Thông tin về sự ra đi của Phó Chủ tịch Đại học FPT, ông Hoàng Nam Tiến, do đột quỵ ở tuổi 56 đã gây ra nhiều tiếc thương trong cộng đồng. Đồng thời, sự việc này cũng làm dấy lên lời cảnh tỉnh về hiểm họa đột quỵ – một căn bệnh nguy hiểm có thể cướp đi sinh mạng bất cứ lúc nào, bất kể tuổi tác.

Đột quỵ, hay còn gọi là tai biến mạch máu não, là tình trạng y tế khẩn cấp và nguy hiểm hàng đầu hiện nay. Căn bệnh này không chỉ là nguyên nhân gây tử vong cao mà còn để lại những di chứng nặng nề, ảnh hưởng sâu sắc đến chất lượng cuộc sống của người bệnh và gia đình. Đột quỵ xảy ra khi cung cấp máu cho não bị gián đoạn hoặc giảm đáng kể, khiến não bộ không nhận đủ oxy và chất dinh dưỡng, từ đó dẫn đến tổn thương hoặc chết tế bào não.

Có hai dạng đột quỵ chính: đột quỵ do thiếu máu cục bộ và đột quỵ do xuất huyết. Đột quỵ do thiếu máu cục bộ chiếm khoảng 80% các trường hợp, xảy ra khi một cục máu đông hoặc mảng xơ vữa làm tắc nghẽn mạch máu, ngăn không cho máu lên não. Đột quỵ do xuất huyết xảy ra khi một mạch máu trong não bị vỡ, gây chảy máu vào mô não xung quanh. Cả hai loại đột quỵ đều đòi hỏi sự cấp cứu khẩn cấp và kịp thời để giảm thiểu thiệt hại.

Thời gian là yếu tố quan trọng nhất trong việc điều trị đột quỵ. Càng được cấp cứu sớm, khả năng phục hồi của người bệnh càng cao. Để nhận biết các dấu hiệu đột quỵ, người dân có thể ghi nhớ quy tắc F.A.S.T: Face (mặt), Arm (tay), Speech (lời nói), và Time (thời gian). Khi thấy một bên mặt của người bệnh bị yếu liệt, họ không thể giơ được một bên tay, nói ngọng hoặc không thể nói được, cần gọi ngay cấp cứu và đưa người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất.

Các chuyên gia y tế cũng chỉ ra rằng đột quỵ thường liên quan đến các yếu tố nguy cơ có thể kiểm soát được, như tăng huyết áp, bệnh tim mạch, tiểu đường, hút thuốc lá, mỡ máu cao, béo phì và thiếu vận động. Việc kiểm soát và thay đổi lối sống có thể giảm thiểu đáng kể nguy cơ mắc bệnh.

Để phòng chống đột quỵ hiệu quả, khuyến cáo từ Bộ Y tế nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chủ động phòng ngừa. Điều này bao gồm xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục đều đặn, bỏ thuốc lá và hạn chế rượu bia, kiểm soát các bệnh lý nền, và duy trì cân nặng hợp lý. Việc duy trì lối sống lành mạnh không chỉ giúp giảm nguy cơ đột quỵ mà còn cải thiện chất lượng cuộc sống tổng thể.

Đột quỵ là một căn bệnh nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể phòng tránh được nếu chúng ta có kiến thức và thay đổi lối sống. Việc chủ động chăm sóc sức khỏe, kiểm soát các yếu tố nguy cơ và nhận biết sớm các dấu hiệu sẽ giúp giảm thiểu những rủi ro và bảo vệ cuộc sống của chính mình và những người thân yêu.

Rối loạn mỡ máu là tình trạng bất thường của các chỉ số lipid máu, bao gồm mức cholesterol toàn phần cao, LDL-C (cholesterol xấu) cao, triglycerides cao, hoặc HDL-C (cholesterol tốt) thấp. Đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra các bệnh lý tim mạch và rối loạn chuyển hóa.

Theo Viện Dinh dưỡng, đa số các trường hợp rối loạn chuyển hóa lipid máu là do chế độ ăn không lành mạnh, thói quen tĩnh tại (ít vận động) và nguyên nhân thứ phát do thừa cân, béo phì, các bệnh lý rối loạn chuyển hóa. Chế độ ăn không lành mạnh là một trong những nguyên nhân chính gây ra rối loạn mỡ máu. Người Việt Nam có xu hướng ăn nhiều thịt và mỡ động vật nhưng ít rau xanh và hoa quả. Điều này làm tăng nguy cơ mắc các bệnh thừa cân béo phì, tăng huyết áp, đái tháo đường, gút, rối loạn mỡ máu.

