Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu tiếp tục kiện toàn tổ chức bộ máy ở các đơn vị hành chính sau sắp xếp; nhanh chóng sắp xếp, bố trí lại cán bộ, công chức phù hợp, nhất là kiện toàn lãnh đạo cấp xã. Yêu cầu này được Thủ tướng nhấn mạnh tại hội nghị đánh giá kết quả sắp xếp tổ chức bộ máy bên trong của các bộ, ngành và sơ kết 1 tháng vận hành chính quyền địa phương cấp.

Hội nghị diễn ra vào chiều ngày, với sự tham gia của các bộ, ngành, địa phương. Thủ tướng cho biết, vừa qua, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã họp hàng tuần để lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt sắp xếp tổ chức bộ máy, đơn vị hành chính và vận hành mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp. Trong thời gian tới, Chính phủ sẽ họp hàng tuần về nội dung này, kịp thời báo cáo cấp có thẩm quyền cho đến khi tổ chức bộ máy mới vận hành trơn tru, thông suốt, toàn diện.

Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương cần nỗ lực, cố gắng, quyết tâm cao hơn nữa; hành động quyết liệt, hiệu quả hơn nữa; làm việc nào dứt việc đó, làm việc nào ra việc đó, phân công ‘6 rõ’, ‘không nói không, không nói khó mà không làm’. Sau 1 tháng triển khai, Thủ tướng khái quát rằng nhìn chung, ý Đảng, lòng dân gặp nhau khi chuyển từ trạng thái chính quyền hành chính thụ động, nặng về quản lý sang trạng thái chủ động, tích cực phục vụ nhân dân và kiến tạo phát triển, đồng thời giảm thời gian, chi phí tuân thủ cho người dân và doanh nghiệp. Bộ máy chính quyền địa phương bước đầu vận hành ổn định, thông suốt. Hầu hết các địa phương đã hoàn tất việc sắp xếp tổ chức chính quyền, đảm bảo duy trì hoạt động hành chính không gián đoạn.

Tuy nhiên, Thủ tướng cũng chỉ rõ vẫn còn những tồn tại, hạn chế cần khắc phục ngay. Thời gian tới, Thủ tướng yêu cầu quán triệt quan điểm cần nỗ lực, cố gắng, quyết tâm cao hơn nữa; hành động quyết liệt, hiệu quả hơn nữa. Về nhiệm vụ cụ thể, Thủ tướng yêu cầu tiếp tục kiện toàn tổ chức bộ máy ở các đơn vị hành chính sau sắp xếp; nhanh chóng sắp xếp, bố trí lại đội ngũ cán bộ, công chức phù hợp, nhất là kiện toàn lãnh đạo cấp xã; tiếp tục đẩy mạnh phân cấp, phân quyền hợp lý, hiệu quả đi đôi với phân bổ nguồn lực, nâng cao năng lực thực thi và tăng cường kiểm tra, giám sát.

Đặc biệt, trong giai đoạn đầu vận hành mô hình mới, các bộ cần chú trọng hướng dẫn về thủ tục hành chính, quản lý ngân sách, tổ chức bộ máy và quản lý nhân lực cho cấp tỉnh, cấp xã… theo đúng thẩm quyền từng cấp. Song song với trao quyền, công tác giám sát, kiểm tra phải được tăng cường, tránh tình trạng địa phương hiểu chưa đúng hoặc thực hiện chưa nghiêm.

Về cơ chế tài chính – ngân sách, Thủ tướng chỉ đạo xây dựng cơ chế tài chính phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, đảm bảo nguồn lực cho địa phương hoạt động hiệu quả. Với các tỉnh, thành phố mới hình thành trên cơ sở sáp nhập nhiều đơn vị hành chính cũ thì cần tính toán cơ chế hỗ trợ, điều hòa nguồn lực hợp lý.

Các cơ quan Trung ương và địa phương phải tăng cường quản lý, giám sát việc sử dụng ngân sách, tài sản công sau sáp nhập, sử dụng hiệu quả các trụ sở, tránh thất thoát, lãng phí.

Thủ tướng cũng yêu cầu đẩy mạnh tái cấu trúc quy trình, cung cấp dịch vụ công trực tuyến trên Cổng Dịch vụ công quốc gia; bảo đảm thông suốt, hiệu quả, không bị gián đoạn; khắc phục các lỗi trên các hệ thống thông tin do các bộ, ngành quản lý; hoàn thành trong tháng 8.

