Lo ngại về các chính sách mới đang khiến hàng trăm nhà khoa học và lao động trình độ cao tại Mỹ cân nhắc rời bỏ quê hương, làm dấy lên nguy cơ chảy máu chất xám. Nhà sử học Brian Sandberg là một trong số những cá nhân đang xem xét lựa chọn này, khi ông đã nộp đơn vào chương trình ‘tị nạn khoa học’ của Đại học Aix-Marseille (Pháp), cùng gần 300 nhà nghiên cứu khác.
Ông Sandberg cho biết rằng toàn bộ hệ thống nghiên cứu và giáo dục đại học ở Mỹ đang bị lung lay. Sự bất an này không chỉ dừng lại ở lĩnh vực khoa học, mà còn lan tỏa trong cộng đồng nghiên cứu. Một khảo sát gần đây của tạp chí Nature đã chỉ ra rằng hơn 75% trong số 1.600 nhà khoa học Mỹ đang cân nhắc rời khỏi đất nước do các chính sách mới.
Làn sóng bất an này bắt nguồn từ việc Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh (HHS) sa thải 10.000 nhân viên, bao gồm cả các nhà khoa học từ Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) và Viện Ung thư Quốc gia, cùng với việc cắt giảm ngân sách nghiên cứu. Những thay đổi này đã tạo ra một môi trường làm việc bất ổn và đầy thách thức cho các nhà khoa học Mỹ.
Các nhà khoa học Mỹ đang tìm kiếm một môi trường làm việc tự do và ổn định ở nước ngoài, đặc biệt là ở Pháp. Đại học Aix-Marseille (Pháp) đã nhận được hàng trăm hồ sơ từ các viện nghiên cứu danh tiếng như Johns Hopkins, NASA, và các đại học lớn như Columbia, Yale và Stanford. Chủ tịch Đại học Aix-Marseille, ông Éric Berton, cho biết đây là một khoảnh khắc lịch sử, khi các nhà khoa học Mỹ tìm đến Pháp để có không gian tự do nghiên cứu.
Nhiều ứng viên Mỹ yêu cầu giấu tên vì lo ngại bị trả đũa. Các nhà khoa học mô tả một môi trường làm việc đầy bất ổn, khi chính phủ cắt tài trợ và kiểm duyệt nội dung. Một số nhà khoa học khác cũng chia sẻ về khó khăn khi phải từ bỏ sự nghiệp và gia đình để tìm kiếm cơ hội mới.
James, một nhà nghiên cứu khí hậu, cùng vợ đều có tên trong danh sách rút gọn. Ông đối mặt với nguy cơ phải từ bỏ sự nghiệp hàng chục năm ở Mỹ. ‘Tôi biết ơn vì có cơ hội này, nhưng cũng rất buồn vì tôi lại cần đến nó’, ông chia sẻ. Với những thay đổi đang diễn ra, không có gì đảm bảo rằng các nhà khoa học Mỹ sẽ tìm thấy sự ổn định và tự do mà họ đang tìm kiếm.
Xu hướng chảy máu chất xám này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến cộng đồng nghiên cứu và giáo dục đại học tại Mỹ. Trong khi đó, các quốc gia như Pháp đang sẵn sàng chào đón những tài năng này với những cơ hội mới và môi trường làm việc tự do.
Được biết, chương trình ‘tị nạn khoa học’ của Đại học Aix-Marseille (Pháp) là một sáng kiến nhằm cung cấp cho các nhà khoa học Mỹ một môi trường làm việc ổn định và tự do. Thông tin về chương trình này có thể được tìm thấy tại https://www.univ-amu.fr/.
