Việc thực hiện kiến nghị kiểm toán đóng vai trò quan trọng không chỉ trong việc đảm bảo tuân thủ pháp luật mà còn góp phần nâng cao tính minh bạch và hiệu quả trong quản lý tài chính công. Hệ thống giám sát đa tầng, bao gồm Quốc hội, Chính phủ, các Bộ, ngành và địa phương, đang được củng cố và hoàn thiện, tạo nên một mạng lưới giám sát toàn diện. Điều này không chỉ giúp đảm bảo hiệu lực thực thi các kiến nghị kiểm toán mà còn hướng tới xây dựng một nền quản trị công khai, liêm chính và phát triển bền vững.
Thực hiện nghiêm túc và triệt để các kiến nghị kiểm toán tại nhiều Bộ, ngành và địa phương đã góp phần hoàn thiện thể chế và tăng cường tính minh bạch trong quản lý tài chính công. Theo Luật Kiểm toán nhà nước, các đơn vị được kiểm toán có trách nhiệm thực hiện đầy đủ các kiến nghị liên quan đến sai sót và vi phạm trong quản lý và sử dụng tài chính, tài sản công. Đây không chỉ là nghĩa vụ pháp lý mà còn là trách nhiệm giải trình trước Nhà nước và xã hội.
Ông Lê Đình Thăng, Kiểm toán trưởng Kiểm toán nhà nước chuyên ngành II, đã chỉ ra rằng một số tổ chức và cá nhân từng xem việc thực hiện kiến nghị là trách nhiệm của Kiểm toán nhà nước, trong khi Kiểm toán nhà nước chỉ đưa ra kết luận và kiến nghị. Chính các đơn vị được kiểm toán mới là chủ thể bắt buộc phải thực hiện và chịu trách nhiệm giải trình về kết quả.
Các doanh nghiệp như Tập đoàn Công nghiệp Than – Khoáng sản Việt Nam cũng bày tỏ mong muốn tiếp tục được Kiểm toán nhà nước hỗ trợ và chia sẻ kinh nghiệm để nâng cao hiệu quả quản trị, sử dụng vốn và tài sản nhà nước. Tại Bộ Tài nguyên và Môi trường, việc duy trì tỷ lệ thực hiện kiến nghị ở mức cao được thực hiện thông qua quy trình rõ ràng và phân công cụ thể. Trong năm 2023, Bộ đã thực hiện 100% các kiến nghị liên quan đến thu ngân sách.
Tương tự, Bộ Tài chính đã thể hiện quyết tâm cao trong việc thực hiện kiến nghị kiểm toán. Ngay sau khi nhận được báo cáo kiểm toán, Bộ đã tổ chức họp toàn Vụ Kế hoạch – Tài chính để rút kinh nghiệm và ban hành chỉ đạo khắc phục trong toàn ngành. Tại cấp địa phương, tỉnh Bắc Giang và Quảng Ninh đã đạt được tỷ lệ thực hiện kiến nghị kiểm toán rất cao, lần lượt là 99,94% và 100%.
Thực tế đã khẳng định rằng vai trò và tinh thần trách nhiệm của người đứng đầu là yếu tố quyết định trong việc thực hiện kiến nghị kiểm toán. Ở những nơi lãnh đạo tích cực và phân công rõ ràng, tỷ lệ thực hiện kiến nghị luôn duy trì ở mức cao. Hệ thống giám sát đa tầng từ Quốc hội, Chính phủ đến các Bộ, ngành và địa phương chính là ‘lá chắn’ ngăn ngừa việc kiến nghị bị bỏ ngỏ hoặc thực hiện hình thức.
Sự phối hợp và vận động từ Chính phủ và Quốc hội là yếu tố then chốt để đảm bảo việc thực thi hiệu quả kiến nghị kiểm toán. Tháng .models 2023, Ủy ban Tài chính – Ngân sách của Quốc hội đã tổ chức Phiên giải trình về thực hiện kiến nghị kiểm toán, tạo ra ‘cú hích’ mạnh mẽ để thúc đẩy các Bộ, ngành và địa phương xử lý dứt điểm các kiến nghị tồn đọng.
Nhiều địa phương cũng đã phát huy vai trò giám sát của Hội đồng nhân dân thông qua Quy chế phối hợp giữa Kiểm toán nhà nước khu vực với Ủy ban nhân dân và Hội đồng nhân dân các tỉnh. Để gia tăng hiệu lực thực thi kiến nghị kiểm toán, nhiều kiểm toán trưởng đã kiến nghị hoàn thiện chế tài, kể cả xử lý hình sự với các trường hợp không thực hiện kiến nghị, gây hậu quả nghiêm trọng cho ngân sách.
Ông Vũ Khánh Toàn, Kiểm toán trưởng Kiểm toán nhà nước khu vực VI, nhấn mạnh rằng cần duy trì phối hợp hiệu quả giữa các Ban của Quốc hội, Bộ, ngành và địa phương để giám sát chéo, đồng thời đôn đốc và nhắc nhở kịp thời các đơn vị thực hiện kiến nghị.
