ biến và lan rộng trong nhiều lĩnh vực, bao gồm cả lĩnh vực y tế. Tuy nhiên, các nền tảng mạng xã hội và thương mại điện tử hiện chưa có quy chuẩn kiểm soát chặt chẽ, nhất là với nhóm sản phẩm chăm sóc sức khỏe bao gồm thuốc, thực phẩm chức năng. Điều này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng và các nền tảng công nghệ để kiểm soát và ngăn chặn các hoạt động vi phạm.

Để tăng cường hiệu quả quản lý quảng cáo thuốc, thực phẩm và kinh doanh trái phép trên nền tảng thương mại điện tử, Thành phố kiến nghị các chính quyền địa phương cần có sự hoàn thiện hơn nữa về cơ sở pháp lý liên ngành, nâng cao năng lực giám sát không gian mạng, phối hợp chặt chẽ với các nền tảng công nghệ để kiểm soát, gỡ bỏ nội dung vi phạm một cách kịp thời.

Thời gian qua, Thành phố đã triển khai nhiều đợt kiểm tra, xử lý vi phạm trong sản xuất, kinh doanh thuốc, thực phẩm, mỹ phẩm, thiết bị y tế và thực phẩm chức năng, với sự phối hợp của các sở, ngành. Các đoàn liên ngành tập trung kiểm tra điểm nóng, cơ sở nghi vấn, khu vực giáp ranh và xử lý nghiêm vi phạm.

Từ tháng 1/2024 đến tháng 6/2025, các đơn vị, sở, ngành là thành viên Ban Chỉ đạo 389 Thành phố đã thanh tra, kiểm tra 27.711 vụ; phát hiện và bắt giữ 4.415 vụ vi phạm về hàng cấm, hàng lậu; 21.821 vụ vi phạm về gian lận thương mại và 1.475 vụ vi phạm về hàng giả; tổng số tiền thu nộp ngân sách là gần 2.000 tỷ đồng và khởi tố 36 vụ với 89 đối tượng.

Lãnh đạo TP.HCM kiến nghị Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, sửa đổi Luật Hình sự theo hướng mở rộng phạm vi áp dụng và tăng khung hình phạt; bổ sung mức xử phạt nặng đối với hành vi tiếp tay, bao che cho hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng gian, hàng giả, hàng kém chất lượng gây ảnh hưởng đến sức khỏe nhân dân.

Có thể thấy, việc phòng chống hàng giả và thực phẩm giả đang trở thành một thách thức lớn đối với Thành phố Hồ Chí Minh. Để giải quyết vấn đề này, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng, các sở, ngành và các nền tảng công nghệ để kiểm soát và ngăn chặn các hoạt động vi phạm. Đồng thời, cần hoàn thiện hơn nữa về cơ sở pháp lý liên ngành và nâng cao năng lực giám sát không gian mạng để tăng cường hiệu quả quản lý quảng cáo thuốc, thực phẩm và kinh doanh trái phép trên nền tảng thương mại điện tử.

Hiện nay, tình trạng hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng đang trở thành một vấn đề nhức nhối trong xã hội. Tình trạng này không chỉ diễn ra ở các kênh bán hàng truyền thống mà còn lan tràn trên các nền tảng thương mại điện tử, gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho doanh nghiệp chân chính và người tiêu dùng.

Tại tọa đàm ‘Nói không với hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng’ do Báo Kinh tế & Đô thị phối hợp cùng Ban Chỉ đạo Cuộc vận động ‘Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam’ tổ chức, các chuyên gia và doanh nghiệp đã lên tiếng về vấn đề này. Ông Hoàng Thế Nhu, Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty May10, cho biết công ty đang phải đối mặt với tình trạng hàng giả mạo danh thương hiệu May10 tràn lan trên mạng xã hội. Các đối tượng thường lập các công ty hoặc fanpage, website với tên gọi gần giống như ‘May Mười’, ‘May10 Hà Nội’ để gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng. Chúng quảng cáo sản phẩm dưới danh nghĩa ‘đồng phục công sở’, ‘hàng xuất dư’, ‘xả kho’ với giá rẻ nhưng kém chất lượng.

Ông Dương Mạnh Hùng, Phó Chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường Hà Nội, cho biết các đối tượng sản xuất hàng giả đang sử dụng những thủ đoạn mới như khai hải quan không đúng thực tế hàng hóa, che giấu nguồn gốc lô hàng vi phạm. Đặc biệt, một hình thức mới đang xuất hiện là trao đổi giữa hàng thật với hàng giả. Điều này cho thấy sự phức tạp và tinh vi trong hoạt động sản xuất và buôn bán hàng giả hiện nay.

Các chuyên gia nhận định rằng cuộc chiến chống hàng giả cần sự vào cuộc mạnh mẽ của cả hệ thống và mỗi người dân. Sự đồng lòng và trách nhiệm của cả cộng đồng, đặc biệt là vai trò của người tiêu dùng và báo chí, là rất quan trọng. Khi người tiêu dùng có đủ thông tin, kỹ năng nhận diện và dũng cảm nói không với hàng giả, đó chính là lá chắn hữu hiệu để bảo vệ thương hiệu, bảo vệ thị trường trong nước.

