Nghệ sĩ vẽ tranh về động vật hoang dã Đào Văn Hoàng đã tìm thấy niềm đam mê nghệ thuật trong những tán rừng rậm của Vườn quốc gia Cát Tiên, một địa điểm từng là nơi sinh sống của con tê giác Java quý hiếm cuối cùng của Việt Nam, trước khi nó bị sát hại vào năm 2010.

Thông qua những chuyến đi thực địa đến các vườn quốc gia và vùng rừng Việt Nam cùng với các nhà khoa học bảo tồn, Hoàng đã tạo ra những bức tranh không chỉ đơn thuần là vẽ mà còn là kể chuyện về các loài vật hoang dã, về môi trường sống tự nhiên của chúng và về sự mong manh của sự sống.

Anh đã sử dụng nhiều kỹ thuật vẽ và chất liệu khác nhau, từ acrylic trên bố cho những bức tranh lớn, đến màu nước cho những phác thảo nhanh và kỹ thuật số cho các minh họa khoa học. Sự kết hợp giữa sự chính xác của khoa học với cảm xúc nghệ thuật là điều làm cho tranh của Đào Văn Hoàng trở nên đặc biệt.

Hoàng đã học rất cẩn thận về tỉ lệ kích thước của mỗi loài, tập tính và sinh cảnh của chúng từ các nhà khoa học bảo tồn. Các con thú cũng luôn được vẽ trên nền cảnh rộng về môi trường sống tự nhiên của từng loài. Qua đó, anh muốn biến nghệ thuật thành công cụ giáo dục, giúp nâng cao nhận thức của công chúng về tầm quan trọng của bảo tồn động vật hoang dã.

Những bức tranh của Đào Văn Hoàng đã được trưng bày tại nhiều nơi, từ Mỹ, Thái Lan, châu Âu đến các hội nghị khoa học. Tất cả các tác phẩm nghệ thuật hoang dã của anh đều nói về hy vọng, hy vọng về một môi trường tốt đẹp hơn. Anh hy vọng rằng qua nghệ thuật, người ta sẽ yêu quý và muốn giữ gìn các loài vật hoang dã.

Thông qua nghệ thuật, Đào Văn Hoàng muốn truyền tải thông điệp về việc bảo tồn động vật hoang dã và môi trường sống tự nhiên của chúng. Anh tin rằng mỗi loài vật là một phần của bức tranh lớn hơn – bức tranh của sự sống trên Trái đất.

Ngoài ra, Hoàng đã thực hiện nhiều dự án nghệ thuật khác nhau. Một trong số đó là vẽ hệ động thực vật của Vườn quốc gia Cát Tiên lên một bức tường rộng 200m². Anh cũng thiết kế trung tâm triển lãm tại trung tâm cứu hộ động vật hoang dã của Wildlife At Risk.

Anh còn viết và minh họa sổ tay ‘Khám phá thiên nhiên với bút chì’ dành cho trẻ em và điều hành chương trình ‘Nature, Art & Fun’ tại Le Petit Musée. Thông qua các hoạt động này, Đào Văn Hoàng tiếp tục truyền tải thông điệp về bảo tồn động vật hoang dã và giáo dục công chúng về tầm quan trọng của bảo vệ môi trường sống tự nhiên.

Chợ nổi Cái Răng, một biểu tượng văn hóa đặc trưng của miền Tây Nam Bộ, vừa được tạp chí du lịch Travel+Leisure Asia xếp vào vị trí thứ 7 trong danh sách ’10 khu chợ ẩm thực hấp dẫn nhất thế giới’. Sự công nhận này không chỉ khẳng định giá trị của văn hóa ẩm thực sông nước, mà còn là cơ hội để Việt Nam quảng bá nét văn hóa đặc sắc này ra thế giới. Tuy nhiên, thực trạng hiện nay đang cho thấy một tương lai không chắc chắn cho những chợ nổi truyền thống.

