Thời gian gần đây, tình trạng lợi dụng loại hình quá cảnh hàng hóa để buôn lậu, vận chuyển hàng giả mạo xuất xứ và giả nhãn hiệu đã được lực lượng Hải quan phát hiện và ngăn chặn. Các vụ việc này cho thấy sự phức tạp của loại hình vận chuyển hàng hóa quá cảnh đã bị các đối tượng buôn lậu lợi dụng để thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật.

Trong tháng 5 và tháng 6 vừa qua, Đội 2 (Chi cục Điều tra chống buôn lậu, Cục Hải quan) đã phối hợp với các đơn vị khác trong ngành Hải quan để kiểm tra và bắt giữ 6 lô hàng quá cảnh từ Trung Quốc đi Lào qua cửa khẩu quốc tế Cha Lo. Qua kiểm tra, lực lượng Hải quan đã phát hiện số lượng lớn hàng vi phạm, gồm 19.309 sản phẩm các loại, trị giá 4,188 tỷ đồng. Các mặt hàng vi phạm bao gồm điện thoại di động, quần áo, màn hình máy tính, kính mắt, màn hình máy tính bảng, ốp điện thoại, đèn xe ô tô tải, màn hình LCD, loa vi tính, máy điện tâm đồ, tai nghe, dây cáp sạc điện thoại, quạt đa năng, loa mini cầm tay, đèn trần trang trí, thắt lưng nam, đồng hồ đeo tay loa JBL, túi xách tay PRADA (Milano)… Đặc biệt, có 2 lô hàng cất giấu 130 túi xách tay PRADA (Milano) và 120 chiếc loa JBL có dấu hiệu hàng giả nhãn hiệu (có gắn các nhãn hiệu PRADO và JBL). Ngoài ra, 3.369 sản phẩm, trị giá khoảng 2,8 tỷ đồng là hàng bách hoá, tiêu dùng không khai báo hải quan, được cất giấu xen lẫn trong các container.

Liên quan đến hành vi giả mạo xuất xứ, ngày 24/4/2025, tại một bãi kiểm tra thực tế hàng hoá xuất nhập khẩu ở khu vực cửa khẩu Hữu Nghị (Lạng Sơn), Tổ công tác thuộc Chi cục Điều tra chống buôn lậu đã phối hợp với Hải quan cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị (Chi cục Hải quan khu vực VI) kiểm tra thực tế 1 lô hàng quá cảnh do Công ty H (tên viết tắt) đăng ký ngày 22/4/2025, nghi vấn vi phạm về khai báo hải quan. Theo khai báo của doanh nghiệp, hàng hóa trong lô hàng gồm 35 mục hàng. Kết quả kiểm tra thực tế hàng hoá cho thấy, đối với 35 mục hàng theo bảng kê doanh nghiệp xuất trình chỉ có 2/35 mục hàng phù hợp với khai báo hải quan. Trong 33 mục hàng còn lại có 11 mục hàng khai thừa hoặc thiếu số lượng so với thực tế hàng hoá; 1 mục hàng không rõ nhãn hiệu và xuất xứ hàng hoá; 16 mục hàng không có hàng hoá thực tế; 5 mục hàng khai sai nhãn hiệu và tên hàng.

Ngoài ra, cơ quan Hải quan còn phát hiện 91 mục hàng không có trong khai báo hải quan, trong đó 23 mục hàng (trên 5.000 sản phẩm dép, giày, áo thể thao, tất, dây thắt lưng, túi, đồng hồ,…) nghi vấn vi phạm quyền sở hữu trí tuệ. Đáng chú ý, trong số 91 mục hàng không khai báo hải quan có 6 mục hàng với số lượng gần 2.000 sản phẩm đã dán sẵn tem nhãn “Made in Viet Nam”. Đặc biệt, 5 mục hàng (hơn 1.700 sản phẩm giày, dép) vừa có nghi vấn vi phạm sở hữu trí tuệ vừa có dấu hiệu giả mạo xuất xứ Việt Nam (dán tem nhãn “Made in Viet Nam”). Nếu lực lượng Hải quan không kịp thời phát hiện, bắt giữ, khi hàng hoá nêu trên được vận chuyển ra nước ngoài tiêu thụ sẽ ảnh hưởng rất lớn đến uy tín, thương hiệu của hàng hóa Việt Nam.

Cũng trong tháng 6, Đội 3 (Chi cục Điều tra chống buôn lậu) chủ trì, phối hợp với Hải quan cửa khẩu cảng Cái Mép và PC03, Công an tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu (nay là Công an TP Hồ Chí Minh) bắt giữ 525.000 bao thuốc lá giả mạo nhãn hiệu CHESTERFIELD là hàng vận chuyển quá cảnh tại cảng Cái Mép. Trị giá hàng hóa vi phạm trong vụ việc này lên đến hơn 48,6 tỷ đồng.

Theo Chi cục Điều tra chống buôn lậu, thủ đoạn buôn lậu, vi phạm về hàng giả, hàng sở hữu trí tuệ của các đối tượng rất đa dạng, tinh vi. Điều này đòi hỏi lực lượng Hải quan và cơ quan chức năng phải không ngừng nâng cao cảnh giác để kịp thời phát hiện, bắt giữ, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm.

Bộ trưởng Công Thương vừa yêu cầu các cơ quan quản lý thị trường địa phương tiếp tục đẩy mạnh các đợt cao điểm ngăn chặn tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả. Yêu cầu này được đưa ra trong bối cảnh tình hình vi phạm trong sản xuất, kinh doanh hàng hóa, đặc biệt là những mặt hàng ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng như thực phẩm bảo vệ sức khỏe, thực phẩm chức năng, thực phẩm thiết yếu, có xu hướng gia tăng với tính chất, mức độ ngày càng tinh vi và phức tạp.

Bộ trưởng Công Thương nhấn mạnh, các Sở Công Thương địa phương, đơn vị của Bộ, hiệp hội ngành hàng cần khẩn trương, chủ động thực hiện đồng bộ, quyết liệt, hiệu quả nhiệm vụ, giải pháp được giao, phù hợp với mô hình chính quyền mới. Đồng thời, chủ động, tích cực tham gia đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả và xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.

Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước được yêu cầu phối hợp với Sở Công Thương các tỉnh chỉ đạo Chi cục Quản lý thị trường tiếp tục đẩy mạnh cao điểm đấu tranh ngăn chặn tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, sữa giả, thuốc giả, thực phẩm chức năng giả, thực phẩm không đảm bảo chất lượng.

Đáng chú ý, Bộ Công Thương cũng yêu cầu tăng cường kiểm tra thực phẩm giả, không rõ nguồn gốc bán qua sàn thương mại điện tử, mạng xã hội, livestream, xử lý kho hàng không đăng ký, giao dịch không có chứng từ hợp lệ. Theo Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước, trong 6 tháng đầu năm, lực lượng Quản lý thị trường trên cả nước đã kiểm tra 11.568 vụ, xử lý 9.919 vụ vi phạm với tổng số tiền xử lý vi phạm hành chính lên đến 266 tỷ đồng.