Đặc biệt, thói quen tiêu thụ quá nhiều chất béo bão hòa, trans-fat, thực phẩm siêu chế biến sẵn, đường tự do đang gia tăng ở người trẻ, dẫn đến tỷ lệ mắc các bệnh rối loạn lipid máu cũng gặp nhiều hơn ở người trẻ. Thiếu hoạt động thể lực cũng là một nguyên nhân quan trọng gây ra rối loạn mỡ máu. Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), tỷ lệ thiếu vận động thể chất trên toàn cầu vẫn ở mức đáng báo động, với 31% người trưởng thành không tham gia vận động thể chất đủ. Dự báo tỷ lệ này có thể tăng đến 35% vào năm 2030. Tại Việt Nam, khoảng 25% người trưởng thành không tham gia vận động đủ.

Để kiểm soát và điều trị bệnh lý rối loạn mỡ máu, chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng. Hướng dẫn về chẩn đoán và điều trị rối loạn lipid máu của Bộ Y tế khuyến cáo chế độ ăn nên giảm chất béo bão hòa xuống dưới 7-10% tổng năng lượng trong ngày, hạn chế tối đa hoặc loại bỏ hoàn toàn chất béo chuyển hóa (trans-fat) có trong đồ chiên rán nhiều lần, thực phẩm chế biến sẵn và bánh kẹo công nghiệp. Ngoài ra, nên tăng cường sử dụng chất béo không bão hòa, đặc biệt là omega-3 từ cá béo, và tăng lượng chất xơ, đặc biệt là chất xơ hòa tan.

Người bị rối loạn lipid máu cũng nên hạn chế cholesterol dưới 200-300 mg/ngày, tránh ăn nhiều lòng đỏ trứng, nội tạng động vật và thịt đỏ nhiều mỡ. Hạn chế đường tự do và rượu bia, nhất là khi có tăng triglyceride, đồng thời giảm lượng muối ăn xuống dưới 5g mỗi ngày. Chế độ ăn nên ưu tiên các loại ngũ cốc nguyên cám, rau củ và trái cây tươi ít ngọt, cá biển, đậu nành và sản phẩm từ đậu, cùng với các loại hạt không tẩm muối hay đường.

Tóm lại, để kiểm soát nguy cơ mỡ máu, chúng ta nên thay đổi thói quen hàng ngày bằng cách áp dụng chế độ ăn lành mạnh, tăng cường hoạt động thể lực và hạn chế các thực phẩm không tốt cho sức khỏe tim mạch.

Người bệnh tiểu đường thường được khuyến cáo cần chú ý đến chỉ số đường huyết khi ăn trái cây để đảm bảo kiểm soát tốt tình trạng bệnh. Việc chọn trái cây nguyên quả có chỉ số đường huyết thấp không chỉ giúp ổn định lượng đường trong máu mà còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe tổng thể.

Một trong những lựa chọn tốt nhất cho người bệnh tiểu đường là các loại quả mọng như việt quất, mâm xôi và dâu tây. Những loại quả này có chỉ số đường huyết thấp, đồng thời giàu chất xơ và chất chống oxy hóa. Theo các nghiên cứu, một cốc quả mọng cung cấp khoảng 15-20 gram carbohydrate. Đặc biệt, quả mọng còn chứa nhiều polyphenol, một hợp chất thực vật có khả năng làm giảm tình trạng viêm liên quan đến sự phát triển của bệnh tiểu đường type 1.

Ngoài ra, kiwi cũng là một lựa chọn thân thiện với người bệnh tiểu đường. Loại quả này có chỉ số đường huyết từ thấp đến trung bình và giàu chất xơ, cùng các chất dinh dưỡng như vitamin C và chất chống oxy hóa. Những đặc tính này giúp ổn định lượng đường trong máu và cải thiện sức khỏe tổng thể.

Người bệnh tiểu đường cũng có thể thưởng thức táo một cách an toàn. Loại quả này có chỉ số đường huyết thấp và giàu chất xơ. Pectin, một loại chất xơ hòa tan trong táo, đóng vai trò quan trọng trong việc giảm lượng đường trong máu và cải thiện sức khỏe đường ruột.

Bơ cũng là một lựa chọn tuyệt vời cho người bệnh tiểu đường. Với hàm lượng carbohydrate thấp và hàm lượng chất béo lành mạnh cao, bơ giúp cải thiện độ nhạy insulin và giảm lượng đường trong máu tăng đột biến. Chất béo không bão hòa đơn trong bơ cũng góp phần vào việc cải thiện sức khỏe tim mạch.

Nhìn chung, một chế độ dinh dưỡng hợp lý dành cho người bị tiểu đường bao gồm việc lựa chọn trái cây có chỉ số đường huyết thấp, giàu chất xơ và chất chống oxy hóa. Điều này không chỉ giúp kiểm soát bệnh tiểu đường mà còn cải thiện sức khỏe tổng thể. Bằng cách đưa những loại trái cây này vào chế độ ăn uống hàng ngày, người bệnh tiểu đường có thể tận hưởng một lối sống khỏe mạnh và cân bằng hơn.