Văn hóa chợ nổi ở miền Tây Nam Bộ không chỉ đơn thuần là nơi trao đổi hàng hóa, mà còn là không gian văn hóa sống động, thể hiện bản sắc của một vùng đất ‘trên bến dưới thuyền’. Ở đó, mỗi chiếc ghe là một ‘gian hàng’, mỗi thương hồ là một phần của cộng đồng cư dân sông nước. Tuy nhiên, với sự thay đổi của thời gian và điều kiện kinh tế, văn hóa chợ nổi đang ngày càng mai một. Ghe thuyền thưa vắng, và hầu hết các chợ nổi giờ chỉ tồn tại như những điểm tham quan du lịch.

Chợ nổi Cái Răng, nơi được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia từ năm 2016, đang đối mặt với thực trạng giảm sút nghiêm trọng. Số lượng ghe buôn giảm từ hơn 500 xuống còn chưa đầy 250 trong vòng một thập kỷ. Các chợ nổi khác như Cái Bè, Ngã Năm, Ngã Bảy hay Long Xuyên cũng lâm vào tình trạng tương tự, thưa vắng bóng thương hồ, chỉ còn lại vài chiếc ghe bán nước hoặc phục vụ khách du lịch.

Nhiều yếu tố đã dẫn đến tình trạng này, trong đó có việc xây dựng bờ kè ở nhiều địa phương để chống sạt lở, khiến ghe thuyền khó cập bến, vô tình cắt đứt dòng giao thương truyền thống. Bên cạnh đó, chi phí xăng dầu tăng cao, không có nơi neo đậu ổn định, thiếu người kế tục và quan trọng hơn cả là không còn khách mua thực sự, đã buộc nhiều thương hồ rời ghe, bỏ nghề mưu sinh từng gắn bó hàng chục năm.

Các chuyên gia nhận định, điểm mấu chốt trong việc bảo tồn chợ nổi không nằm ở việc đầu tư hình thức cho du lịch, mà ở chỗ phải khôi phục sinh kế bền vững cho thương hồ. Nếu không còn thương hồ, chợ nổi sẽ chỉ còn là một hình thức trình diễn, thiếu đi sức sống từ cộng đồng. Một số giải pháp đã được đề xuất, bao gồm quy hoạch lại chợ nổi theo hướng ‘phố chợ trên sông’, có bến ghe riêng, phân khu rõ ràng giữa hoạt động du lịch và hoạt động thương mại thực thụ.

Bên cạnh đó, việc miễn giảm chi phí neo đậu, hỗ trợ nhiên liệu để giúp người buôn ghe duy trì sinh kế, cũng như tổ chức các hoạt động văn nghệ dân gian như hò, đờn ca tài tử, giới thiệu ẩm thực miền Tây ngay trên thuyền, sẽ góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa. Bài học từ Thái Lan cho thấy, dù không có chợ nổi tự nhiên, họ vẫn thành công trong việc dàn dựng không gian văn hóa sống động.

Để cải thiện thực trạng nêu trên, trong dự thảo Đề án bảo tồn Chợ nổi Cái Răng đến năm 2030, Viện CISED đã đề xuất một mô hình phát triển tích hợp bao gồm những khu vực kinh doanh thương mại dịch vụ, trưng bày các sản phẩm OCOP, nông sản, khu vực biểu diễn nghệ thuật và khu vực vựa của thương hồ. Giữ được thương hồ là giữ được nhịp sống ghe thuyền, giữ được văn hóa và giữ được chính linh hồn của miền sông nước phương Nam.

Với sự chung tay của các cấp chính quyền, chuyên gia và người dân, hy vọng rằng chợ nổi Cái Răng và các chợ nổi khác sẽ được bảo tồn và phát triển bền vững, trở thành biểu tượng văn hóa đặc trưng của Việt Nam.

Trong bối cảnh chuyển dịch xanh đang trở thành xu thế toàn cầu, năng lực ‘tư duy và hành động có trách nhiệm với môi trường’ đã được Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) xếp vào tốp 10 kỹ năng việc làm quan trọng nhất từ 2025–2030. Tuy nhiên, tại Việt Nam, lĩnh vực môi trường và bảo tồn thiên nhiên vẫn đang đối mặt với thực trạng thiếu hụt nhân lực nghiêm trọng.

