Kiểm toán Nhà nước vừa công bố báo cáo kiểm toán hoạt động quản lý điều hành vận tải hành khách công cộng có sự trợ giá của Nhà nước giai đoạn 2022-2023. Báo cáo chỉ ra rằng tuyến buýt nhanh BRT01 tại Hà Nội, được đầu tư hàng nghìn tỷ đồng từ vốn vay Ngân hàng Thế giới, đang đối mặt với những vấn đề hiệu quả sử dụng vốn.
Tuyến BRT01 có lộ trình từ Kim Mã đến Yên Nghĩa với tổng chiều dài 14km, đi qua những tuyến đường có mật độ phương tiện cao bậc nhất Hà Nội như Giảng Võ, Láng Hạ, Lê Văn Lương, Tố Hữu, Quang Trung, Lê Trọng Tấn. Khi được đầu tư xây dựng, chính quyền thành phố Hà Nội kỳ vọng BRT sẽ trở thành một giải pháp giao thông quan trọng với sức chuyên chở lớn, tốc độ nhanh, vận hành liên tục và có khả năng thay thế phương tiện cá nhân, giảm ùn tắc giao thông.
Thế nhưng, theo kết quả kiểm toán, mặc dù được thiết kế chạy trên làn đường riêng rộng 3,5m với tổng mức đầu tư lớn, nhưng hiệu quả khai thác của tuyến BRT01 chưa thực sự thể hiện được ưu điểm so với các tuyến xe buýt khác về vận tốc và số lượng hành khách tham gia. Đơn giá đặt hàng cho BRT01 gấp 1,85 lần so với đơn giá của buýt thường có sức chứa tương đương và 1,58 lần xe buýt điện.
Không chỉ vậy, sự hiện diện của BRT01 còn làm giảm bề rộng mặt đường cho các loại phương tiện khác tham gia giao thông, gây ảnh hưởng đến lưu thông của các phương tiện khác. Điều này cho thấy sự cần thiết phải đánh giá lại hiệu quả đầu tư và việc sử dụng vốn cho dự án này.
Kết quả kiểm toán cũng cho thấy, việc quản lý và vận hành tuyến BRT01 cần được xem xét lại để đảm bảo hiệu quả sử dụng vốn và đáp ứng được kỳ vọng của người dân và chính quyền địa phương. Qua đó, cơ quan kiểm toán khuyến nghị cần có những điều chỉnh phù hợp để phát huy hiệu quả của dự án, đảm bảo sử dụng vốn đầu tư công hiệu quả, đúng quy định pháp luật.
BRT01 có mức đầu tư lớn, với 6 làn xe buýt, nhà chờ, bãi đỗ xe, hệ thống giao thông thông minh… nhưng liệu có thực sự hiệu quả trong việc giảm tải giao thông tại Hà Nội hay không thì vẫn còn là một câu hỏi.
Để đảm bảo hiệu quả của dự án, cần phải đánh giá lại toàn diện về hiệu quả sử dụng vốn, tác động giao thông và sự cần thiết của tuyến BRT01 trong mạng lưới giao thông của Hà Nội. Dự án BRT01 được đầu tư từ vốn vay của Ngân hàng Thế giới, do đó việc đánh giá hiệu quả sử dụng vốn cũng là trách nhiệm của các cơ quan quản lý và sử dụng vốn.
Trước những vấn đề đã được kiểm toán chỉ ra, chính quyền thành phố Hà Nội và các cơ quan liên quan cần có những biện pháp điều chỉnh, cải thiện để nâng cao hiệu quả của tuyến BRT01, cũng như các dự án giao thông khác đang được triển khai.