Thủ tướng lưu ý cần thiết lập các kênh tiếp nhận phản ánh, kiến nghị từ cơ sở để kịp thời xử lý hoặc báo cáo cấp có thẩm quyền giải quyết. Đồng thời, ông nhấn mạnh tinh thần tất cả phải vào cuộc, nhất là người đứng đầu trong lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan thuộc thẩm quyền. Theo Thủ tướng, bộ máy mới đòi hỏi cách ứng xử mới, tư duy đổi mới, hành động quyết liệt…

Việc triển khai chính quyền địa phương hai cấp tại nhiều địa phương đang gặp phải khó khăn do đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã còn thiếu chuyên môn và kỹ năng. Để khắc phục tình trạng này, các địa phương đang chủ động đề xuất với Bộ Nội vụ để được hỗ trợ đào tạo cấp tốc đội ngũ cán bộ, công chức nhằm đáp ứng yêu cầu vận hành mô hình chính quyền hai cấp hiệu quả.

Tại Nghệ An, Giám đốc Sở Nội vụ Nguyễn Viết Hưng cho biết nhiều cán bộ cấp xã hiện nay còn bỡ ngỡ, chưa quen với nhiệm vụ được giao. Sở đã thành lập 5 tổ công tác để hỗ trợ các xã, tuy nhiên vẫn cần sự hỗ trợ từ Bộ Nội vụ. Tương tự, tại Hà Nội, bà Nguyễn Thị Liễu, Phó giám đốc Sở Nội vụ, cho biết một số cán bộ thuộc cấp xã cũ gần như ‘trắng’ về chuyên môn vì yêu cầu công việc mới hiện nay rất khác. Sở Nội vụ Hà Nội kiến nghị Bộ sớm ban hành đề cương tập huấn về kỹ năng, tình huống và nghiệp vụ chuyên sâu.

Việc tổ chức lại bộ máy cũng kéo theo khối lượng công việc tăng mạnh. Giám đốc Sở Nội vụ Nghệ An nhận định chủ tịch UBND xã hiện nay phải kiêm nhiệm cả phần việc của chủ tịch huyện và xã trước đây, trong khi bộ máy giúp việc lại vừa thiếu người, vừa thiếu chuyên môn. Tại Lâm Đồng, lãnh đạo Sở Nội vụ nêu ra một trường hợp điển hình là một chuyên viên từng tinh thông chuyên môn tại cấp tỉnh, nhưng khi về xã – nơi được chuyển giao về hơn 1.000 thủ tục hành chính – cũng gặp nhiều khó khăn ban đầu.

Nhiều địa phương đã chủ động tìm giải pháp để hỗ trợ cán bộ, công chức cấp xã. Tại Đà Nẵng, lãnh đạo Sở Nội vụ cho biết đã phối hợp với VNPT, các trường đại học công nghệ thông tin và đội ngũ thanh niên tình nguyện để hỗ trợ vận hành hệ thống mới ở cấp xã. Lâm Đồng cũng thành lập các đoàn công tác từ cấp sở, ngành đến tận xã để hướng dẫn trực tiếp. Tuy nhiên, lãnh đạo các địa phương đều khẳng định đây chỉ là giải pháp tình thế, điều cần thiết hơn là Bộ Nội vụ sớm ban hành khung chương trình đào tạo phù hợp với yêu cầu mới.

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà khẳng định cần tăng cường tạm thời đội ngũ có chuyên môn sâu cho cấp xã. Bà nhấn mạnh cần đánh giá công khai, dân chủ, chính xác đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã để cơ cấu lại và nâng cao chất lượng. Bộ Nội vụ sẽ tham mưu để ban hành nghị định về áp dụng KPI đánh giá cán bộ, công chức. Đồng thời, cần quan tâm đầy đủ đến điều kiện sống, tư tưởng của cán bộ khi điều chuyển về trung tâm hành chính mới.

TP.HCM đã triển khai thành công chương trình đưa đón miễn phí cho cán bộ, công chức, viên chức và người lao động từ Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu đến thành phố làm việc từ ngày 1 đến 18/7/2025. Chương trình này là một phần trong kế hoạch hỗ trợ di chuyển, tạo điều kiện thuận lợi cho đội ngũ nhân sự sau khi các đơn vị hành chính được sắp xếp lại.

Theo số liệu thống kê, có 5.064 lượt xe được tổ chức, thể hiện sự chủ động và trách nhiệm của thành phố trong việc đảm bảo điều kiện làm việc ổn định cho đội ngũ cán bộ sau khi các đơn vị hành chính được sắp xếp lại theo chủ trương của Trung ương. Trong tuần đầu tiên triển khai chương trình, chỉ có 90 lượt đưa đón do các đơn vị vẫn đang trong quá trình ổn định vị trí làm việc mới.