Việt Nam là một trong 16 quốc gia sở hữu đa dạng sinh học cao nhất thế giới, nhưng đang phải đối mặt với tình trạng suy thoái ngày càng gia tăng. Theo Quỹ Bảo tồn thiên nhiên hoang dã (WWF) Việt Nam, trong 17 Mục tiêu phát triển bền vững của Liên Hợp Quốc mà Việt Nam đang nỗ lực đạt được, thì 3 mục tiêu về sinh thái (bao gồm SDG13 – Hành động vì khí hậu; SDG14 – Tài nguyên và môi trường biển; SDG15 – Tài nguyên và môi trường đất liền) vẫn còn đang tiến triển chậm hơn so với lĩnh vực giáo dục chất lượng, xóa nghèo, bình đẳng giới.

Trước thực trạng này, công tác bảo tồn không chỉ là trách nhiệm của ngành môi trường nói riêng, mà còn cần được lồng ghép vào giáo dục, truyền thông, chính sách, hoạt động doanh nghiệp… Tuy nhiên, khi nhu cầu tăng cao thì nguồn nhân lực lại đang bị bỏ ngỏ. Thực trạng sinh viên bảo tồn mới ra trường thiếu kinh nghiệm thực tế và kỹ năng mềm cần thiết là một vấn đề phổ biến.

Nhiều sinh viên gặp khó khăn trong tìm việc làm do thiếu kinh nghiệm thực tế, kỹ năng mềm chưa hoàn thiện, thiếu định hướng nghề nghiệp rõ ràng và sự cạnh tranh khốc liệt trên thị trường lao động. Bên cạnh đó, nhiều nhà tuyển dụng thường yêu cầu ứng viên có kinh nghiệm, tạo rào cản lớn cho sinh viên mới ra trường. Từ đó dẫn đến một vòng luẩn quẩn: không có kinh nghiệm thì khó tìm việc, không có việc thì không có kinh nghiệm.

Nhận diện rõ khoảng trống này, từ năm 2022, Trung tâm Hành động vì động vật hoang dã Việt Nam (WildAct) đã khởi xướng Hội nghị sinh viên về bảo tồn thiên nhiên (SCNC). Sau 3 năm liên tiếp tổ chức (2022–2024), hội nghị đã ghi nhận hàng trăm đơn đăng ký tham dự SCNC đến từ sinh viên, nhà bảo tồn trẻ trên khắp cả nước; hơn 100 đề tài nghiên cứu, sáng kiến được nộp cho SCNC; 30% người tham dự đã tìm được việc làm hoặc có bước tiến trong nghề nghiệp sau hội nghị; 22% người tham dự trở thành học viên cao học, nghiên cứu sinh lĩnh vực liên quan đến bảo tồn sau khi được truyền cảm hứng tại SCNC; 58% người tham dự SCNC là nữ giới, tạo cơ hội và thúc đẩy sự tham gia của phụ nữ trong các ngành STEM.

Chia sẻ về những rào cản trong phát triển nguồn nhân lực cho ngành bảo tồn, Tiến sĩ Trang Nguyễn – Giám đốc WildAct nhận định: “Nghề bảo tồn thiên nhiên tại Việt Nam đến nay vẫn chưa được hiểu đúng. Đa số mọi người, kể cả giới trẻ, chưa được cập nhật và chưa hiểu rõ công việc bảo tồn thiên nhiên là gì. Các bạn thường nghĩ bảo tồn là công việc dành riêng cho cán bộ bảo vệ rừng, kiểm lâm. Thực tế, nghề bảo tồn rất đa dạng, từ nghiên cứu, khảo sát điều tra, cho đến các hoạt động nâng cao nhận thức, giáo dục, truyền thông ngay cả ở thành thị, không chỉ giới hạn ở công việc thực địa sâu trong rừng núi hay xa xôi ngoài biển đảo.

Do chưa có cái nhìn toàn diện về ngành bảo tồn, việc thu hút nhân lực chất lượng cao cũng bị ảnh hưởng. Nhiều bạn trẻ không nhìn thấy được con đường sự nghiệp rõ ràng trong lĩnh vực này, và điều đó vô hình trung làm giảm sức hấp dẫn của một ngành đang giữ vai trò then chốt trong phát triển bền vững”.