Để nâng cao hiệu quả trong công tác chống hàng giả, đảm bảo môi trường kinh doanh lành mạnh và bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng, doanh nghiệp và chính người tiêu dùng. Sự quyết tâm và phối hợp chặt chẽ giữa các bên sẽ giúp nâng cao hiệu quả trong công tác chống hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng.

Trong phiên họp Chính phủ chuyên đề xây dựng pháp luật tháng 7, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã đưa ra các yêu cầu quan trọng đối với một số dự án luật đang được xem xét. Cụ thể, đối với dự án luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thương mại điện tử, Thủ tướng nhấn mạnh cần bổ sung các công cụ giám sát hiệu quả và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm, đặc biệt là vấn đề hàng giả và hàng nhái, trong đó có thuốc giả và thực phẩm giả.

Người đứng đầu Chính phủ nhấn mạnh rằng việc quản lý thương mại điện tử cần linh hoạt và thích ứng với tình hình mới, đồng thời đảm bảo quyền lợi của người tiêu dùng. Đây là một yêu cầu thiết yếu nhằm tạo môi trường kinh doanh công bằng và an toàn cho cả doanh nghiệp và người tiêu dùng.

Về dự án luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống ma túy, Thủ tướng Chính phủ lấy nguyên tắc ‘phòng hơn chống’ làm cơ sở. Người đứng đầu Chính phủ nhấn mạnh rằng phòng ngừa là cơ bản, chiến lược và lâu dài. Điều này đòi hỏi sự kết hợp chặt chẽ giữa các biện pháp phòng ngừa và các hoạt động thực thi pháp luật để nâng cao hiệu quả trong công tác phòng, chống ma túy.

Đối với dự án luật Hàng không dân dụng Việt Nam, Thủ tướng yêu cầu việc xây dựng luật phải hướng đến phục vụ kiến tạo phát triển, huy động nguồn lực tư nhân và đẩy mạnh hợp tác công tư. Những nội dung này bao gồm phát triển các hãng hàng không, sân bay, logistics hàng không và đô thị sân bay. Mục tiêu là khai thác tiềm năng, thế mạnh của lĩnh vực hàng không để thúc đẩy sự phát triển kinh tế – xã hội.

Về dự án luật Báo chí, Thủ tướng chỉ đạo việc hoàn thiện quy định pháp luật về quản lý và phát triển báo chí cần đáp ứng yêu cầu của tình hình và bối cảnh mới. Đặc biệt, cần tính đến sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ số và truyền thông hiện đại. Điều này nhằm đảm bảo hoạt động báo chí phù hợp với sự thay đổi không ngừng của xã hội và công nghệ.

Cuối cùng, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các bộ trưởng tập trung chỉ đạo và khẩn trương hoàn thiện hồ sơ các dự án luật theo đúng quy định. Việc này nhằm mục đích trình Quốc hội xem xét và thông qua trong thời gian sớm nhất. Thủ tướng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hoàn thiện hệ thống pháp luật để đáp ứng nhu cầu phát triển của đất nước và hội nhập quốc tế.

Bộ trưởng Công Thương vừa yêu cầu các cơ quan quản lý thị trường địa phương tiếp tục đẩy mạnh các đợt cao điểm ngăn chặn tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả. Yêu cầu này được đưa ra trong bối cảnh tình hình vi phạm trong sản xuất, kinh doanh hàng hóa, đặc biệt là những mặt hàng ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng như thực phẩm bảo vệ sức khỏe, thực phẩm chức năng, thực phẩm thiết yếu, có xu hướng gia tăng với tính chất, mức độ ngày càng tinh vi và phức tạp.

Bộ trưởng Công Thương nhấn mạnh, các Sở Công Thương địa phương, đơn vị của Bộ, hiệp hội ngành hàng cần khẩn trương, chủ động thực hiện đồng bộ, quyết liệt, hiệu quả nhiệm vụ, giải pháp được giao, phù hợp với mô hình chính quyền mới. Đồng thời, chủ động, tích cực tham gia đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả và xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.

Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước được yêu cầu phối hợp với Sở Công Thương các tỉnh chỉ đạo Chi cục Quản lý thị trường tiếp tục đẩy mạnh cao điểm đấu tranh ngăn chặn tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, sữa giả, thuốc giả, thực phẩm chức năng giả, thực phẩm không đảm bảo chất lượng.

Đáng chú ý, Bộ Công Thương cũng yêu cầu tăng cường kiểm tra thực phẩm giả, không rõ nguồn gốc bán qua sàn thương mại điện tử, mạng xã hội, livestream, xử lý kho hàng không đăng ký, giao dịch không có chứng từ hợp lệ. Theo Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước, trong 6 tháng đầu năm, lực lượng Quản lý thị trường trên cả nước đã kiểm tra 11.568 vụ, xử lý 9.919 vụ vi phạm với tổng số tiền xử lý vi phạm hành chính lên đến 266 tỷ đồng.