Du lịch vùng cao đang trải qua một quá trình chuyển mình đáng kể nhờ vào việc áp dụng chuyển đổi số và tinh thần chủ động từ người dân bản địa. Những người dân này đang ngày càng trở thành những người kể chuyện chân thực và sống động nhất về văn hóa, phong tục và quê hương của mình.
Đặc biệt, tại tỉnh Tuyên Quang, làng văn hóa du lịch cộng đồng dân tộc Mông ở thôn Pả Vi Hạ đã trở thành một biểu tượng cho sự vươn lên của người dân bản địa. Với sự tham gia của 19 hộ dân trong mô hình homestay, họ không chỉ kinh doanh du lịch mà còn tích cực gìn giữ và phát huy phong tục truyền thống của dân tộc mình. Anh Nùng Thanh Sấn, chủ homestay Meo Vac Ethnic, là một trong những người tiên phong trong việc khai phá cách làm du lịch mới thông qua việc quay video, viết bài và chia sẻ văn hóa Mông trên các nền tảng xã hội như TikTok và Facebook.
Chuyển đổi số đang mở ra một bước ngoặt quan trọng cho sự phát triển của du lịch vùng cao Việt Nam. Tại Bản Liền và Y Tý, Lào Cai, người dân bản địa đã biết tận dụng các công cụ của công nghệ như mạng xã hội, video và mã QR để quảng bá văn hóa và thu hút khách du lịch. Qua đó, họ không chỉ làm du lịch mà còn trở thành những người kể chuyện sinh động nhất về chính quê hương của mình.
Theo lời của anh Chu Minh Quang, Trưởng ban quản lý Làng văn hóa du lịch cộng đồng dân tộc Mông, chuyển đổi số là cách nhanh nhất để người dân vùng cao tự quảng bá chính mình. Điều quan trọng nhất là thay đổi tư duy để người dân hiểu rằng chính họ là người kể chuyện hấp dẫn nhất về bản làng của mình.
Tuy nhiên, bên cạnh những cơ hội, vẫn còn tồn tại những điểm nghẽn cần được khai thông để thúc đẩy du lịch vùng cao phát triển bền vững. Hạ tầng viễn thông chưa đồng đều, khả năng tiếp cận công nghệ của người dân còn chênh lệch và thiếu đội ngũ hướng dẫn có chuyên môn là những thách thức cần được giải quyết. Hơn thế, nếu chuyển đổi số không đi kèm với việc gìn giữ bản sắc văn hóa, sẽ dễ dẫn đến thương mại hóa văn hóa.
Để du lịch vùng cao phát triển bền vững, tỉnh Lào Cai đang tập trung kiện toàn bộ máy quản lý, phát triển nhân lực, thúc đẩy số hóa, bảo vệ môi trường và mở rộng hợp tác quốc tế. Mục tiêu đến năm 2030 là đón 15 triệu lượt khách, doanh thu trên 71.000 tỷ đồng và tạo việc làm cho khoảng 65.000 người. Qua đó, du lịch vùng cao không chỉ góp phần vào sự phát triển kinh tế – xã hội mà còn trở thành một công cụ quan trọng để bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa của các dân tộc bản địa.
Trước những nỗ lực và tiềm năng của du lịch vùng cao, Việt Nam hy vọng sẽ sớm đưa du lịch trở thành một ngành kinh tế mũi nhọn của đất nước, dựa trên thế mạnh của văn hóa bản địa, sự đa dạng sinh thái và khát vọng phát triển của người dân.