Không chỉ là bệ phóng cho những bạn trẻ theo đuổi sự nghiệp bảo tồn, SCNC các năm còn đóng vai trò lan tỏa tư duy “Environmental stewardship” đến nhiều lĩnh vực khác như luật, truyền thông hay giáo dục.

Chia sẻ về những cơ hội sau SCNC năm 2024, nữ sinh viên Hải Trang cho biết: “Là sinh viên ngành Luật, SCNC đã giúp em trau dồi nhiều kỹ năng, đặc biệt là phân tích và nghiên cứu. Những kiến thức, kỹ năng tại SCNC đã giúp em ứng dụng rất nhiều vào công việc thực tế: nghiên cứu chính sách và pháp luật về môi trường”.

Theo báo cáo của Ngân hàng Thế giới, tính đến 2023 Việt Nam có 39 “việc làm xanh” (việc làm bền vững trong mọi lĩnh vực như nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ, hành chính… góp phần bảo tồn, phục hồi và nâng cao chất lượng môi trường), cùng với 88 ngành nghề khác có xu hướng chuyển dịch xanh hóa. Các việc làm xanh được dự báo sẽ tăng vọt lên 41% trong tương lai gần, phản ánh xu hướng phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế xanh tại Việt Nam.

Cũng theo Tiến sĩ Trang Nguyễn, hiện SCNC 2025 mùa thứ 4 của Hội nghị sinh viên về bảo tồn thiên nhiên đã chính thức mở đơn đăng ký chào đón sự tham gia của sinh viên, nhà bảo tồn trẻ, chuyên gia đầu ngành, cùng các tổ chức và doanh nghiệp quan tâm đến phát triển bền vững và môi trường.

Hội nghị dự kiến diễn ra vào tháng 10/2025 tại TP Hồ Chí Minh, dự kiến sẽ bao gồm các phiên thuyết trình, trình bày poster, tọa đàm chuyên đề, workshop kỹ năng và hoạt động thực địa tại. Những đề tài xuất sắc nhất sẽ được trao giải nhằm ghi nhận nỗ lực nghiên cứu của các bạn trẻ.

Thông tin đăng ký được cập nhật trên trang Facebook chính thức của WildAct: www.facebook.com/WildActvn

Việc thu phí tham quan di tích lịch sử đang trở thành một vấn đề xã hội nóng hổi, với nhiều quan điểm trái chiều từ cộng đồng. Một bên ủng hộ việc thu phí để có nguồn lực bảo tồn và phát huy giá trị của các di tích, trong khi một bên phản đối, cho rằng di tích lịch sử là tài sản tinh thần chung của dân tộc, không thể bị lợi dụng để mua bán.

Một ví dụ điển hình cho tình trạng này là Khu di tích Quốc gia đặc biệt Ngã ba Đồng Lộc, tỉnh Hà Tĩnh. Với vị trí địa lý thuận lợi, khu di tích này thường xuyên đón tiếp hàng chục nghìn lượt khách đến dâng hương tưởng niệm và tri ân các anh hùng liệt sĩ. Tuy nhiên, việc vận hành khu di tích do Ban Quản lý thuộc Tỉnh đoàn Hà Tĩnh phụ trách đang gặp nhiều khó khăn do thiếu nguồn lực tài chính.

Một tấm vé tham quan không chỉ là một khoản thu nhỏ mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì và phát huy giá trị của di tích. Ở nhiều quốc gia, việc thu phí tham quan di tích là nguồn thu chính để duy trì hoạt động của các di sản văn hóa và lịch sử. Tuy nhiên, ở Việt Nam, việc thu phí thường gặp phải sự phản ứng từ dư luận, xuất phát từ quan điểm rằng di tích lịch sử là tài sản chung của toàn dân.

Để việc thu phí tham quan di tích trở nên hợp lý và được xã hội chấp nhận, cần đảm bảo một số nguyên tắc cơ bản. Thứ nhất, cần minh bạch mục đích thu phí, công khai rõ ràng nguồn thu và việc chi tiêu cho các hoạt động bảo tồn và phát triển di tích. Điều này giúp tạo sự tin tưởng từ công chúng và đảm bảo rằng tiền thu được thật sự được sử dụng cho mục đích bảo tồn di tích.