Tuy nhiên, sang tuần thứ hai, số lượt tăng lên 1.637 và tiếp tục tăng mạnh lên 3.337 lượt trong tuần thứ ba. Điều này cho thấy nhu cầu thực tế rất lớn và công tác tổ chức đang dần đi vào quy củ, hiệu quả. Một khảo sát trực tuyến với người sử dụng xe đưa đón ghi nhận mức độ hài lòng cao, với 92% đánh giá từ mức ‘hài lòng’ trở lên đối với các tiêu chí như lộ trình, thái độ phục vụ, chất lượng phương tiện, mức độ an toàn và tiện ích trên xe.

Để tối ưu hóa hiệu quả chương trình, Sở Xây dựng TP.HCM cho biết sẽ phối hợp chặt chẽ với Sở Nội vụ để tiếp tục khảo sát, thống kê chính xác nhu cầu sử dụng xe đưa đón. Dữ liệu này sẽ được dùng để xây dựng kế hoạch điều phối phù hợp và sát với thực tế hơn. Bên cạnh đó, các kênh đăng ký sử dụng phương tiện đang được đa dạng hóa và tối ưu.

Hiện việc đăng ký nhu cầu đã được triển khai qua nền tảng Zalo, với 1.260 thành viên tham gia, bao gồm 682 người đăng ký tuyến Bình Dương và 578 người đăng ký tuyến Bà Rịa – Vũng Tàu. Ngoài ra, nhóm cán bộ thuộc Thành ủy và cơ quan thuế có 500 người đăng ký sử dụng dịch vụ. TP.HCM cũng đang nghiên cứu phát triển một phần mềm chuyên dụng, cho phép người dùng đăng ký, theo dõi lịch trình di chuyển và nhận thông báo cập nhật từ hệ thống về các chuyến xe đã đăng ký, góp phần tăng cường tính chủ động và minh bạch trong tổ chức vận hành.

Tại Bình Dương, xe xuất phát từ Trung tâm Hành chính tỉnh và kết thúc tại Bến xe buýt Sài Gòn. Tại Bà Rịa – Vũng Tàu, lộ trình bắt đầu từ Coopmart Vũng Tàu, đi qua Trung tâm Hành chính tỉnh và cũng kết thúc tại Bến xe buýt Sài Gòn.

Chương trình xe đưa đón miễn phí này được TP.HCM chính thức triển khai từ ngày 1/7/2025, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho cán bộ, công chức, viên chức và người lao động sau sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh. Đây là một bước đi thiết thực, thể hiện sự chủ động và trách nhiệm của TP.HCM trong việc đảm bảo điều kiện làm việc ổn định cho đội ngũ cán bộ, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động hành chính công sau giai đoạn chuyển đổi.

Việc sáp nhập các tỉnh dẫn đến việc di chuyển trụ sở và cán bộ, công chức đến tỉnh mới, gây ra nhiều thách thức. Một trong những vấn đề lớn là việc đảm bảo nơi làm việc và chỗ ở cho cán bộ, công chức sau sáp nhập. Nhiều địa phương đã phải đẩy nhanh việc xây dựng nhà ở công vụ, hỗ trợ tiền đi lại và lập các đội xe để đưa rước cán bộ, công chức đến trụ sở làm việc mới. Tuy nhiên, đây vẫn chưa phải là giải pháp căn cơ.

Quá trình sáp nhập tỉnh không chỉ ảnh hưởng đến cán bộ, công chức mà còn tác động đến cơ sở hạ tầng, bao gồm trụ sở làm việc và nhà ở. Việc ngay lập tức đưa tất cả cán bộ, công chức về trụ sở tỉnh mới làm tăng mật độ dân số ở các khu vực vốn đã đông đúc. Điều này cũng dẫn đến việc không đảm bảo tiêu chuẩn về diện tích phòng làm việc theo quy định của Chính phủ.

Một giải pháp có thể được xem xét là thành lập các chi nhánh của các cơ quan tại các khu vực cũ, tương tự như mô hình của các ngân hàng và thuế. Các chi nhánh này có thể tiếp nhận hồ sơ và giải quyết thủ tục hành chính cho người dân, trong khi cán bộ, công chức có thể làm việc trực tuyến và tham gia các cuộc họp trực tiếp tại trụ sở chính định kỳ.

Việc hướng tới Chính phủ số và áp dụng công nghệ thông tin vào công tác quản lý hành chính có thể giúp giảm tải áp lực cho cán bộ, công chức và người dân. Nếu thực hiện mô hình này, ít nhất trong vài năm đầu, có thể giúp giảm bớt khó khăn cho cán bộ, công chức và giúp họ ổn định công tác và cuộc sống.

Ngoài ra, việc duy trì các chi nhánh tại các khu vực cũ cũng có thể góp phần giữ cho những nơi đó diễn ra sôi động các hoạt động mua bán, tiêu dùng, kích cầu trong bối cảnh kinh tế khó khăn hiện nay và gián tiếp kích thích tăng trưởng kinh tế.