Thứ hai, cần có chính sách miễn, giảm phí linh hoạt và nhân văn đối với các đối tượng như cựu chiến binh, người có công với cách mạng, người khuyết tật, trẻ em, học sinh – sinh viên, và cư dân địa phương. Việc này không chỉ thể hiện sự nhân đạo mà còn giúp tạo ra sự công bằng và hòa nhập trong việc tiếp cận di tích.

Cuối cùng, cần có cái nhìn linh hoạt và thấu đáo để tấm vé tham quan không trở thành rào cản mà trở thành cầu nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa ký ức và trách nhiệm gìn giữ di sản của thế hệ hôm nay dành cho mai sau. Chúng ta cần nhận thức rằng, việc bảo tồn di tích không chỉ là trách nhiệm của một nhóm người mà còn là trách nhiệm chung của toàn xã hội. Tấm vé tham quan có thể là một phần quan trọng trong việc huy động nguồn lực để thực hiện trách nhiệm này.

Di tích Hòn Vọng Phu ở Thanh Hóa đang được bảo tồn và gia cố để tránh nguy cơ đổ sập. Theo thông tin từ Báo Lao Động, di tích quốc gia này đã nhiều lần bị sét đánh và đứng trước nguy cơ đổ sập bất cứ lúc nào.

Sự cố gần nhất xảy ra vào ngày 15.6.2022, khi một khối đá lớn bị sạt lở do sét đánh. Sự cố này một lần nữa đặt lên hàng đầu việc bảo tồn di tích quan trọng này. Nhận thấy tình trạng đáng báo động, Sở Văn hóa – Thể thao và Du lịch tỉnh Thanh Hóa đã tổ chức hội thảo khoa học vào cuối năm 2023. Hội thảo này tập trung vào việc đánh giá hiện trạng và tìm kiếm giải pháp bảo tồn di tích Hòn Vọng Phu.

Tại hội thảo, các chuyên gia và nhà khoa học đã thảo luận và đưa ra các ý kiến để lựa chọn giải pháp bảo tồn tối ưu cho di tích Hòn Vọng Phu. Đây là một bước đi quan trọng nhằm tìm ra biện pháp phù hợp để bảo vệ di tích quốc gia này.

Tiếp đó, vào giữa năm 2024, UBND TP Thanh Hóa đã quyết định đầu tư hệ thống chống sét tại di tích Hòn Vọng Phu, với tổng kinh phí lên đến hơn 800 triệu đồng. Đây là một trong những nỗ lực cụ thể của chính quyền địa phương nhằm giảm thiểu nguy cơ đổ sập và đảm bảo an toàn cho du khách.

Việc bảo tồn di tích Hòn Vọng Phu không chỉ có ý nghĩa về mặt văn hóa và lịch sử mà còn góp phần thúc đẩy du lịch địa phương phát triển. Hy vọng với những nỗ lực từ chính quyền và các chuyên gia, di tích này sẽ được bảo tồn lâu dài và trở thành điểm đến hấp dẫn cho du khách.

Các chuyên gia phục chế tại Italia đã tiến hành tháo dỡ bức tranh “Đứa trẻ di cư” của nghệ sĩ đường phố nổi tiếng Banksy, một tác phẩm nghệ thuật độc đáo, với mục đích bảo tồn và trưng bày trước công chúng trong tương lai.

Công tác di dời bức tranh được thực hiện vào đêm ngày 23/7 vừa qua, dưới sự giám sát của chuyên gia phục chế Federico Borgogni. Trước đó, ông đã thực hiện việc làm sạch bụi và bề mặt bức tranh, nhằm đảm bảo tình trạng tốt nhất cho tác phẩm trước khi di chuyển. Bức tranh “Đứa trẻ di cư” xuất hiện vào tháng 5 năm 2019 trên tường tòa nhà Palazzo San Pantalon, thành phố Venice, trong thời gian diễn ra triển lãm nghệ thuật Biennale.

Tác phẩm mô tả một đứa trẻ di cư đang đứng ngập chân trong nước kênh, mặc áo phao và cầm một quả pháo khói màu hồng neon. Ngay sau khi Banksy xác nhận đây là tác phẩm của mình, nó đã trở thành một điểm thu hút du khách. Tuy nhiên, sau 6 năm chịu tác động của nước và muối, khoảng 1/3 tác phẩm đã bị hư hại. Tình trạng này đòi hỏi phải có biện pháp bảo tồn và phục chế để duy trì giá trị nghệ thuật của bức tranh.

Sau khi phục chế, bức tranh sẽ được trưng bày tại các sự kiện văn hóa miễn phí, giúp công chúng có thể tiếp cận và chiêm ngưỡng tác phẩm độc đáo này. Việc này không chỉ giúp bảo tồn di sản nghệ thuật đường phố mà còn thể hiện sự trân trọng của cộng đồng đối với tác phẩm của Banksy. Thêm vào đó, những sự kiện này sẽ giúp nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của việc bảo vệ và gìn giữ các tác phẩm nghệ thuật.

Bức tranh “Đứa trẻ di cư” là một trong những tác phẩm nổi bật của Banksy tại Italia, và việc bảo tồn nó là một nỗ lực nhằm giữ gìn giá trị văn hóa và nghệ thuật cho thế hệ tương lai. Thông qua việc trưng bày trước công chúng, tác phẩm sẽ tiếp tục truyền tải thông điệp và cảm hứng cho nhiều người.

Làng Yên Lạc, thuộc xã Hạ Bằng, hiện lên như một bức tranh idyllic về một làng quê Việt Nam với hình ảnh cây đa, giếng nước, và sân đình quen thuộc. Nổi bật trong bức tranh đó là cây đa 9 gốc, với tuổi thọ hơn 500 năm, đã trở thành biểu tượng gắn liền với lịch sử và cuộc sống của nhiều thế hệ người dân nơi đây.

Cây đa cao lớn tỏa bóng mát cho đình làng Yên Lạc, bên dòng Tích Giang hiền hòa. Theo ghi chép của sử sách, cây đa được trồng vào năm Hồng Đức nguyên niên, 1469, cùng thời điểm dựng đình. Truyền thuyết dân gian cũng kể rằng cây đa này vô cùng thiêng liêng, đã che chở và hỗ trợ 3 vị tướng của làng, giúp vua Hùng bảo vệ được bờ cõi Văn Lang trong thời kỳ dựng nước.

Qua hơn 500 năm tồn tại, cây đa ban đầu chỉ có một gốc, nhưng hiện nay đã phát triển thêm 8 gốc nữa. Cây đa 9 gốc đã trải qua nhiều trận bão lớn, nhưng vẫn đứng vững, không bao giờ bị gãy. Chỉ thỉnh thoảng, những cành đa lâu ngày bị mục mới tự gãy xuống. Trong những năm chiến tranh, dù giặc đã tàn phá nhiều nơi trong thành phố, cây đa 9 gốc vẫn nguyên vẹn. Cây chưa bao giờ bị sâu bệnh hay bị tàn phá bởi bất kỳ nguyên nhân nào.

Trong quá trình thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới, xã Hạ Bằng ngày càng trở nên giàu đẹp. Cùng với sự phát triển kinh tế và hoàn thiện cơ sở hạ tầng, chính quyền và nhân dân trong xã luôn ý thức giữ gìn và phát huy giá trị những di sản mà cha ông đã để lại. Bà Nguyễn Kim Loan, Chủ tịch UBND xã Hạ Bằng, cho biết: “Gắn với xây dựng nông thôn mới, chính quyền và nhân dân xã Hạ Bằng luôn chú trọng bảo tồn, phát huy những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp làm nền tảng cho sự phát triển.”

Từ ngàn xưa, hình ảnh cây đa, bến nước, sân đình đã trở thành biểu trưng đẹp đẽ trong tâm trí của người Việt về một làng quê thanh bình. Mỗi dịp lễ hội, các tổ chức như hội phụ nữ, thanh niên, thiếu nhi, cựu binh Yên Lạc lại tụ họp dưới tán đa này, duy trì nếp sống làng quê. Cây đa vì thế giống như một chứng nhân lặng lẽ, lưu giữ những ký ức, truyền thống tốt đẹp trong dòng chảy không ngừng của sự đổi thay và phát triển.